جست‌جو برای بی‌نقص بودن و بهترینِ بهترین ها بودن از جمله خصوصیت افراد کمال طلب است. آنها معمولا معیارهایی آرمانی یا بالاتر از حد معمول را ایده آل خود در نظر می گیرند و بسیار نیز متمایلند بدون اشتباه عمل کنند. آنان شاید تنها زمانی از خود به رضایت برسند که به مطلوب آرمانی مورد نظر دست یابند یا تائیدی بر آن از جانب دیگران دریافت کنند.

ویژگی‌های افراد کمال گرا

جاه طلب و بلند پرواز هستند. اعتماد به نفس پائینی دارند.دائما در حال سرزنش و نقد خویش‌اند. آرمان گرای مطلق هستند و غالبا چیزی را خواهانند که ممکن است برای همیشه دست نیافتی باشد. فقط پیروزی و برنده شدن برای آنها ارزش است و شکست هیچ مفهومی در خزانه رفتاری آنها ندارد. پیروزی را باید به هر طریق ممکن ،چه درست چه غلط، به دست آورند. از شکست و ناامیدی وحشت دارند و عدم موفقیت را مترادف با نابودی شخصیت و ارزش خود تلقی می کنند. پس از شکست یا بازنده شدن، به شدت امید خود را از دست می دهند، احساس افسردگی می‌کنند و تا مدتها ممکن است از ترس شکستی دیگر، سراغ فعالیت دیگری نروند. معمولا ناراضی هستند، این عدم رضایت به قدری است که حتی اگر دستاورد فعالیت شان بهتر از دیگران هم باشد باز به دنبال چیزی برتر از آن هستند و هیچ‌گاه احساس پیروزی نمی‌کنند.

کمال‌گرایی از نوع منفی

روان شناسان از دو نوع کمال گرایی صحبت می کنند: کمال‌گرایی مثبت و کمال‌گرایی منفی. در نوع منفی از کمال گرایی، فرد به دنبال بی‌نقص و کامل بودن در همه زمینه ها بوده و بیش از حد نگران ارزیابی و قضاوت‌های منفی دیگران است و با نادیده گرفتن خود واقعی خویش و آرمانی کردن افراطی آن در نظر خود و دیگران، به طرق مختلف تحت استرس و فشار روانی قرار می گیرد. چنین فردی ممکن است با بسیاری از مشکلات روانی چون اضطراب، افسردگی، بدخلقی، یا مشکلات جسمانی مثل ضعف سیستم ایمنی، بیماری‌های قلبی و عروقی، کلیوی، کبدی و… دست و پنجه نرم کند. اعتقاد به برتر بودن، یک تفکر غلط است و لطمات عدیده ای را بر فرد وارد می کند.در قطب مقابل کمال گرایی منفی، کمال گرایی مثبت قرار دارد که فرد می‌تواند با ایده آل گرایی درست و بجا و بر اساس تجارب بدست آمده، احساسات مثبتی در خود شکل دهد و به نتایج خوشایندی نیز دست یابد.

کمال‌گرای مثبت باشید

درکمال گرایی مثبت، فرد خود واقعی اش را می شناسد و انتظار آرمانی و به دور از حقیقت از خویش ندارد و برای بهتر کارکردن و بهتر بودن در حد توان، کوشش می کند. یک کمال گرای مثبت از تلاش زیاد لذت می برد و برای انجام بهترین عمل تا بدان جایی که می تواند سعی کرده اما هیچ گاه کار و کوشش بیش از حد را به خود تحمیل نمی‌کند. اکثر اوقات از نتایج فعالیت‌های خویش راضی است و احساس رضایت و موفقیت می کند. انگیزه فعالیت و حس رقابت سالم در کمال گرایان مثبت بسیار مشهود است و اغلب با انتخاب اهداف بلند‌مدت، پرتوان و با اعتماد به نفسی بسیار بر صحنه عمل وارد می شوند و فعالیت مورد نظر خود را انجام می دهند. انتقادپذیر هستند؛ بدون هیچ هراسی و با رویی گشاده از نقدها و اظهارنظر دیگران استقبال می کنند و در صورت لزوم نیز پیشنهادات مناسب را می پذیرند و در پیشبرد بهتر اهداف خود، از آنها بهره می گیرند. شکست ناپذیر هستند و معتقدند با سعی و تلاش مجدد می توانند موفق شوند.