اعتماد کاربران؛ دغدغه اصلی پیام رسان های بومی

به گزارش پایگاه خبری “ججین”، ظهور فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی در دهه های گذشته، تحولات چشمگیری را در جوامع گوناگون پدید آورد و زمینه ساز نوع جدیدی از ارتباطات مجازی شد. بهره برداری از شبکه های مختلف اجتماعی، خطرهای بیشتری را متوجه شهروندان در دنیای مجازی نسبت به دنیای واقعی کرد و لزوم برخورداری از آگاهی های لازم و شیوه برخورد برای رویارویی با این آسیب ها را بیش از پیش آشکار ساخت.

پیام ‌رسان‌ها، در چند سال گذشته به محبوب‌ترین برنامه‌های تلفن‌های همراه میان کاربران گوشی‌های هوشمند در سراسر جهان تبدیل شده‌اند که موضوع حمایت از آنها می تواند در رقابت برای جذب مخاطب بسیار تاثیر گذار باشد. در هر کشوری نیز بنابر شرایط فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی، یک یا چند پیام‌رسان محبوب وجود دارد که بیشتر ارتباطات شخصی و اجتماعی افراد را ممکن می‌سازد. از طرفی، موضوع کوچ از جایی به جای دیگر موضوعی آشنا از گذشته بوده و امروز هم کاربران فضای مجازی نیز گاهی اپلیکیشن یا پیام‌ رسانی را به مقصد فضایی بهتر و پویاتر ترک می‌کنند تا دامنه روابط و فعالیت‌های خود را گسترش دهند. در واقع با ظهور پیام ‌رسانی با قابلیت‌های بیشتر و نحوه متفاوت ارایه محتوا، بازار بهتری در انتظار آن پیام‌رسان خواهد بود و با استقبال عمومی رو به‌رو خواهد شد.

در این زمینه داشتن استقلال یک پیام ‌رسان داخلی از نهادهای حاکمیتی و امنیتی می‌تواند باعث جلب اعتماد و اطمینان ‌شود درغیر این صورت، طبیعی به نظر می رسد که پیام‌ رسان مورد نظر در این رقابت با شکست روبرو خواهد شد. بنابراین در حوزه فضای مجازی افزایش بازار پیام ‌رسان‌های داخلی بسیار مطلوب‌تر و بهتر است و دولت نیز باید گام‌هایی را در جهت تقویت این پیام ‌رسان‌ها بردارد.

«مرتضی یادگاری» کارشناس حوزه IT و هوش مصنوعی و مدرس دانشگاه تهران در گفت وگو با پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به بررسی استفاده و حمایت از پیام رسان های داخلی از وجوه مختلف پرداخته است. در ادامه نظرات وی را از نظر می گذرانیم.

** چالش های پیش روی پیام رسان های بومی
حمایت همه جانبه از پیام رسان ها یا شبکه های اجتماعیِ بومی در رقابت با مشابه خارجی موضوعی است که این روزها در محافل سیاسی و اجتماعی به طور رسمی و غیر رسمی در ارتباط با آنها بحث و تبادل نظر می شود. در این میان وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی برپایه تاکید رییس جمهوری به عنوان متولیان اصلی امر، وظیفه دارند با برداشتن موانع موجود و برطرف کردن کاستی ها، پیام رسان های داخلی را در نیل به موفقیت و جذب مخاطب یاری رسانند.

بر هیچ فردی پوشیده نیست که در این ارتباط حمایت مادی از اهمیت بالایی برخوردار است، اما می توان گفت که اینک بزرگ ترین مشکل در مسیر رونق پیام رسان های داخلی تنها مشکلات اقتصادی نیست بلکه در این میان، باید حمایت های معنوی ویژه ای از طرف دولت نیز وجود داشته باشند. برپایه مهندسی نرم افزار، تمام اپلیکیشن ها در ابتدای ورود به بازار(دوران طفولیت) دارای اشکال هایی هستند که با استفاده کاربران و بازخوردگیری به روز شده، نقایص خود را برطرف کرده و به طرف بلوغ پیش می روند. نرم افزارهای ایرانی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. همچنین خلاقیت و ابداع های جدید سبب مهاجرت خودخواسته کاربران به نرم افزار نوظهور و افزایش سرعت جذب مخاطب به این نرم افزارها می شود.

**جلب اعتماد کاربران در ارتباط با حریم خصوصی
دغدغه بزرگی که پیام رسان های داخلی با آن روبرو هستند، جلب اعتماد حداکثری کاربران در ارتباط با حفظ حریم خصوصی آن ها است. در این راستا برخی پیام رسان های داخلی سعی کردند با موضوع رمزنگاری و تماس p2p (کاربر به کاربر) و بدون دخالت سِرور این اطمینان را در ارتباط با امنیت ارتباطات در نزد کاربران خود به وجود آورند.

**رهنمود مقام معظم رهبری و ضرورت مهاجرت به پیام‌رسان های بومی
امروزه می توان گفت شبکه های اجتماعی در عصر موسوم به فناوری اطلاعات و ارتباطات خود به صورت زیرساخت درآمده اند و تمام ارتباطات اجتماعی، اقتصادی و حاکمیت کشور بر روی آنها شکل گرفته است، از همین رو و با دید امنیت اطلاعات، باید مالکیت این زیرساخت ها و اطلاعات در اختیار صاحب اطلاعات باشد یا با اخذ تضمین هایی آن را به غیر سپرد. گرچه در هر صورت باید ذخیره سازی دیتای مربوط به کشور می بایست در داخل کشور انجام شود و با همین دیدگاه ساماندهی پیام رسان بومی در مرداد سال گذشته به عنوان یک مصوبه شورای عالی فضای مجازی مطرح شد و متولیان امر «قوه قضاییه، وزارت ارتباطات و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما و بانک مرکزی» موظف شدند در راستای حمایت و رونق بخشی به پیام رسان های بومی گام هایی بردارند.

آیت الله خامنه ‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، فضای مجازی را یک قدرت نرم موثر در عرصه‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، سبک زندگی و اخلاقیات توصیف کردند و شورای عالی فضای مجازی را مرکز اصلی سیاستگذاری آگاهانه، مسوولانه و مقتدرانه در خصوص فضای مجازی خواندند و با اشاره به گسترش روزافزون و پرسرعت پدیده بزرگ و بی‌نظیر فضای مجازی تأکید کردند که باید با استفاده از توانایی ها و استعدادهای جوان کشور و با سیاستگذاری صحیح و اقدام های سنجیده، هماهنگ و بدون از دست دادن زمان به طرف خروج از حالت انفعال در عرصه فضای مجازی و حضور فعال و تأثیرگذار و تولید محتوای جذاب حرکت شود.

البته سخنان ایشان با تاکید بر عدم تعرض به امنیت و حریم مردم در پیام‌رسان‌های داخلی و اینکه اینگونه تعرض را «حرام شرعی» دانستند، عامل بزرگی در جلب اعتماد کاربران خواهد بود.

** نقش حمایتی دولت از پیام رسان های داخلی
تبلیغ استفاده از شبکه های پیام رسان داخلی و ارتقای سطح کیفیت آنها از جمله راهکارهای ایجابی رویارویی با وضعیت کنونی در عرصه فضای مجازی است. البته موضوع اصلی در این امر حفاظت از کسب وکارهای شکل گرفته و استارتاپ ها و صاحبان آنها در راستای توسعه اقتصادی و پیشرفت کشور به شمار می رود. صاحبان مشاغل به فضای آرام و بدون استرس برای رونق کسب و کار خود و سودآوری مطلوب نیاز دارند و به نظر می رسد در صورتی که پیام رسان داخلی بتواند موارد فنی و تجاری شامل واریز و پرداخت وجه را در خود جای دهد و اعتماد کاربران را جلب کند، نیمی از راه را در راستای رونق خود را طِی کرده است.

البته در ابتدا باید تمام نهاد‌ها و اداره های دولتی وارد میدان استفاده از پیام رسان های داخلی شوند و کمک کنند تا این پیام رسان ها در بهترین زمان به کیفیت مطلوب برسند. در کنار این موارد تسهیلات مناسبی که دولت می تواند در اختیار مالکان پیام رسان های داخلی قرار دهد به تسریع در رونق آنها خواهد انجامید.

** مشکلات پیام رسان های خارجی
شبکه‌های پیام ‌رسان موجود با منشأ خارجی در کنار ایجاد کسب ‌وکار برای بخشی از جامعه، بستری را نیز برای حضور آزادانه دشمن در داخل کشور و مدیریت اغتشاش ها ایجاد کرده و می تواند امنیت عمومی را از جامعه سلب کند. در یک مقایسه عقلایی نمی‌توان امنیت جامعه را فدای فعالیت اقتصادی بخشی از جامعه کرد، گرچه در صورتی که امنیت جامعه تحت الشعاع قرار گیرد اقتصاد در تمامی سطوح و حتی در سطح کسب و کارهای نوین نیز مختل می شود زیرا ناامنی جامعه تمامی کسب و کار کشور را به مخاطره می اندازد.

پیام‌رسان‌های خارجی همچنین موجب خروج ارز قابل‌توجهی از کشور می‌شوند. به‌گونه‌ای که بر پایه برآوردها ۶۰ درصد مبلغ ۳ میلیارد دلاری که سالیانه برای واردات پهنای باند کشور هزینه می شود، تنها مربوط به پهنای باند پیام رسان تلگرام است. این بدان معناست که تلگرام هر سال حدود ۸ هزار میلیارد تومان از درآمدهای ملی را به خود اختصاص می دهد. دولت با جلوگیری از خروج این مبلغ می‌تواند زمینه کارآفرینی و ایجاد کسب‌وکار برای ده‌ها هزار جوان ایرانی را فراهم آورد.

تلگرام هیچ تعهدی به پیروی از قوانین داخلی ایران ندارد. نکته تاسف انگیزتر اینکه مدیر تلگرام از تقاضای مقام های ایرانی برای همکاری، به جاسوسی از شهروندان تعبیر کرده تا قانون ‌گریزی خود را با ظاهر عامه ‌پسندی جلوه دهد.