ضرورت توجه به بیماری‌های شایع امروزی -بخش پایانی / اصلاح الگوی غذایی /پیشگیری آسان‌تر از درمان

به گزارش پایگاه خبری “ججین” ، در روزگاران گذشته مردم از موادغذایی کاملاً سالم و طبیعی استفاده می‌کردند، بین غذای مصرفی و فعالیت‌های جسمانی هم تعادل وجود داشت و سوخت و ساز بدن و فعالیت‌های متابولیسمی بدن به‌گونه‌ای بود که اکثر افراد از وزن متناسبی برخوردار بودند و اضافه وزن نداشتند اما زندگی امروزه کاملاً تغییر کرده است و پیشرفت تکنولوژی و اصطلاحاً مدرنیسم زندگی را برای بسیاری از افراد راحت کرده است، ظرف‌ها در ماشین ظرفشویی شسته می‌شوند، لباس‌ها در ماشین لباسشویی، جاروبرقی، چرخ‌گوشت، آسیاب برقی و… از جمله وسایلی است که کارها را آسان و راحت کرده و متقابلاً انواع بیماری‌ها را به ارمغان آورده است.

امروزه هرچند دسترسی به مواد غذایی بسیار آسان شده اما ارزش مواد غذایی و انرژی دریافتی از آنها بسیار کم شده به‌گونه‌ای که تأثیر منفی بر سلامت انسان‌ها گذاشته است. سبک زندگی انسان‌ها تغییر کرده و اکثر کودکان، نوجوانان و جوانان تغذیه مناسبی ندارند و به فست‌فودها و غذاهای خارج از منزل تمایل نشان می‌دهند، چرا که این فرآورده‌های غذایی در بسته‌بندی‌های پرزرق و برق تهیه می‌شود و نوجوانان و جوانان را به مصرف بیشتر تشویق می‌کند که این امر موجب به وجود آمدن چاقی و بیماری‌های ناشی از آن از جمله بیماری دیابت یا بیماری قند شده است. بیماری دیابت نوع یک که در صورت عدم درمان به موقع، بسیار خطرآفرین هم می‌باشد عموماً در جوانان زیر ۳۰ سال ظاهر می‌شود. گذشته از عامل وراثت، کم‌تحرکی، ورزش نکردن، زندگی آپارتمان‌نشینی، نشستن‌های متمادی پشت رایانه و انجام بازی‌های رایانه‌ای، تلویزیون و دیگر وسایل صوتی و تصویری نیز از جمله عواملی است که سلامتی نسل آینده کشور را با خطر جدی مواجه می‌سازد.

نسل آینده، سازندگان اصلی کشور و موجب اعتلا و آبادانی این مرز و بوم هستند و سلامتی آنها باید مهم‌ترین نگرانی و دغدغه خانواده‌ها و مسئولین کشور باشد، به همین دلیل آگاهی از دانش بهداشتی، انتخاب نوع سالم و مناسب شیوه زندگی، تغذیه مناسب، ورزش و فعالیت‌های جسمانی به عنوان راه‌حل‌های اساسی در جامعه باید در نظر گرفته شود و پایه و اساس آن نیز از خانواده آغاز می‌شود. پی‌ریزی شیوه زندگی در خانواده با آگاهی، نگرش و عملکرد والدین به ویژه مادر انجام می‌شود تا فرزندان خدای ناکرده به بیماری‌های شایع و خطرآفرینی همچون دیابت مبتلا نشوند.

درمان دیابت
در دیابت نوع یک به دلیل اینکه کمبود انسولین وجود دارد پزشکان به طور قطع و یقین تزریق انسولین را تجویز می‌کنند اما در این بیماری هم با توجه به تغذیه سالم گیاهی و روش زندگی سالم می‌توان نیاز به انسولین را کاهش داد. اما تنها درمان دریابت نوع دو تغذیه و روش زندگی سالم است.

دکتر سید «عادل جاهد» فوق‌تخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم در این‌باره می‌گوید: «در دیابت نوع دو باید به سراغ شیوه زندگی بیمار رفت یعنی اگر بیمار چاق است باید وزن کم کند، اگر غذای آماده و اصطلاحاً فست‌فود می‌خورد، این شیوه را عوض کند و فعالیت‌های بدنی‌اش را افزایش دهد. بعد از این اقدامات با مکانیزم‌های مختلف دارویی می‌توان قند خون را پایین آورد اما در کنار عدد قند خون باید به چربی و فشار خون هم توجه شود تا از بیماری‌های قلبی و عروقی پیشگیری شود.»
وی اضافه می‌کند: «ورزش و انجام حرکات بدنی نه‌تنها برای افراد دیابتی بلکه برای همه افراد توصیه می‌شود و اثرات آن بر روی قلب و سایر سیستم‌های بدن بسیار زیاد است اما کسانی که قند خون بالا دارند و قند خونشان بالای ۲۵۰ یا ۳۰۰ است بهتر است برای شروع حرکات ورزشی با پزشک خود مشورت کنند چرا که ممکن است ورزش کردن برای این افراد آسیب‌هایی به همراه داشته باشد.»

دکتر جاهد همچنین می‌گوید: «راجع به دیابت نوع یک آن‌قدر نمی‌توانیم قطعی صحبت کنیم چون هنوز نتوانسته‌ایم کاملاً بر این بیماری غلبه کنیم اما با تغییر نحوه زندگی شهرنشینی، فعالیت بیشتر، استفاده از غذاهای سالم و طبیعی می‌توان تا حد زیادی از بروز و گسترش دیابت نوع دو جلوگیری کرد.
همیشه گفته‌اند پیشگیری بهتر از درمان است، خوشبختانه بیماری دیابت تا حدود زیادی قابل کنترل و مهارشدنی است، با داشتن برنامه غذایی و انتخاب مکمل‌های غذایی مناسب زیر نظر پزشک و ورزش کردن مرتب و دائمی می‌توان از ابتلا به بیماری‌های قلبی، عروقی، دیابت و بسیاری از بیماری‌های دیگر جلوگیری نمود.
همه کسانی که به بیماری دیابت نوع دو مبتلا شده‌اند معتقدند که در مراحل اولیه این بیماری با مراقبت دقیق، راهنمایی پزشک، تغذیه مناسب، رژیم غذایی مناسب و تحرک بیشتر می‌توانستند با این بیماری مقابله کنند و به آن مبتلا نشوند!

دکتر «فرهاد مشایخ‌بخشی» فوق‌تخصص غدد و متابولیسم در این‌باره می‌گوید: «از جمله مسائل مهم و اصلی در ابتلا به دیابت زندگی پراسترس، کم‌تحرکی، مصرف غذاهای پرکالری با ارزش غذایی کم و چاقی می‌باشد. تغییر سبک زندگی، آموزش سالم زیستن، آگاهی از وضعیت بیماری، توانمندی بیمار در کنترل بیماری و خودمراقبتی بیمار دیابتی نقش مهمی در پیشگیری از بروز دیابت و عوارض ناشی از آن دارد.»
وی همچنین خاطرنشان می‌سازد که ترک سیگار، کاهش حداقل ۷ الی ۱۰ درصد وزن، فعالیت‌های ورزشی مستمر، درمان بیماری‌های قلبی، عروقی و فشار خون از دیگر راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری دیابت است.

دیابت اگر به موقع کنترل و درمان نشود ممکن است به مشکلات شدید جسمی از جمله نابینایی، ناشنوایی، آسیب‌های قلبی و عروقی و همچنین افسردگی و بیماری‌های عصبی منجر شود. به همین دلیل مراجعه دائم و همیشگی به پزشک جهت معاینه کلی بدن و رعایت استانداردهای زندگی سالم رمز سلامتی و طول عمر افراد است.

تغذیه مناسب دیابت
یکی از مهمترین راه‌های پیشگیری از بیماری دیابت و کاهش شدت این بیماری در بدن فرد مبتلا، رعایت رژیم غذایی مناسب و داشتن برنامه غذایی دقیق است.
با رژیم غذایی مناسب و کسب عادات مفید غذایی از جمله نخوردن چربی و شیرینی بیش از اندازه به ویژه از همان زمان کودکی می‌توان از ابتلا به بیماری دیابت جلوگیری کرد.

چاقی، کلسترول بالا، فشار خون بالا و عدم تحرک بدنی از عوامل مؤثر در ابتلا به دیابت نوع دو است، محققان دریافته‌اند که کاهش ۱۵ کیلوگرمی وزن می‌تواند دیابت نوع دو را درمان کند، آنان عده‌ای از افراد مبتلا به دیابت نوع دو را مورد تحقیق و مطالعه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند بیمارانی که برای مدت ۱۰ سال دچار دیابت بودند با کاهش ۱۵ کیلوگرمی وزنشان توانستند به حالت طبیعی برگردند و درمان شوند.

به گفته این محققان بسیاری از بیمارانی که مبتلا به دیابت نوع دو هستند به دنبال کاهش وزن خود نیستند زیرا از این موضوع آگاهی ندارند که می‌توانند بیماری خود را با انتخاب رژیم غذایی مناسب و کاهش وزن بهبود بخشند.

« امین صالحی» کارشناس تغذیه درباره نوع تغذیه بیماران دیابتی می‌گوید: «بهترین مواد غذایی برای بیماران دیابتی استفاده از مواد طبیعی و ارگانیک می‌باشد، استفاده از محصولات حیوانی و چربی‌های اشباع‌شده، مصرف دوغ‌های مایع که ناپایدار بوده و در اثر حرارت به چربی‌های اشباع‌شده تبدیل می‌شوند، مصرف بیش از اندازه قند و شکر، آرد، برنج، غذاهای بسته‌بندی شده و کنسروی، فست‌فودها یا غذاهای فوری و قابل دسترس، مصرف بیش از اندازه قهوه، چای و… از مهمترین عوامل ابتلا به بیماری‌های مختلف به ویژه بیماری دیابت است.»

وی اضافه می‌کند: «بهترین راه برای تغذیه مناسب جایگزین کردن موادغذایی بی‌ضرر و مناسب به جای غذاهای خطرآفرین است به طور مثال جایگزین کردن مواد گیاهی به جای مواد حیوانی، جایگزین کردن نان‌های سبوس‌دار به جای نان‌های فاقد سبوس، شیر کم‌چرب، ماست کم‌چرب به جای لبنیات پرچرب، آب‌میوه‌های طبیعی به جای نوشیدنی‌های مختلف، ماهی بخارپز یا کباب شده به جای ماهی سرخ‌شده، گوشت‌های کم‌چرب مرغ یا بوقلمون بدون پوست و…»
این کارشناس تغذیه خاطرنشان می‌کند: «دیابت در افرادی که گیاه خوارند و از میوه و سبزیجات فراوان استفاده می‌کند یا کلا موجود نیست یا میزان آن بسیار اندک است بنابراین با مصرف سبزیجات و میوه‌ها می‌توان به سلامتی بدن کمک نمود و از ابتلا به بیماری‌های مختلف جلوگیری کرد.»
به گفته این کارشناس مصرف گیاه آلوئه‌ورا، دارچین، زردچوبه، سیر، پیاز، برگ‌های انبه، ریحان، شنبلیله،‌اسفرزه و سایر گیاهان شفابخش در کاهش قند خون مؤثر است.

تلاش همگانی برای کنترل دیابت
دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در سطح کشور و همچنین جهان است و برای ریشه‌کن کردن و کاهش آن نیاز به تلاش جمعی مردم و مسئولین دارد.
شناسایی بیماران دیابتی، چرا که برخی از بیماران دیابتی از بیماری خود خبر ندارند، ارائه خدمات غربالگری، درمان و تأمین نیازها و ملزوماتی که این بیماران احتیاج دارند، کاهش هزینه‌های درمانی و تحت‌پوشش قرار دادن بیماران به بیمه‌های درمانی از جمله برنامه‌ریزی‌ها و اقداماتی است که مسئولین وزارت بهداشت و دیگر ارگان‌های ذی‌ربط برای درمان بیماران دیابتی و کاهش این بیماری در کشور می‌توانند انجام دهند.

اتخاذ سبک زندگی سالم و طبیعی، تغذیه مناسب، مصرف میوه‌ها و سبزی‌های تازه، انجام فعالیت‌های ورزشی، تحرک و شور و نشاط در زندگی از جمله عواملی است که خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف را کاهش می‌دهد و این الگوی زندگی سالم باید از خانواده شروع شود. به اعتقاد پزشکان پدر و مادر و به طور کلی خانواده نقش مهمی در ابتلا یا عدم ابتلا به بیماری‌های گوناگون ایفا می‌کنند و کودکان نحوه زندگی سالم و تغذیه مناسب را از پدر و مادر خویش می‌آموزند به همین دلیل همکاری، هماهنگی و عزم ملی برای مقابله با بیماری دیابت لازم و ضروری است تا آمار بیماران دیابتی در کشور بیش از پیش کاهش یابد.

ضرورت توجه به بیماری‌های شایع امروزی – بخش نخست / شیرینی غیرمجاز و تلخی هزاران بیماری