سیری در مقامات حضرت زینب (س)
آن حضرت بزرگ بانویی است که با تحمل و بردباری در کربلا عهدهدار پرستاری از بیمارانی همچون امام سجاد(ع) بود و پرستاران باید ایشان را الگو و سرمشق خود قرار دهند
به گزارش پایگاه خبری “ججین” ، در سالروز میلاد با سعادت حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) می توان گفت آن حضرت بزرگ بانویی است که با تحمل و بردباری در کربلا عهدهدار پرستاری از بیمارانی همچون امام سجاد(ع) بود و پرستاران باید ایشان را الگو و سرمشق خود قرار دهند[۱] بنابراین باید اذعان کرد در پیشرفت اسلام، زنان بزرگ و با شخصیتى همچون خدیجه و بانوى اسلام فاطمه زهرا و و دخترش زینبکبرى(س) شرکت داشته اند و براى پیشرفت اسلام و اجراى حق و عدالت بزرگترین فداکارى را به خرج داده اند و با ایمانى محکم و تفکرى عالى، مردان خود را با تمام وجود در این مسیر حمایت مى کردند و على(ع) نیز براى آنها احترام فوقالعاده قائل بود.[۲]
این ادعا دارای دلیل و تحلیل منطقی است، زیرا اگر مرکب قلم دانشمندان نبود، خونهای شهیدان فراموش میشد، لذا حضرت زینب(س) در گام نخست زمینه جاودانگی خون شهیدان را به وجود آورد.[۳] از این رو برای تبیین مقام و منزلت حضرت زینبکبری(س) باید این پرسشها را مطرح کرد که بر آن حضرت چه گذشت؟ او که پس از شهادت امام حسین (ع) رهبرى کاروان اسیران را به همراه امام سجاد (ع) به عهده داشت و همه جا از جان او و زنان و کودکان مراقبت مىکرد و گاه خود را سپر بلاى آنها قرار مى داد و در کوفه و شام با افشاگرىهایش ظالمان را رسوا ساخت، بذر انقلاب را در همه جا پاشید و پیام خونین کربلا را به گوش مردم رساند، خاطرات بودنش با برادر، همراهى او در مسیر مدینه به مکه و از مکه تا کربلا، سفارشهاى برادر به او، رنج هاى حسین(ع) در شهادت یاران و برادران و فرزندان، بدنهاى قطعه قطعه شهیدان و سرهاى جدا شده عزیزان،[۴] همه و همه حاکی از شأن منزلت و مقام والای حضرت زینب کبری(س) است که در ادامه به مهمترین شاخصههای آناشاره میشود.
پرستاری نمونه
تقارن میلاد پرخیر و برکت حضرت زینب(س) با عنوان روز پرستار ما را بر این نکته رهنمون میسازد که نسبت سیرۀ حضرت زینب با مقولۀ پرستاری غیر قابل انکار است، به عنوان نمونه على بن الحسین(ع) مىگوید: «شبى که پدرم فرداى آن به شهادت رسید، بیمار بودم و عمهام زینب از من پرستارى مىکرد.[۵]
در روایتى دیگر آمده است: هنگامى که امام حسین (ع) تنها شد،به خیمه هاى برادرانش سر کشید… آنگاه به سوی خیمههاى زنان روانه شد و به خیمه فرزندش امام زین العابدین(ع) رفت.او را دید که بر روى پوست خشنى خوابیده و عمهاش زینب (س) از او پرستارى مىکند. چون حضرتعلى بن الحسین نگاهش به پدر افتاد خواست از جا برخیزد، ولى از شدت بیمارى نتوانست، پس به عمه اش زینب گفت: «کمکم کن تا بنشینم چرا که پسر پیامبر(ص) آمده است» زینب (س) وى را به خود تکیه داد و امام حسین از حال فرزندش پرسید[۶]. در فراز دیگر نیز میتوان به خطاب امام حسین(ع) نسبت به خواهرش زینب(س) مبنی بر نگهداری و مراقبت از کوچکترین فرزند امام حسن مجتبىاشاره کرد و فرمود؛ خواهرم! او را نگهدار[۷]… حال با این تفاسیر میتوان نسبت نامگذاری تولد آن حضرت با روز پرستار را بیش از پیش دریافت که همۀ این موارد حاکی از عمق ایثار وفداکاری و اوج مقام پرستاری آن حضرت است.
استقامت و پایداری
مرحوم محمد مهدى نراقى در جامع السعادات صبر را چنین تعریف مىکند: «صبر، استقامت و پایدارى نفس و عدم تشویش در سختیها و مصیبتها است، به نحوى که مقاومت کنى در برابر آن سختیها و بلاها و خارج نکنى نفس خود را از سعه صدر و از آن حالت سرور و آرامشى که بر آن حاکم بود.[۸]،[۹] باید اذعان کرد ایستادگی و پایداری زینب کبری(س) در مقابل یزید، تحسین برانگیز است، لذا وقتی بانوی سرافراز عاشورا، حضرتزینب در مقابل یزید میایستد و میگوید:ای یزید فکر نکن که من مثل یک اسیر مقابل تو ایستادهام بلکه برای من ننگ است با همچون تویی، هم سخن و رودرو شدهام؛ پیام آن این است که در هیچ شرایطی، نباید تن به ذلت داد و این جزو درسهای عاشوراست.[۱۰]
مقام پیامرسانی عاشورا
بی تردید عاشورا با مفاهیمی چون آزادگی و مبارزه با ظلم گره خورده است که نه تنها کهنه نمیشوند بلکه روز به روز توسعه بیشتری مییابد، لیکن پیامهای عاشورا را میتوان در خطبههای حضرت زینب(س) در کوفه و شام مشاهده کرد.[۱۱] حال در سوی دیگر حضرت زینب (س) که گویا سخنگوى آن صحنه عجیب(شهادت امام حسین ع) بود چنین گفت: پدرم فداى آن کسى باد که (خیمه گاه) سپاهش روز دوشنبه غارت شد.[۱۲] پدرم فداى آن کس باد که طنابهاى خیمه اش بریده و بر زمین افتاد…پدرم فداى آن کس که با دل پرغصه جان سپرد، پدرم فداى آن کس که با لب تشنه شهید شد، پدرم فداى آن کس که از محاسنش خون مىچکد.[۱۳]
مقام عفت
از جمله شاخصههای کلیدی در امر مقام شناسی آن حضرت باید به اهتمام ویژه آن حضرت به رعایت حدود عفاف و حجاب اشاره کرد، لذا آن حضرت در مواجهه با لشکر دشمن فرمود: به سپاهت بگو شتاب نکنند، مگذار دست نامحرمان به سوى خانواده پیامبر(ص)دراز شود. زینب کبری(س) خود لباس مندرس پوشیده بود و به زنان فرمان داد هر چه وسایل و زیورآلات داشتند در گوشه اى جمع کنند، گوشوارهها را از گوشهایشان درآورند، حتى فاطمه دختر امام حسین (ع)که نوعروس بود و دوست داشت گوشوارههایش را که یادگار پدر مظلومش بود نگه دارد، عمه اش زینب از ترس آنکه مبادا دست نامحرمى به سویش دراز شود، اجازه نداد. زنان و کودکان در گوشهاى جمع شدند، آنگاه زینب فریاد زد: هر کس مى خواهد اسباب و وسایل دختران على (ع) و فاطمه(س) را به یغما ببرد بیاید. عده اى از سپاه آمدند و هر چه بود را به غارت بردند.[۱۴]،[۱۵]
مقام سخنوری
مقام سخنوری و خطابه از جمله خصایص برجستۀ حضرت زینب کبری(س) است، خطبههای عقیله بنیهاشم پس از واقعه عاشورا با خطبههای بلیغ، رسا و بیدارگرانه به گونهای عمل کرد که آن را شبیه خطبههای امیرالمومنین علی(ع) دانستهاند.[۱۶] حذیم بن شریک اسدى[۱۷] مىگوید: در آن روز به زینب دختر على نگریستم که خطبه مىخواند و هرگز زنى را سخنورتر و زبانآورتر از او ندیدم. گویا (زبان على در کام اوست و) با زبان امیرمؤمنان على (ع) سخن مىگوید. به سوى مردماشاره کرد که «ساکت شوید!» ناگاه نفسها در سینهها حبس شد و زنگ کاروانها از حرکت ایستاد.[۱۸]
مقام تبیین و روشنگری
تردیدی نیست خطبههای حضرت زینب(س) در شام و کربلا حاوی مطالب و نکات بسیار ارزشمندی برای جامعه است که باید در سطح وسیعی منتشر شود. [۱۹] زیرا عقب نشینى مصلحتى یزید و تغییر موضع سیاسى بر اثر خطبه هاى افشاگرانه حضرت زینب در شام و بیدارى مردم به نوبۀ خود حاکی از مقام بیبدیل آن حضرت در مقولۀ روشنگری است![۲۰] به عنوان نمونه یکی از مصادیق مهم روشنگری آن حضرت در برابر حکومت خودکامه یزید محقق گردید؛ در خطبه اى که بانوى شجاع اسلام در شام در برابر حکومت خودکامه جبار ایراد کرد، فرمود:[۲۱]«تو امروز شادى مى کنى و چنین مى پندارى که چون فراخناى جهان را بر ما تنگ کرده اى….اشتباه میکنى، این فرصت و آزادى را خداوند بخاطر این به تو داده تا پشتت از بار گناه، سنگین شود و عذاب دردناک در انتظار تو است…»[۲۲]
مقام شجاعت
در حالات این بانوی شجاع میخوانیم: زینب کبرى (س) در کنار پیکر خونین برادر زانو زد و پیکر خونین را با دو دست خود از زمین بلند کرد و گفت: «خداوندا این قربانى را از ما، (خاندان پیامبرت) قبول فرما!».[۲۳] همچنین در وصف مقام شجاعت حضرت زینب باید به خطبههای ایشاناشاره کرد که در کوفه و شام بیان گردید که پشت دشمنان را به لرزه درآورد و پایه هاى کاخ آنها را متزلزل ساخت.[۲۴] از شجاعت حضرتزینب در تاریخ کربلا این است که در مواجهه با ابن زیاد و هنگامى که مىخواست او را سرزنش کند با تعبیر «یابن مرجانه» او را مخاطب ساخت. لذا در خطبه آتشین شیر زن میدان کربلا در کوفه، با صراحت آمده است: «گریه مىکنید و ناله سر مىدهید، به خدا ! بسیار بگریید و کمتر بخندید، لکه ننگى بر دامان شما نشست که با هیچ آبى پاک نمىشود. شما چگونه اجازه دادید سلاله پیغمبر اکرم (ص) و پناهگاه شما در مشکلات کشته شود و چراغ فروزان جامعه شما را خاموش کنند؟!» [۲۵] آن حضرت در پاسخ ابن زیاد، آن مرد سفاک بىرحم و خطرناک، با یک دنیا شجاعت فرمود:«ما رأیت إلا جمیلا؛ جز خوبى (و شجاعت و عظمت) در کربلا ندیدم». [۲۶]
همچنین در خطبه معروف حضرت زینب شیر زن کربلا که در شام در مقابل یزید ایراد فرمود نیز میتوان به مقام شجاعت بینظیر آن حضرت اذعان کرد که فرمودند:«اگر حوادث سخت روزگار، مرا در شرایطى قرار داد که مجبور شوم با تو صحبت کنم، من تو را موجودى کوچک و بى مقدار مى دانم و در خور هرگونه توبیخ و سرزنش…. آنچه در توان دارى انجام ده؛ ولى هرگز نمىتوانى نور ما را خاموش کنى و آثار ما را محو نمایى!» [۲۷]
پیشگویی شگفت
در خاتمه باید به یکی از مهمترین فرازها و پیشگوییهای مهم واقعۀ کربلا در کلام حضرت زینب(س) اشاره کرد که فرمودند:خداوند از جماعتى از این امت که گردن کشان زمین آنها را نمىشناسند ولى فرشتگان آسمان آنان را مىشناسند، عهد گرفته است که این پیکرهاى پاره پاره و پراکنده را جمع کنند و به خاک بسپارند، در آینده در این سرزمین بر مرقد پدرت حسین(ع) پرچمى به اهتزاز در مى آید که هیچگاه کهنه نشود و در گذر زمان گزندى به آن نرسد و سردمداران کفر هرچه در محو آن تلاش کنند، روز به روز بر عظمت آن افزوده شود.[۲۸] ، لذا زینب دختر شجاع امیرمؤمنان با این پیشگویى عجیب و شگفت آورش، فرزند برادر خود را تسلى بخشید و آینده کربلا و عاشورا را آنگونه که ما امروز بعد از حدود ۱۴ قرن مشاهده میکنیم دقیقا ترسیم کرد، آرى قلب نازنین زینب (س) مى دانست که این آغاز کار است هر چند تاریک دلان بنىامیه و منافقان آن را پایان کار مى پنداشتند[۲۹].
آیتالله مکارمشیرازی
پی نوشت:
[۱]بیانات در حاشیه مراسم روز پرستار، شبستان حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س)؛ ۳۱ /۱/ ۱۳۸۹.
[۲] ترجمه گویا و شرح فشرده اى بر نهجالبلاغه، متن و ترجمه(ج۱)، ص: ۳۹۰.
[۳] بیانات در دیدار باجمعی از طلاب و خواهران آمر به معروف، ۱۳۹۴/۱۱/۰۱.
[۴] عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها؛ ص۶۳۹.
[۵] همان؛ ص۴۰۱.
[۶] همان؛ ص۵۰۲.
[۷] همان؛ ص۵۲۸.
[۸] جامع السعادات، جلد ۳، صفحه ۲۸۰، چاپ مؤسسه اعلمى.
[۹] اخلاق اسلامى در نهجالبلاغه (خطبه متقین)؛ ج۱؛ ص۳۶۲.
]۱۰ و ۱۱[بیانات در حرم کریمه اهل بیت؛ ۱۳۹۳/۸/۱۳.
[۱۲]. با توجه به اینکه قول مشهور درباره حادثه عاشورا آن است که در روز جمعه بوده است، تصریححضرت زینب به روز دوشنبه، شایداشاره به حادثه سقیفه باشد که در روز دوشنبه اتفاق افتاده است و مقصود آن است که حادثه کربلا محصول تصمیم نسنجیدهاى است که پنجاه سال پیش در سقیفه گرفته شد.
[۱۳] بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۵۸؛ اعیان الشیعه، ج ۷، ص ۱۳۸.
[۱۴] رجوع شود به: انساب الاشراف، ج ۳، ص ۲۰۴.
[۱۵] عاشورا ریشهها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها، ص: ۵۳۸.
[۱۶] بیانات در دیدار جمعی از زوجهای جوان دانشگاه آزاد اسلامی کازرون، ۱۳۸۹/۰۱/۳۱
[۱۷] در لهوف نام او« بشیر بن خزیم اسدى» ذکر شده است.
[۱۸] عاشورا ریشه ها، انگیزهها، رویدادها، پیامدها؛ ص۵۶۱.
[۱۹] بیانات در دیدار اعضای ستاد ثبت ملی خطبه حضرت زهرا(س)؛ ۱۳۸۹/۰۳/۱۰.
[۲۰] ابن کثیر عالم متعصب اهل سنت- که شیوه او غالبا توجیه خلافکارىهاى معاویه و یزید است- در این ارتباط مىنویسد:یزید، ابن زیاد را به سبب چنین جنایتى لعن کرد و به طور آشکارا وى را شماتت نمود، ولى نه او را از مقامش برکنار کرد و نه وى را مجازات نمود و نه حتى نامه و یا فرستادهاى را براى سرزنش وى فرستاد! البدایه والنهایه، ج ۸، ص ۲۰۴.
[۲۱] یکصد و هشتاد پرسش و پاسخ؛ ص۶۲۰.
[۲۲] تفسیر نمونه؛ ج۳؛ ص۱۸۴.
[۲۳] مقتل الحسین مقرم، ص ۳۰۷.
[۲۴] پیام امام امیر المومنین (ع)، ج۱۳، ص: ۷۸۵.
[۲۵] رجوع کنید به: بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۱۰۹ و ۱۶۵
[۲۶]. عاشورا ریشهها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها؛ ص۲۵.
[۲۷] همان ، ص ۱۳۳- ۱۳۵.
[۲۸] کامل الزیارات، ص ۲۷۴- ۲۷۵؛ بحارالانوار، ج ۲۸، ص ۵۷ و ج ۴۵، ص ۱۷۹.
[۲۹] عاشورا ریشهها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها؛ ص۵۵۰.
*پایگاه اطلاعرسانی آیتالله مکارم شیرازی
برچسب ها :ججین ، حضرت زینب (س) ، روزپرستار
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰