سرطان در کمین اردبیلی ها

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، پزشک چند روز پیش به کلی جوابش کرد، پس از نزدیک به دو سال سرانجام همه تسلیم شدند؛ «بگذار این دم آخری آسوده باشد، تنها این آمپول های قوی مسکن را برایش تجویز می کنم، اگر خود را آماده کنید، بهتر است» این آخرین جملاتی بود که پزشک شوهرش در بیمارستان به او گفته بود.
به اطراف اتاق اجاره ایش نگاهی می اندازد، دیگر هچ چیزی در بساط ندارد، همه زندگی اش را در این دو سال فروخته و خرج بیماری سرطان همسرش کرده است، خانه نقلی در محله حاشیه شهر، فرش های دستباف جهیزیه اش، طلاهای خود و حتی دختر کوچکش، پول های قرض گرفته از فامیل و این ماه های آخر که موسسه های خیریه به کمکش آمدند و اکنون پس از دو سال مبارزه بالاخره باید در برابر مرگ تسلیم شود.
این حکایت بسیاری از بیماران سرطانی و خانواده های نیازمند آنها در استان اردبیل است، منطقه ای که بیشترین آمار سرطان بویژه از نوع معده در ایران مربوط به آن است و روند افزایش آن به علت های مختلف همچنان ادامه دارد.
به گزارش ایرنا، طبق بررسی های آماری در سال ۹۳، یک هزار و ۳۴۲ مورد در سال ۹۴، یک هزار و ۲۵۲ مورد و در سال ۹۵، یک هزار و ۳۲ مورد سرطان گوارشی در استان اردبیل ثبت شده و در دو سال گذشته نیز این روند با افزایش همراه بوده است.

** اردبیل؛ رتبه نخست سرطان معده 

دکتر «قدرت اخوان اکبری» رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی اردبیل گفت: بر اساس آخرین گزارش کشوری ثبت موارد سرطانی، میزان بروز سرطان در استان اردبیل ۱۵۳ در ۱۰۰ هزار نفر است البته در خصوص سرطان های دستگاه گوارش بویژه سرطان معده میزان بروز در استان بالاتر است.
دکتر «بابک نخستین» معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی اردبیل هم سرطان معده را شایع ترین سرطان در بین مردان استان اعلام کرده و افزود: میزان شیوع این سرطان در بین جمعیت مردان استان اردبیل ۴۱٫۴۳ درصد است.
به گفته وی، سرطان پوست با ۱۵٫۷۳ درصد، سرطان کولورکتال با ۱۲٫۷۷ درصد، سرطان ریه با ۱۲٫۱۵ درصد و سرطان پروستات با ۱۰٫۹ درصد شایع ترین سرطان در بین جمعیت مردان استان اردبیل به شمار می رود.
وی میزان مرگ در میان جمعیت زنان و مردان گروه سنی ۷۰-۳۰ سال به علت انواع سرطان ها در مردان را ۱۱۷٫۲ نفر در ۱۰۰ هزار نفر و در بین جمعیت زنان نیز ۸۸ نفر در ۱۰۰ هزار نفر ذکر کرد.

*** علت چیست؟ 

متخصصان در بیان علت بالا بودن موارد سرطان گوارشی در استان اردبیل به دلایل مختلفی اشاره می کنند که در آن عوامل ژنتیکی، جغرافیایی، تغذیه و… وجود دارد.
دکتر اخوان اکبری می گوید: از نظر جغرافیایی، واقع شدن استان اردبیل در منطقه کمربندی سرطان که از آسیای میانه، چین تا سواحل جنوبی دریای خزر ادامه پیدا می کند در بالا بودن بروز سرطان های گوارشی نقش دارد.
وی بیان کرد: بروز و شیوع سرطان های گوارشی در استان های اردبیل، گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی از میانگین کشوری بالاتر است.
به گفته وی، از مهمترین عوامل موثر در ابتلا به سرطان گوارش در ایران و اردبیل عفونت Helicobacter pylori، گاستریت آتروفیک، سیگار، مصرف زیاد نمک، سطح سلینیوم پایین، مصرف زیاد گوشت قرمز، مصرف کم میوه و سبزی است.
او با اشاره به اینکه سرطان در دو دهه اخیر استان اردبیل روند افزایش جزئی داشته، گفت: با توجه به چند علتی بودن ابتلا به سرطان (عوامل ژنتیکی، عوامل جغرافیایی، تغذیه و سبک زندگی) و مزمن بودن طبیعت بیماری سرطان در کوتاه مدت نمی توان در خصوص این موضوع قضاوت کرد و چه بسا تقویت نظام ثبت سرطان در کشور و این استان یکی از علل افزایش بروز سرطان بوده است.
دکتر رضا ملک زاده معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز با اشاره به شمار زیاد مبتلایان سرطان معده در شمال کشور گفت: استفاده بی رویه از کباب گوشت قرمز در ابتلا به سرطان در این شهرها اثبات شده و تحقیقات انجام یافته حکایت از این دارد که در مناطقی مثل استان اردبیل مصرف کباب و گوشت برشته شده و خامه در ابتلا به سرطان معده تاثیر داشته است.
معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همچنین گفت: شایع ترین بیماری دستگاه گوارش در ایران ریفلاکس معده است و حدود ۲۰ درصد ایرانی ها به آن مبتلا هستند؛ هر چند این بیماری ضرری ندارد و به عارضه های خطرناک تبدیل نمی شود اما بر روی کیفیت زندگی اثر می گذارد و در بلند مدت می‌تواند منجر به سرطان معده شود.
وی سرطان دستگاه گوارش و کبد را جزو شایع ترین سرطان ها در ایران اعلام کرد و گفت: این سرطان ها، ۲۷ درصد کل سرطان ها را تشکیل می دهد.
به گفته وی، شایع ترین سرطان های دستگاه گوارش و کبد، سرطان معده است که حدود ۱۲ درصد سرطان ها را به خود اختصاص می دهد و در مردان بیشتر شایع است.
ملک زاده ادامه داد: سرطان روده بزرگ رتبه بعدی را با حدود ۹ درصد به خود اختصاص داده و سرطان مری هم حدود ۴ درصد است.
معاون وزیر بهداشت سرطان های سینه، دهانه رحم و روده بزرگ را مهمترین سرطان های قابل پیشگیری دانست و بیان کرد: مطالعات خوبی در مورد این سرطان ها در کشور در حال انجام است.
دکتر «عباس یزدانبد» فوق تخصص بیماری های گوارشی هم اصلی ترین عوامل شیوع سرطان معده در اردبیل را عوامل ژنتیکی و محیطی ذکر کرد و افزود: شمار زیادی از مردم استان دچار اضافه وزن هستند که این عاملی مهمی برای سرطان گوارشی است.
وی همچنین افزود: مصرف غذاهای مانده، پرچرب و مواد مخدر زمینه را برای ابتلا به سرطان گوارشی فراهم می کند.
دکتر «فرهاد پور فرضی» رییس مرکز تحقیقات سرطان گوارش استان اردبیل هم باکتری «هلیکو باکتر پیلوری» را یکی از عوامل اصلی سرطان در اردبیل دانست و گفت: متاسفانه ۶۵ درصد جمعیت استان دارای هلیکوباکتر پیلوری مثبت هستند.

*** برای مهار سرطان چه باید کرد؟

اصلاح شیوه زندگی و تغذیه، مراجعه زودهنگام به پزشک، تحرک و ورزش، دوری از اضطراب و استرس از جمله مواردی است که پزشکان و کارشناسان بر رعایت آن از سوی مردم تاکید می کنند.
دکتر ملک زاده استفاده از سبزی و گوشت ماهی را در پیشگیری از سرطان معده موثر دانست و گفت: تحقیقات نشان داده که مصرف روزانه یک قرص آسپرین نیز در پیشگیری از سرطان معده موثر است.
وی اضافه کرد: تحقیقات اولیه در دیگر کشورها نشان می‌دهد که مصرف روزانه یک آسپرین ۳۰ درصد سرطان معده و ۳۵ درصد سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهد.
دکتر بابک نخستین، معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی اردبیل نیز با اشاره به سرطان سینه در زنان گفت: این نوع سرطان در صورت تشخیص به موقع تا ۷۰ درصد قابل پیشگیری است.
وی با تاکید بر مراجعه دوره ای زنان به مراکز بهداشتی برای معاینه و تشخیص وجود این بیماری گفت: پس از سن ۲۰ سالگی زنان باید هر دو سال یک بار و بعد از ۴۰ سالگی هر سال باید برای معاینه و تشخیص وجود این بیماری به مراکز درمانی مراجعه کنند.
او تاکید کرد: اصلاح سبک زندگی، تحرک و فعالیت بدنی از کودکی و اهمیت دادن به سلامتی با مراجعه به مراکز بهداشتی و پیشگیری قبل از وقوع بیماری تا حد بالایی می تواند در کاهش میزان شیوع این سرطان در استان موثر باشد.
دکتر یزدانبد فوق تخصص بیماری های گوارشی نیز بر انجام ورزش هایی مثل پیاده روی و رعایت بهداشت فردی در پیشگیری از سرطان تاکید می کند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل نیز با اشاره به فرهنگ سازی لازم در جامعه افزود: متاسفانه فرهنگ پیشگیری از بیماری های غیرواگیر و استفاده از غذای سالم و رعایت سبک زندگی سالم و مولفه های موثر بر سرطان که پس از سال ها تحقیقات و پژوهش محققان احصا شده در جامعه ما کمتر مورد توجه و نظر قرار می گیرد.

** اقدامات انجام شده 

دکتر اخوان اکبری رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی اردبیل از اجرای طرح شناسایی علل شیوع سرطان های گوارشی در استان خبر داده و افزود: این طرح مهم با همکاری سازمان بهداشت جهانی در ۱۰ سال اجرا می شود.
وی بیان کرد: با اجرای این طرح و شناسایی علل بالا بودن میزان بالای تعداد مبتلایان به سرطان دستگاه گوارش و راه های پیشگیری، از میزان شیوع بیماری های سرطان معده در استان اردبیل به طور چشمگیر کاسته خواهد شد‌.
او ادامه داد: بسته درمانی کامل بیماران سرطانی در استان وجود دارد که از آن جمله می توان به مرکز شیمی درمانی بیمارستان امام خمینی(ره)، بخش رادیوتراپی با دستگاه پیشرفته رادیوتراپی و بخش غربالگری این مرکز که در حال احداث است، اشاره کرد.
وی افزود: با مطالعاتی که در این مراکز با همکاری سازمان جهانی بهداشت انجام می شود انتظار می رود تا پنج سال آینده آمار سرطان گوارشی در استان ۲۵ درصد کاهش یابد.
اخوان اکبری گفت: در حوزه بهداشت، غربالگری سرطان سینه و روده بزرگ و دهانه رحم در مراکز بهداشتی انجام می شود از جمله اقدام های دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در خصوص سرطان قرارداد با «موسسه محک» تهران است که در تامین داروهای سرطان و پرداخت هزینه های بستری و خدمات رفاهی بیماران فعالیت می کند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل توضیح داد: بیمارستان امام خمینی (ره) اردبیل به عنوان قطب درمان سرطان در خصوص حمایت از بیماران سرطانی، با داشتن بخش شیمی درمانی و رادیوتراپی پیشرفته و بخش انکولوژی ۲۸ تخته خدمات رایگان به بیماران ارایه می دهد ضمن اینکه در بیمارستان بوعلی اردبیل با ۱۴ تخت فعال شیمی درمانی اطفال، ماهانه بطور متوسط ۷۰تا ۸۰ مورد شیمی درمانی اطفال انجام می شود.
وی اظهار داشت: بخش انکولوژی مرکز امام اردبیل با ۲۸ تخت فعال در سال ۹۴ راه اندازی شده و ماهانه به حدود ۳۰۰ بیمار خدمات ارایه می شود و شامل ۹۹ درصد خدمات شیمی درمانی با فرانشیز سه تا ۶ درصد است و در بسیاری از موارد به لحاظ ناتوانی مالی بیمار همه خدمات درمانی به صورت رایگان انجام می شود.