پول‌های نامعلوم، مافیای اکران و سینمای مبتذل!

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری تسنیم، صحبت‌های مسعود فراستی درباره ایجاد یک گرایش در سینمای ایران تحت عنوان “سینمای مبتذل” یک دغدغه مهم است. جایی که برای خنداندن هرکاری توسط هنرمندان و فیلمسازان انجام می‌شود حتی سخیف، مبتذل و بدون محتوا! آثار نمایشی ساخته می‌شوند تا پیام داشته باشند. اما در سینما به سراغ هر نوع پرداختی رفتیم و در تلویزیون هم با سلبریتی‌ها همراه شدیم. اما واقعاً چرا چنین اتفاقی افتاده و محتوای آموزشی و کاربردی سینما و آثار نمایشی برای مخاطب ندارند؟ اصغر سمسارزاده بازیگر و گوینده رادیو درباره این اتفاق یک نکته جالب مطرح می‌کند؛ او به خبرنگار خبرگزاری تسنیم می‌گوید: “مشکل به ابتذال رفتن سینما و عدم تأثیرگذاری آثار نمایشی ما به پول‌هایی برمی‌گردد که معلوم نیست از کجا می‌آیند و صاحبان سرمایه آن چه هدفی دارند. نام آن را رانت می‌گذارند و اصلاً آن‌ها می‌گویند که چه کسی بازی کند، کارگردانی کند یا راهبری! خیلی اهل کارشناسی و کار تخصصی نیستند بیشتر به دنبال گیشه و زرق و برقند. در این راستا برای مخاطب هیچ جایگاهی دیده نمی‌شود. چه بخواهیم و چه نخواهیم این پول‌های کثیف به سینمای ایران آمده‌اند. این‌ها را ما نمی‌شناسیم ولی هرکه هستند سینماگر نیستند. هرچه زودتر باید جلوی این پول‌ها گرفته شود مگرنه باید شاهد اضمحلال این سینما باشیم”.

منوچهر اکبرلو منتقد سینما و تلویزیون در پاسخ به این سوال چرا سینمای ایران مسیر ابتذال و سخیف‌ساختن را در دستور کار خود قرار داده است، تصریح کرد: سینمای ایران مسیر ابتذال را در پیش گرفته، چون شکل ناسالمی در روند تولیداتش دارد. به همین‌خاطر ماحصل آن یکسری فیلم‌های بدون محتوا و دور از اخلاق است که روی پرده می‌روند. حتی اگر از منظر سرگرم‌کننده بودن به آن نگاه کنیم که دلیل اصلی حضور تماشاگر در سینماست هم حرفی برای گفتن ندارند. زیرا بسیاری از خانواده‌ها خجالت می‌کشند یک دورهمی در سینما داشته باشند. پیش از این یکی از تفریحات مناسب خانواده‌های ایرانی رفتن به سینما بود و حالا پدرها و مادرها ترجیح می‌دهند یا تنها به تماشای فیلمی بنشینند یا به سینما نروند.

وی با اشاره به اینکه استفاده از پول‌های دولتی همواره این آفت را دارد که رانت ایجاد شود، گفت: یکی از اتفاقاتی که باعث شد تا سینمای ما رو به ابتذال حرکت کند ساز و کار ناسالم و غیرطبیعی سرمایه‌گذاری برای ساخت یک فیلم سینمای یاست. یعنی حضور مستقیم یا پنهان پول‌های دولتی است که یا به شکل عیان و با اعلام در تیتراژ یا این پول‌ها به صورت پنهان به برخی از فیلم‌ها تزریق می‌شوند. استفاده از پول‌های دولتی همواره این آفت را دارد که رانت ایجاد شود. چرا که فیلم رانتی کمتر نیاز و توجهی به سلایق یا نیاز مخاطب دارد. به همین خاطر است که انبوهی از فیلم‌های مشابه با سوژه‌ها، بازیگران و خط داستانی تکرار شونده، به سرعت و شتاب زده تولید می‌شوند.

اکبرلو با بیان اینکه در بخش خصوصی نباید توقع سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها را داشته باشیم، تأکید کرد: بخش دیگری از ناسالم بودن روند تولید به ورود پول‌هایی برمی‌گردد که منشأ آن مشخص نیست. اینکه سرمایه‌های بخش خصوصی وارد سینما شود ایده‌آل صنعت سینماست. یعنی بودجه‌های دولتی باید صرف آموزش، پژوهش و گسترش زیرساخت‌ها شود و نه سپردن به برخی از تهیه‌کنندگان و کارگردانان! اما در بخش خصوصی نباید توقع توجه به زیرساخت‌ها یا مثلاً توجه به جوان‌ترها و زمینه‌سازی برای تجربه‌اندوزی آن‌ها را داشته باشیم. زیرا بخش خصوصی توقع دارد که این سرمایه‌گذاری همراه با بازگشت سرمایه به اضافه سود معقول باشد.

وی با اشاره به اینکه سوژه‌های ثابت یا شوخی‌های تکرار شونده مردم را از سینما ناراحت کرده است در ادامه اضافه کرد: در حال حاضر بدون نگاه کارشناسی متوجه می‌شویم تکرار بسیار زیاد چند سوژه ثابت یا شوخی‌های تکرار شونده نه تنها جذابیت لازم را ندارد بلکه جز موارد استثنایی، تماشاگر رغبتی به هزینه کردن و تماشای این فیلم‌ها را ندارد. اما این آثار به تعداد زیاد تولید و تکثیر می‌شوند و ما را با این سوال روبرو می کند که چرا سرمایه گذاران حاضر هستند که این عرصه پر ضرر را ادامه دهند؟

منتقد سینما و تلویزیون با تأکید بر این موضوع که بسیاری از فیلم‌هایی که در جشنواره هستند رنگ پرده را نمی‌بینند و فیلم‌هایی که تمایلی به جشنواره ندارند پروانه نمایش می‌گیرند، افزود: این پول‌ها قرار است در سینما هزینه شوند برای اینکه رد آن‌ها گم شود یا به صورت پنهانی در حال مصرف بودجه‌های عمومی هستند، مسئله دیگری را نمی‌توان تصور کرد. چرا که هر سرمایه‌گذار، زمانی که کالایش مورد استقبال واقع نشد سعی می‌کند مسیر خود را تغییر دهد. این روند ناسالم تولید فیلم، خروجی‌اش وضعیت کنونی اکران سینماهاست. جالب این است که بسیاری از فیلم‌هایی که در جشنواره‌ها مطرح می شوند کمتر رنگ پرده را به خود می‌‎بینند و برعکس فیلم‌های در حال اکران بسیاری از آن‌ها هیچ تمایلی به حضور در جشنواره ندارند.

وی در خاتمه خاطرنشان کرد: این فیلم‌هایی که کمتر به جشنواره‌ها راه پیدا می‌کنند یا تمایلی ندارند، شتاب زده ساخته می‌شوند و به راحتی نیز فرصت اکران پیدا می‌کنند. این همان چیزی است که از آن به عنوان مافیای تولید یا مافیای اکران نامیده می‌شود. تا زمانیکه این روند ناسالم و حضور پول‌های نامعلوم بیت‌المال یا بخش خصوصی بدون هیچ کنترلی در صنعت سینما حضور دارد فضای عمومی اکران در اختیار این فیلم‌های سخیف و مبتذل خواهد بود.