شباهتهای نظام اقتصادی عصر حاضر و زمان قاجار

به گزارش پایگاه خبری “ججین”، محمد واعظ در خصوص مقایسه نظام اقتصادی عصر حاضر و زمان قاجار، اظهار کرد: منشا واردات مازاد در دو مقطع زمانی قاجار و عصر حاضر، تقاضای فزاینده داخل کشور است، به طوری که اقتصاد ملی از نظر تولید قادر به تامین این بخش از تقاضای داخلی نیست.

وی با بیان اینکه سیاست حمایتی موثر از تولیدات داخلی می‌تواند بخشی از تقاضای داخل را تامین کند، افزود: به طور قطع با به فعلیت رسیدن ظرفیت بالقوه در اقتصاد ملی و تعریف و اعمال یک الگوی حمایت موثر می‌توان بخشی از واردات را تامین کرد.

این اقتصاددان ادامه داد: قاچاق در دوران قاجاریه با توجه به هزینه‌های حمل و پایین بودن نرخ تعرفه و طبق  قراداد ترکمان چای به گستردگی عصر حاضر نبود، هم‌چنین در حال حاضر، ارزش کالاهای قاچاق در اقتصاد ایران ۱۰ تا صد برابر قاچاق در عصر قاجار است، بنابراین مبارزه با قاچاق در عصر حاضر در مقایسه با عصر قاجار ضرورت بیشتری دارد.

وی افزود: حاکمیت در عصر قاجار دیدگاه منفعلانه‌ای در خصوص حمایت از تولید داخل داشت و یک عنصر مهم در این دیدگاه منفعلانه، نفوذ سیاسی دولت‌های بزرگ آن زمان در حاکمیت قاجار بود.

واعظ با بیان اینکه علت اعمال نشدن الگوی حمایتی موثر، هوشمند و باثبات در اقتصاد عصر حاضر نوعی تفکر غرب‌گرایانه در بدنه کارشناسی اقتصاد و دستگاه‌های اجرایی و موثر بر تصمیمات اجرایی است، اظهار کرد: به عبارت دیگر ضعف نظام حمایت در دوره قاجار ناشی از ضعف سیاسی حکومت بود، اما ضعف نظام حمایتی در عصر حاضر به علت ضعف تفکر مستقل در حوزه کارشناسی اقتصاد است.

وی با بیان اینکه چاره اساسی ضعف تفکر مستقل را باید در نظام آموزشی جست و جو کرد، افزود: عبرت از تجربیات اقتصادی سازنده است. هم‌چنین در ماه‌های اخیر یکی از اقتصادهای بزرگ با شعار برجسته آزادی تجارت جهانی، دست به اقدامات حمایت‌گرایانه افراطی زده و قطع نظر از افراطی بودن این نوع اقدامات، نظام کارشناسی ایران باید دریابد که کشورهای صنعتی از یک نظام حمایتی در عرصه تجارت جهانی بهره می‌گیرند.

استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: طی سه دهه اخیر، نظام حمایت در دیگر کشورها، کمتر از طریق وضع تعرفه اداره می‌شود و از حالت سریع و تحریک‌کننده به یک نظام تعرفه‌ای ضمنی و هوشمند و برخوردار از یک الگوی حمایت نرم و غیرمستقیم، مانند اتکا به تعریف و اعمال انواع استانداردها همچون استاندارد سلامت متبلور شده است.

وی تاکید کرد: کارکرد نظام استاندارد حمایت، حمایت از تولید کشورهای صنعتی است، بنابراین ضعف تفکر مستقل در عرصه کارشناسی و کاهش سرعت توسعه اقتصادی در کشور، قطعا هزینه‌های بسیاری را به صورت عدم شکل‌گیری گسترده در تولید ملی ایجاد می‌کند.

واعظ با تاکید بر اینکه باید از تجربیات اخیر تجارت بین‌الملل عبرت بگیریم، تصریح کرد: تفکر مستقل در عرصه اقتصاد را باید بر مبنای ارزش‌ها و بینش‌های بومی و نه به صورت منفعلانه در مقابل ادبیات بیرون به کار گیریم. در واقع ریشه سیاست صحیح در عرصه تجارت جهانی تفکر مستقل است.

وی ادامه داد: نظام کارشناسی را باید همراه با مجموعه‌ای از مسئولیت‌ها در فضای متفاوت نسبت به فضای قبل پیش‌بینی کرد. در واقع تفاوت میان فضای واقعی و فضای تصوری، امید تفکر مستقل در نظام کارشناسی اقتصاد و نظام تصمیم‌گیری کلان اقتصاد ملی را مهیا می کند.