پایه های رژیم استبدادی اردوغان محکم تر از قبل شد

پایگاه خبری “ججین“

در این گزارش به قلم ‘ کارلوتا گال’ آمده است: ‘رجب طیب اردوغان’ رئیس جمهور ترکیه با پیروزی یکشنبه شب خود در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، ۱۵ سال چنگ زنی اش به قدرت را مستحکم تر از قبل کرد و قدرت مطلقه اش برای احاطه بر قوای مقننه و قضاییه را هم قوی تر از قبل کرد.
از رفراندوم پارسال تا به امروز این اولین انتخاباتی بود که در ترکیه برگزار شد. در همه پرسی پارسال مردم ترکیه با یک تفاوت رای ضعیف به اصلاح قانون اساسی رای مثبت دادند و به حکم قانون اساسی جدید، رئیس جمهور که زمانی یک مقام تشریفاتی بیش نبود، یک قدرت اجرایی فراگیر و جامع بدست آورد، اردوغان پارلمان را هم در حال تعظیم رو به خود خواهد داشت.
حزب محافظه کار اردوغان موسوم به حزب ‘ عدالت و توسعه’ روز یکشنبه ۵۲ درصد آراء را در انتخابات پارلمانی ترکیه از آن خود ساخت.
به دنبال کودتای شکست خورده دو سال پیش؛ اردوغان حالت فوق العاده در کشور اعلام کرد و با این حربه دست به یک قلع و قمع وسیع در سطح کشور زد و جمع بیشماری از وکلا؛ قضات؛ کارکنان دولت و خبرنگاران را بازداشت کرد.
انتخابات یکشنبه، آخرین بخت منتقدان و مخالفان اردوغان بود تا اجازه ندهند ترکیه به یک نظام حکومتی مستبد و اقتدارگرا و تمامیت خواه تبدیل شود.
یقینا نتیجه انتخابات ترکیه؛ فوق العاده برای ‘ناتو’ ؛ امنیت عراق و سوریه و کنترل سیل مهاجرت به اروپا حائز اهمیت است.
ترکیه با اروپا در امر مهم مبارزه با تروریسم مشارکت کرده است. منتها اردوغان این اواخر دست به یک سری اقداماتی زد تا صبر و حوصله ناتو را بسنجد. اردوغان به سمت ‘ولادیمیر پوتین’ رئیس جمهور روسیه متمایل شد و از او موشکهای دفاعی خریداری کرد و در برنامه دارد که روسها برای ترکیه یک رآکتور اتمی بسازند.
این مرام کاری همه مردان قدر قدرت در جهان است.
مدعای تمام مردان قدر قدرت در جهان این است که همواره برای فریب افکار عمومی و جا کردن خود در دل مردم ، به رای دهندگانشان وانمود می کنند که، ‘ برای مقابله با خطر تروریسم و حفظ امنیت کشور؛ لازم است نظام حکومتی کشور، یک نظام محکم و مقتدر بوده و قدرت منحصرا متمرکز و در دستان یک فرد با اختیارات تام و مطلقه باشد’.
نتایج منتشر شده انتخابات نشان می دهد که اردوغان با کسب ۵۳ درصد آراء پیروز انتخابات است و بدین ترتیب انتخابات به دور دوم کشیده نخواهد شد. ‘محرم اینچه’ رقیب اصلی اردوغان حدود ۳۱ درصد آراء را بدست آورد.
اردوغان دیشب بعد از اعلام خبر پیروزی انتخاباتی اش در تلویزیون ملی ترکیه حاضر شد و در نطقی گفت: ‘ به نظر می رسد مردم مرا عهده دار امر ریاست جمهوری و ما را عهده دار امر خطیر و بزرگ قانونگذاری کرده اند. ترکیه با استقبال حدود ۹۰ درصدی از انتخابات درس بزرگ دمکراسی را داده است. من امیدوارم بعضی ها شکست خود را کتمان نکنند’.
اردوغان اظهار داشت که حزبش در این مبارزه انتخاباتی شکست سنگینی را متحمل شد اما در عین حال به این نکته هم اشاره کرد که نتیجه انتخابات تصدیقی بر توانایی ها او برای اداره کشور بوده است.
وی تصریح کرد: ‘ برنده انتخابات؛ سیاستهایی است که با آن کشور اداره می شود. برنده، اولویت داشتن اراده ملی است. برنده، ترکیه است، ملت ترکیه است. برنده، تمام ملتهای غمدیده در سراسر منطقه مایند. برنده، تمامی مظلومین جهان اند’.
نتیجه انتخابات نشان داد که اردوغان تقریبا توانست به آن هدف غایی که مد نظرش بود برسد و تنها رهبر ترکیه باشد که بیشترین دوران زمامداری را تجربه کرده است. اردوغان در این جایگاه حتی از ‘ مصطفی کمال آتاتورک’ بنیانگذار ترکیه نوین که ترکیه جدید را بر روی آوار ویرانه های ‘امپراطوری عثمانی’بنیان نهاد، بیشتر حکومت می کند.
به حکم قانون اساسی جدید ترکیه که بعد از همه پرسی سال گذشته به تصویب رسید، اردوغان می تواند دومین دوره ریاست جمهوری اش را هم تجربه کند. او حتی این امکان را هم دارد که سومین دوره ریاست جمهوری را هم تجربه کند ؛ منتها به شرطی که انتخابات آتی را جلو بیاندازد. در آن صورت می تواند تا سال ۲۰۲۳ همچنان در اریکه قدرت باقی بماند.
در انتخابات پارلمانی که آن هم روز یکشنبه برگزار شد؛ حزب اردوغان با اخذ کمی بیشتر از ۴۲ درصد آراء؛ رتبه نخست را بدست آورد و با این حاصل کار، اکثریت را در ائتلاف با ‘حزب جنبش ناسیونالیست’ که حدود ۱۱ درصد آراء را کسب کرد ؛ در اختیار خواهد داشت.
با این نتیجه انتخابات شانس اینکه ترکیه به یک دمکراسی چند حزبی بدل شود، تقویت شد. حزب لیبرال دمکراتیک ‘ H.D.P. که مدافع حقوق اقلیت هاست و رهبر آن ‘صلاح الدین دمیرتاش’ است که در زندان محبوس است ، بالاتر از حد نصاب ۱۰ درصد آراء را کسب کرده است و می تواند وارد پارلمان شود.
‘ سونر جاکاپتای’ پژوهشگر مسائل ترکیه در موسسه ‘سیاست خاور نزدیک’ در واشنگتن که اردوغان را ‘ « سلطان جدید» که خون امپراطورهای عثمانی در رگهایش جاری است’؛ خوانده است می گوید که پارلمان جدید متنوع ترین از حیث دسته بندی سیاسی در تاریخ ۳۵ سال گذشته ترکیه است و نمایندگان تقریبا تمام جناح های اصلی کشور را در خود جای داده است.
‘ آماندا اسلوت’ Amanda Sloat از مقامات سابق دولت ‘اوباما’ و از کارشناسان برجسته موسسه ‘بروکینگز’ هم در این باره معتقد است:’ جامعه ترکیه بی تردید در آینده عمیقا دو قطبی خواهد بود و این یکی از بزرگ ترین چالشهای آینده قابل پیش بینی این کشور است’.
این تحلیلگر اضافه می کند:’ اتکای اردوغان بر حزب ‘ جنبش ناسیونالیست’ برای آنکه اکثریت را در دست داشته باشد؛ معنایش این است که ظاهرا سیاست خارجی ترکیه تحت تاثیر مصالح ملی کشور طرح ریزی خواهد شد’.
به اعتقاد او؛ رقابت شدید انتخاباتی ترکیه هم مشخص کرد که دمکراسی ترکیه انعطاف پذیر است.
اسلوت شرح می دهد:’ احزاب اپوزیسیون در انتخابات پرانرژی و قابل رقابت بودند . پارلمان هم متنوع خواهد بود. ائتلافها هم دلالت می کند بر اینکه گستره ای وسیع از طیفهای سیاسی گوناگون همگی در پارلمان حضور خواهند داشت از جمله کردها’.
انتخابات روز یکشنبه در حقیقت یک رفراندوم بود برای دادن رای ‘آری’ یا ‘ نه’ به حاکمیت اردوغان.
بسیاری از رای دهندگان ناراحت بودند که اینک اردوغان با انتخاب شدن مجدد پایه های حکومت مطلقه اقتدارگرای خود را مستحکم خواهد کرد و اقتصاد همچنان با چالش مواجه خواهد بود، اقتصادی که منتقدان می گویند گرفتار فساد و سوء مدیریت است.
اقتصاد که هنگامی نقطه قوت اردوغان بشمار می رفت، مدتی است که بدجوری تلو تلو می خورد. ترکیه امروز زیر بار بدهی های قابل توجهی رفته است. ‘لیر’ ترکیه ۲۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است و سرمایه گذاری مستقیم هم سقوط آزاد را تجربه کرده است. این خصومت و تعارض آشکار اردوغان با غرب که روز به روز هم شدیدتر می گردد؛ سرمایه گذاران خارجی را از کار کردن در ترکیه ترسانده است.
اگر این آشفتگی اقتصادی ترکیه به وضعیت خطرناک برسد؛ آنگاه اردوغان امکان دارد دست از این غرب ستیزی اش بردارد. اگر شرایط اقتصادی کشور از این هم متلاطم تر شود آنگاه کار به شورشهای مردمی و چالشهای سیاسی علیه اپوزیسیونی خواهد کشید که به تازگی انرژی گرفته است و متحد شده است.
بسیاری در اپوزیسیون؛ انتخابات یکشنبه را آخرین شانس کشور برای نجات دادن دمکراسی می دانستند.
انتخابات قرار بود نوامبر ۲۰۱۹ برگزار شود .اما اردوغان دو ماه پیش اعلام کرد که برگزاری این انتخابات را جلو می اندازد. هدف اردوغان این بود که با پیروزی در این انتخابات کشور را به نقطه عطفی برساند و یک حکومت مقتدرتر با حاکمیت مرد قدر قدرت را در کشور تثبیت کند.
اردوغان ۱۵ سال پیش با کسب قاطبه آراء مردم به قدرت رسید. در آن هنگام او یک سیاستمدار طرفدار غرب بود. یک اسلامگرای معتدل طرفدار دمکراسی و نظام اقتصادی لیبرال بود.
اما به مرور زمان این رهبر؛ تغییر رویه داد و از یک سیاستمدار دمکرات به یک دیکتاتور مستبد طرفدار نظام حکومتی مطلقه شخص مبدل شد. به خصوص کودتای نافرجام ژوئیه ۲۰۱۶ عزم اردوغان را در این داعیه اش جزم تر کرد. اردوغان با این مسلک جدید که آن را طریقت خود قرار داد؛ بسیاری از یاران و متحدانش را از دست داد.
سیستم جدید ریاست جمهوری ترکیه؛ قدرتهای اجرایی اردوغان در دوران حالت فوق العاده؛ در قالب قانون به تصویب خواهد رسید. در این نظام جدید، پست نخست وزیری که اردوغان آ« را از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۴ در اختیار خود داشت منسوخ می شود. افراد کابینه هم متشکل از وزرایی خواهند بود که رئیس جمهور آنان را انتخاب می کند و نمایندگان منتخب مجلس نخواهند بود. قدرت پارلمان محدود شده است از جمله وظیفه نظارتی آن بر تنظیم بودجه.
اردوغان در چارچوب این حکومت استبدادی که با نام ریاست جمهوری برای خود ساخته است؛ بسیاری از منتقدانش را زندانی کرده است از نمونه؛ هزاران سیاستمدار و فعال کرد را و اعضائ سازمانهای جامعه مدنی و اسلامگرایانی که متهم به پیروی از ‘فتح الله گولن’ هستند. گولن روحانی در تبعید ترکیه است که رهبران ترکیه او را متهم به سازماندهی کودتای دو سال پیش می شناسند.
اینک با قدرت گرفتن هرچه بیشتر ستونهای حکومت استبدادی اردوغان؛ بازندگان انتخابات تردید دارند صدایشان شنیده شود.
دمیرتاش در این محور گفته است:’ تنها چیزی که امروز شما شاهد آنید پیش پرده ظهور یک رژیم مطلقه یک حاکم مستبد است. هنوز ترسناک ترین صحنه این فیلم به نمایش در نیامده است’.
دمیرتاش آنگاه توضیح می دهد:’ همه چیز در کشور طبق میل و سلیقه و منافع فقط یک شخص اداره می شود. شما بزودی حس خواهید کرد که در این رژیم وحشت و نومیدی نمی توانید حتی نفس بکشید. شما بزودی حس خواهید کرد که در این فضا دارید خفه می شوید’.