تأثیری که کاهش نرخ جمعیت بر اقتصاد کشور می‌گذارد

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، بهمن قدمی دمابی درخصوص جمعیت و چالش‌های آن، اظهار کرد: موضوع جمعیت و شاخص آن به عنوان یکی از مولفه‌های اساسی در رشد و توسعه هر کشوری شناخته می‌شود، در حوزه اقتصاد نیز مولفه‌های مختلفی در رسیدن یک کشور به شاخص‌های مطلوب اثرگذار هستند که یکی از اصلی‌ترین این شاخص‌ها نیروی انسانی و جمعیت است به عبارت دیگر در فضای کسب‌وکار، اقتصاد کلان و تولیدی کشور برای تولید کالا و خدمات بیشتر در بنگاه‌ها و درنتیجه رفاه بیشتر در جامعه عوامل تولیدی نقش بسزایی دارند که این عوامل در اقتصاد به سرمایه و تکنولوژی، زمین و ساختمان و نیروی انسانی تقسیم می‌شوند.

این کارشناس اقتصادی در چهارمحال و بختیاری افزود: جمعیت هر کشوری می‌تواند منجر به افزایش تولید در فضای اقتصادی شود یعنی میزان جمعیت یک کشور، هرم سنی این جمعیت و… شاخصه‌هایی هستند که می‌توانند فضای کسب و کار را تحت تاثیر قرار دهند در ایران نیز با توجه به اینکه نرخ رشد جمعیت درحال کاهش است فضای کسب و کار، تولید و فضای اقتصاد کلان در آینده دچار چالش‌هایی خواهد شد.

وی ادامه داد: از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ نرخ رشد جمعیت در ایران کاهش پیدا کرده است و برآوردها نشان می‌دهد درصورتی که همین روند ادامه پیدا کند تا سال ۱۴۱۵ یا نهایت ۱۴۲۰ نرخ رشد جمعیت به صفر می‌رسد و زمانی که این اتفاق رخ دهد یعنی نیروی انسانی توانمند و مولدی جهت تولید کالا و خدمات مختلف در کشور وجود ندارد.

قدمی عنوان کرد: در سال ۱۳۸۵ جمعیت جوان در ایران حدود ۳۵ درصد ثبت شده اما در سال ۱۳۹۵ و در یک بازه زمانی ۱۰ ساله جمعیت جوان ایران به ۲۵ درصد رسیده یعنی درحقیقت سالیانه یک درصد این جمعیت کاهش پیدا کرده است از طرفی جمعیت بالای ۳۰ سال از ۲۵ درصد به ۴۵ درصد رسیده یعنی ایران درحال حرکت به سوی پیری و کهنسالی جمعیت است، اگر این روند ادامه داشته باشد با کاهش و رسیدن نرخ رشد جمعیت به صفر با یک جمعیت پیر مواجه خواهیم بود که در اقتصاد مصرف‌کننده هستند و عموما توانایی تولید کالا و خدمات را ندارند.

این کارشناس اقتصادی در چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: در ایران علاوه‌بر کاهش نرخ رشد جمعیت با کاهش نرخ باروری و عدم توزیع مناسب جمعیتی نیز مواجه هستیم یعنی از نظر مکانی نیز نرخ رشد جمعیت متفاوت است و در برخی استان‌های نرخ رشد جمعیت بالاتر گزارش شده اما در برخی استان‌ها نرخ رشد جمعیت از نرخ جانشینی هم کمتر است یعنی تعداد متولدین این استان‌ها از تعداد فوتی‌ها کمتر است.

وی تصریح کرد: سیاست‌های کلی جمعیت در اردیبهشت ۱۳۹۳ توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد و برنامه‌ریزی‌های بسیار خوبی نیز صورت گرفت اما متاسفانه در محیط اجرا شاخص‌های جمعیتی تغییر چندانی نکرد بنابراین موضوع جمعیت باید از نظر ساخت، ترکیب و توزیع با ظرافت خاصی مورد بررسی قرار گیرد تا شاخص جمعیت بهبود پیدا کند.

قدمی یادآور شد: در ایران عوامل مختلفی بر کاهش نرخ جمعیت اثرگذار هستند برای مثال شهرنشینی یکی از این عوامل است چراکه امروز حدود ۷۰ درصد از جمعیت کشور شهرنشین هستند اما درگذشته یا برای مثال حدود ۵۰ سال گذشته ۷۰ درصد جمعیت کشور روستانشین بودند و شهرنشینی نیز محدودیت‌های اقتصادی برای مردم به همراه داشته و هزینه‌های زندگی و جوامع شهری، اشتغال و… موجب شده خانواده‌ها تمایلی به فرزندآوری نداشته باشند همچنین در جامعه شهری و مدرن امروز به دلیل برخی امکانات، شرایط و ویژگی‌های فرهنگی که شکل گرفته سن ازدواج افزایش یافته و درنتیجه شاهد کاهش نرخ باروری و موالید در جامعه هستیم.

این مدرس دانشگاه در چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: تغییر سبک زندگی نیز از دیگر عواملی است که بر کاهش نرخ جمعیت اثرگذار بوده همچنین افزایش فعالیت زنان در بیرون از خانواده نیز موجب کاهش زاد و ولد شده و خانواده‌ها به سمت تک‌فرزندی و یا نهایت دو فرزندی حرکت کرده‌اند و ساختار خانواده از نظر جمعیتی دچار تغییر شده و درنتیجه کاهش نرخ جمعیت محقق شده است بنابراین درصورت ادامه این روند و حل نشدن مشکل در آینده با یک چالش و بحران با عنوان پیری جمعیت در ایران مواجه خواهیم بود.