ویژگیها و مختصات «نخستین خودروی آبسوز جهان»

علاءالدین جاسمی زرگانی؛ مخترع جوان ایرانی که توانسته به‌واسطه ذهن پرسشگر و دغدغه‌مند خود سامانه‌ای را ابداع کند تا جوابی برای سؤال دوران کودکی‌اش مبنی بر اینکه «چرا خودرو نمی‌تواند با آب کار کند؟»، باشد، این روزها شدیداً مورد توجه رسانه‌های مختلف دنیا قرار گرفته است.

«آبسوز» کردن خودروها، اختراعی است که به‌گفته این مخترع خوش‌خلق و خوش‌صحبت کشورمان، قادر به تحول اساسی در دنیا و حتی عصر حاضر است و قامت آن در برابر سطوح دیگر ابداعات یک سر و گردن بالاتر است.

به گزارش پایگاه خبری ججین ،این مخترع که خصلت مردمی‌بودنش را از جنوبیهای کشورمان به ارث برده، با حضور در باشگاه خبرنگاران تسنیم به تشریح جزئیات اختراعش پرداخت و ساعاتی را با خبرنگاران این مجموعه گذراند.

متن زیر حاصل گفت‌وگوی سه‌ساعته با «علاءالدین جاسمی زرگانی» مخترع نخستین خودروی آبسوز جهان است که در ادامه مشروح بخش نخست آن تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم می‌شود:

تسنیم: آقای جاسمی! اختراع خودروی آبسوز یا سامانه آبسوز شما مربوط به چه سالی می‌شود؟

چند سال است که به فناوری سامانه آبسوز دست یافته‌ام و اکنون در حال تجاری‌سازی آن و کسب مجوزهای لازم از دولت هستم؛ زمانی که موفق به این اختراع شدم، ۲۳ساله و در عنفوان جوانی بودم.

تسنیم: آیا در حال حاضر، سامانه آبسوز آماده نصب به‌روی خودروهاست و شما دنبال دریافت مجوز و حمایتهای مالی به‌شکل توأمان از دولت هستید؟

بله! سامانه‌ آبسوز اختراعی بنده، آماده نصب روی خودروهاست؛ به هیچ عنوان دنبال دریافت پول و اخذ حمایتهای مالی از دولت نیستیم و خودمان به‌اندازه کافی سرمایه داریم.

تسنیم: آیا شما اقدام به ثبت اختراع خود کرده‌اید؛ تا به امروز سامانه آبسوز اختراعی شما به‌روی چند خودرو در سطح کشور نصب و تست شده است؟

تمامی بزرگان استانهای مختلف کشور، استعلام سامانه آبسوز را به‌دلیل اینکه روی خودروهایشان نصب شده، دارند لذا این سامانه امتحان خود را پس داده است؛ با این حال ثبت اختراع آن در انگلستان انجام شده و برای ثبت آن در ایران نیز اقداماتی صورت گرفته است.

تسنیم: ثبت اختراع در انگلستان؟!

بله، تصمیم گرفتم ثبت اختراعم را در انگلستان داشته باشم.

تسنیم: چرا انگلستان؟

در سال ۱۳۸۰ گواهی ثبت اختراع پنلهای ساختمانی را که به 3D panel معروف است کسب کردم که البته ممکن است به آن ساندویچ پنلهای سیمانی هم گفته شود؛ آن موقع ۲۱ سال داشتم اما به‌راحتی ثبت من به نام شخص دیگری نامگذاری شد و صرفاً با دادن یک سکه بهار آزادی، طرحم را سرقت کردند.

تسنیم: چطور با وجود داشتن گواهینامه، اختراع شما به نام فرد دیگری ثبت شد؟! شکایتی نکردید؟

با توجه به همین گواهی ثبت اختراعی که داشتم، شکایت کردم و ۳۰۰ هزار تومان هم به یک وکیل دادم که قرار بود برای پیگیری پرونده من یک میلیون تومان دریافت کند اما بعد از شش ماه دیگر جواب تلفن من را هم نداد چه برسد به اینکه بخواهد پیگیر پرونده‌ام شود.

تسنیم: چطور این اتفاق افتاد؟

مهمترین چالش کنونی این است که اگر فردی ثبت اختراعی به نامش باشد و فرد دیگری روی همان اختراع، موضوعی را اضافه کرده باشد، اجازه ثبت به نفر دوم هم داده می‌شود و به‌بیان روشن‌تر، قانون «کپی‌رایت» در ایران بسیار ضعیف است و کوچکترین تغییر روی اختراع، می‌تواند نام مخترع را عوض کند.

تسنیم: آیا این نقیصه در کشورهای دیگر وجود ندارد؟

متأسفانه این نقیصه در ایران خیلی شدت دارد؛ بعضی طرحها نظیر همین «سامانه آبسوز کردن خودروها» در تمام دنیا قابلیت ثبت و پتنت ندارد.

تسنیم: پس چطور توانستید این طرح ابداعی را در انگلستان ثبت اختراع کنید؟

چنین کاری را برگرفته از تکنیکها و با شیوه‌ای نوین و با ظرافتی خاص انجام دادیم و حساسیتی نسبت به آن ایجاد نکردیم؛ با توجه به اینکه گمان می‌کردیم اگر بگوییم سامانه آبسوز را برای خودرو ابداع کرده‌ایم، یقه‌مان را می‌گیرند لذا جزئیات راکتوری را دادیم که تولید گاز مصرف خانگی می‌کند.
متأسفانه همان‌طور که گفتم به‌دلیل کم‌توجهی‌های داخلی و عدم‌آگاهی از کارهای اقتصادی، به فکر چنین کاری (ثبت اختراع در انگلستان) افتادم و با توجه به اینکه به امور علمی و تخصصی اشراف دارم، می‌دانم چطور اختراعم را بزرگ کنم، بالا ببرم و چگونه در جوامع بین‌المللی ثبت پتنت کنم.

تسنیم: کمی بیشتر توضیح می‌دهید؟

مثلاً برای سامانه آبسوز، راکتوری ساخته‌ایم که وظیفه تولید گاز مصرفی خانگی را به‌عهده دارد و به هیچ عنوان کشندگی، انفجار، آلایندگی در پی ندارد و کاملاً سازگار با محیط زیست است.

تسنیم: چه‌نوع گازی توسط این راکتور تولید می‌شود؟

گاز هیدروژن؛ این راکتور زمانی که می‌سوزد، فقط بخار آب تولید می‌کند و اگر تقطیرش کنیم، می‌تواند تبدیل به آب شود؛ به همین دلیل از این سامانه، راکتور بزرگ تولید گاز مصرف خانگی از آب را ساخته‌ایم که توانایی گازرسانی به حداقل ۱۰۰ خانوار شهری در منطقه‌ای مانند اردبیل را دارد؛ خوشبختانه در ارتباط با تمامی سامانه‌هایی که توسعه داده‌ایم، فکر آینده را هم داشته‌ایم و در این مورد هم نمونه دستی و خانگی را توسعه داده‌‌ایم.

تسنیم: چه‌ضرورتی باعث اختراع چنین راکتوری شد؟

اگر نگاهی به آمار تلفات ناشی از نشت گاز در کشور بیندازیم، متوجه می‌شویم که سالانه ۲۸ هزار نفر کشته ناشی از انفجار و گازگرفتگی در سطح کشور داریم؛ مسلماً چنین موضوعی برای ما که علم توسعه «راکتورهای تولیدکننده گاز مصرف خانگی از آب» را داشتیم، بسیار اهمیت داشت.

تسنیم: این راکتور در چه ابعادی ساخته شده و نحوه کار با آن چطور است؟

این راکتور در ابعاد حدودی یک در یک متر و با وزن ۵۰ کیلوگرم مانند ژنراتوری است که در برخی باغها نصب و با آداپتوری به برق شهری متصل می‌شود؛ این سامانه به‌دلیل کوچک بودنش، پرتابل و قابل حمل است.

تسنیم: گمان می‌کنید چنین اختراعی که وابستگی به سوخت فسیلی «گاز» را از بین می‌برد، سرمنشأ چه تحولاتی می‌تواند باشد؟

نمی‌دانم این اختراع تا چه‌اندازه آینده را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد اما همین قدر می‌دانم که ادیسون هم در ابتدا گمان نمی‌کرد کاربردهای برق تا این اندازه وسیع شود تا جایی که برای شارژ موبایل هم نیازمند آن باشیم؛ در حال حاضر چنین سامانه‌ای که ما توسعه داده‌ایم قادر به تولید سوخت پاک است در حالی که باید دانست چنین فناوری‌ای در کشورهای اروپایی و آمریکایی جزو فناوریهای امنیتی به حساب می‌آید.

تسنیم: یعنی اروپا و آمریکا به چنین تکنولوژی‌ای دست یافته‌اند؟

آمریکا از ۴۳ سال پیش به فناوری خودروهای آبسوز دست یافت و در ناوگان نظامی خود از آن استفاده کرد اما با توجه به اینکه چنین فناوری‌ای در آن کشور، امنیتی به حساب می‌آید کشور‌های در حال توسعه نباید تا ۹۰ سال آینده از آن مطلع شده یا بهره‌برداری کنند.

تسنیم: در حالی که این موضوع سِکرت و امنیتی به حساب می‌آید، چطور با این جرأت آن را مطرح می‌کنید؟

بگذارید این‌طور بگویم، از روز اولی که گوشی ۲۱۱۰ نوکیا به بازار ارتباطات پای گذاشت، کشورهای سازنده تلفن همراه می‌دانستند فناوریهای بعدی ساخت گوشی تلفن همراه چیست و حتی می‌دانستند که روزگاری خواهد آمد که صفحه نمایشگرهای موبایل لمسی می‌شود اما اگر قرار بود از روز اول فناوری لمسی را در اختیار مردم بگذارند، امروز بعد از ۲۵ سال دیگر محصولی جدید برای ارائه نداشتند.

این موضوع دقیقاً حکایت خودروهای برقی، فیوسل و هیبریدی است که با الگویی پیچیده برای انحراف ذهن مردم تولید شده‌اند تا اول از این سیستم بهره‌برداریهای کامل و برداشتهای اقتصادی صورت گیرد و بعد از گذشت ۹۰ سال به‌سمت خودروهای آبسوز بروند و به‌جای بنزین، از آب در باک خودروها استفاده کنند؛ آنها به‌دنبال این هستند تا جای ممکن از کشور‌های در حال توسعه پول بگیرند در حالی که هم‌اکنون از سامانه‌های آبسوز در سیستم نظامی خود استفاده می‌کنند.

تسنیم: با این حساب سؤالی پیش می‌آید که چرا همان کشورها از سامانه آبسوز در ناوگان حمل‌ونقل شهری خودشان استفاده نمی‌کنند؟

برای پاسخ به این سؤال اجازه دهید این‌گونه بگویم که ۷۰ سال پیش موضوع نیروگاه‌های هسته‌ای در اروپا و آمریکا به سرانجام رسید اما الآن یقه کشورهای در حال توسعه را چسبیده‌اند که مبادا از فناوری نیروگاه هسته‌ای استفاده کنند زیرا پسماندهای آنها کاملاً کشنده است و محیط زیست را منهدم می‌کند لذا شاهد بودید، در حالی که ما هنوز استارت بهره‌برداری از نیروگاه‌های هسته‌ای را نزده بودیم، یقه‌مان را چسبیدند در حالی که شاید پیش از آن نیز می‌توانستند چنین کاری را انجام دهند اما آنها ابتدا اجازه ساخت و توسعه فناوری را می‌دهند و بعد که با کلی هزینه‌کرد و اتلاف وقت دانشمندان کشورها، به سرانجام رسید اجازه بهره‌برداری از آن را نمی‌دهند.

تسنیم: به بحث سامانه آبسوز بپردازیم؛ همان‌طور که فرمودید از سالها قبل به‌فکر توسعه این سامانه بوده‌اید اما چرا الآن به‌فکر رونمایی و معرفی آن افتاده‌اید؟

از ۱۴ سال پیش به‌فکر آبسوز کردن خودروها بودم اما با توجه به اینکه سن کمی داشتم، کسی به حرفهای من توجهی نمی‌کرد؛ در حال حاضر هم معتقدم که در مواجهه با چنین فناوری (خودروهای آبسوز) باید در ابتدا فرض را بر این بگذاریم که سامانه مذکور اصلاً استانداردهای لازم را ندارد یا حتی فرضاً منجر به ایجاد آلایندگی می‌شود اما زمانی که میزان قابل توجهی کشته سوانح ماشینی و آلایندگی در شهرهای کشور داریم، باید به‌فکر محک زدن سامانه مذکور و مخترع آن باشیم چرا که در صورت اثبات درستی ادعاهایم، می‌تواند کمک بسیاری برای کشور باشد.

تسنیم: به‌نظر شما چطور می‌شود این سامانه و به‌قول خودتان این ادعا را ثابت کرد؟

باید اجازه دهیم این سامانه به دست مردم برسد و خود مردم درباره‌ آن قضاوت کنند؛ تنها معیار راستی‌آزمایی صحبتهای من و اختراعم همین است.

تسنیم: یعنی تنها راه راستی‌آزمایی و نهایتاً حمایت از طرح شما همین است؟

بگذارید سؤالی از شما بپرسم؛ می‌دانید چرا ایران نفت را خام‌فروشی می‌کند؟

تسنیم: به‌نظر شما چرا؟

به این دلیل که حمایتی از نخبگان کشور ندارند و حاضر نیستند حرفهای آنان را گوش کنند؛ کشور چین ۸۰ سال دور خودش را دیوار کشید و حتی گفت «ما وجود نداریم» اما اکنون تولیدات آن در همه جای دنیا وجود دارد و حتی در قلب آمریکا هم مثل ایران شاهد تولیدات چینی هستیم؛ ژاپن هم نماد دیگری از کشورهای توسعه‌یافته است که در هنگام وقوع بدترین زمین‌لرزه‌ها، با کمترین خسارات مواجه می‌شود.

خوب است با خود فکر کنیم؛ چرا کشور آمریکا با ۲۷۰ سال قدمت باید سردمدار دنیا باشد اما ایران با ۲ هزار و ۵۰۰ سال طول عمر باید در رده پایین‌تری از آن قرار گیرد؟ بسیار زیباست که مسئولان اجرایی کشور به حرف تمامی مخترعان گوش کنند حتی به‌قیمت اینکه در نهایت بگویند، آنها دروغ می‌گویند.

تسنیم: اخیراً فردی دانشگاهی ادعا کرده که ادعاهای شما درباره اختراع خودروی آب‌سوز، بی‌پایه و اساس است، پاسخ شما به وی چیست؟

آن فرد که اشاره کردید یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های کشور است که از قضا ۲۳ سال سابقه کارمندی شرکت سایپا را دارد؛ وی اخیراً طی مصاحبه‌ای گفته است که ادعای جاسمی کذب محض و عوام‌فریبی است و همچنین گفته که من می‌خواهم اخاذی کنم در حالی که این آقا یک عقبه دارد و از جایی خط می‌گیرد.

تسنیم: شاید چنین اظهاراتی به این دلیل باشد که همان عقبه (شرکتهای خودروساز) اختراع شما را قبول ندارند؟

چند سال پیش یکی از کمپانیهای خودروساز به ما پیشنهادی داد تا کل سامانه را تحویلشان دهیم و بعد از تست آن، به ما زنگ بزنند اما علی‌رغم اینکه واقعاً نمی‌دانم روی پیشانی ما چه نوشته شده بود! پیشنهاد دادم تا فیلمها و مستندات مربوط به سامانه را در اختیارشان بگذارند.

تسنیم: شما که دغدغه رساندن این سامانه به دست مردم را دارید، چرا حاضر نشدید چنین کاری را به‌درخواست کمپانی خودروساز انجام دهید؟

بنده تا همین الآن هزینه‌های بسیاری را متقبل شده‌ام تا این سامانه به دست مردم برسد لذا همچنان چنین دغدغه‌ای را دارم؛ درصدد رویارویی با کسی نیستیم و نمی‌خواهیم با کسی مقابله کنیم بلکه می‌خواهیم همه را کنار خود داشته باشیم تا نهایتاً سامانه آبسوز خودروها به دست مردم برسد.

ما حاضریم سامانه را برای مسافت یک‌هزار کیلومتر به‌شکل رایگان برای متقاضیان، نصب کنیم و ضمانتنامه‌ای را دریافت کنند، همچنین برای ۴۰ هزار کیلومتر یا دو سال گارانتی هم ارائه دهیم تا خیال متقاضیان نصب پکیج آبسوز راحت باشد.

تسنیم: آیا تاکنون سامانه در اختیار متقاضیان قرار گرفته است؟

تا امروز این سامانه روی هیچ یک از ماشین‌های متقاضیان نصب نشده و متقاضیان در حال اعلام آمادگی تنها از طریق کانال تلگرامی ما هستند؛ بعد از اخذ مجوزها، ربات تلگرامی متقاضیان را به‌سمت سایتی هدایت می‌کند تا با ثبت تقاضای خود در آن، بتوانند به دفاتر نمایندگی ما در شهرستانها مراجعه و سامانه‌شان را دریافت کنند.

تسنیم: آیا در حال حاضر نمایندگی برای جذب تقاضاها در کشور دارید؟

در حال حاضر نمایندگیهای ما فعال نیستند؛ انتظار داریم دولت با حمایتهایی که برای تسهیل صدور مجوز فعالیتهای ما انجام می‌دهد، زمینه فعال شدن دفاتر نمایندگی‌مان را فراهم آورد.

تسنیم: چطور می‌خواهید امنیت سامانه آبسوز برای خودروها را جا بیندازید در حالی که کمپانی خودروساز BMW پس از تست نخستین سامانه هیدروژنی نصب‌شده روی خودروهای سری هفت خود با انفجاری مهیب روبه‌رو شد و آن سانحه شش کشته هم به‌جای گذاشت؟!

کمپانی آلمانی «بی‌ام‌دابلیو» برای اینکه بگوید ید طولایی در انرژیهای موجود دنیا دارد، سری هفت تولیدات خود را در سال ۲۰۰۳ به سامانه آبسوز مجهز کرد؛ فرآیند به این شکل بود که کمپانی مذکور سامانه‌ای را روی ماشینهای خود نصب کرد که هیدورژن را از اکسیژن جداسازی و برای سوختن به موتور ماشین ارسال می‌کرد.

تسنیم: قدت هیدروژن تا چه‌اندازه است و آیا قابلیت جایگزینی با سوختهای فسیلی را دارد؟

هیدروژن گازی ناپایدار است و ۹۸ درصد کل جهان هستی را هیدروژن تشکیل می‌دهد اما هیچ‌گاه به‌صورت تنها نیست و همواره به‌شکل مرکب ظاهر می‌شود؛ اگر هیدروژن جداسازی شود از حالت پایدار خارج می‌شود و زمانی که به اکسیژن برسد منفجر می‌شود؛ نمونه انفجار هیدروژن را در حوادث هیروشیما و ناکازاکی شاهد بودیم.

گاز هیدروژن را در دنیا درون کپسولهای مخصوص نگهداری می‌کنند؛ هیدروژن تک‌بار مثبت است و به‌محض اینکه حرکت کند در هر شی‌ء ایجاد بار منفی می‌کند و در نهایت منفجر می‌شود لذا جنس این کپسولها از داخل پلی‌اتیلن و از بیرون کربن و قیمت آنها هفت میلیون تومان است.

تسنیم: آیا این کپسولها با اعمال چنین فرآیندی کاملاً ایمن می‌شود؟

برای جابه‌جایی کپسول گازهای هیدروژنی معمولاً اپراتورهای خاص این کار را انجام می‌دهند؛ در شرکت نفت هم که به‌دلیل مصارف خاص هیدروژنی، نمی‌توانند عملیات جابه‌جایی را انجام دهند، معمولاً به استقرار پِلَن تولید گاز هیدروژن روی می‌آورند.

تسنیم: دلیل انفجار خودروی سری هفت بی‌ام‌دابلیو چه بود؟

جاسمی زرگانی: دلیل انفجار خودروی سری هفت بی‌ام‌دابلیو نیز دقیقاً همین موضوع بود که اشاره کردم؛ اما این کمپانی به‌دلیل اینکه بگوید در توسعه آن ناکام نمانده اقدام به تعویض موتور خودرو کرد لذا سازه موتورهای این کمپانی برای تحمل قدرت انفجاری هیدروژن، از فولاد و کربن شد تا ساختار موتور در لحظه انفجار هیدروژن درون پیستون به هم نریزد و ثبات موتور حفظ شود.

تسنیم: آیا شرکت BMW در نهایت به نتیجه رسید و توانست این سری خودروها را تجاری‌سازی کند؟

هرچند که پس از انجام چنین تغییراتی در سازه موتور، نخست وزیر آن کشور از پشت اگزوز بی‌ام‌دابلیو سری هفت یک لیوان آب خورد اما تولید سامانه آبسوز برای آن خودرو یک و نیم میلیون مارک هزینه در برداشت که به هیچ عنوان توجیه اقتصادی نداشت و لذا به تولید انبوه نرسید.

تسنیم: مزیت سامانه آبسوز توسعه‌یافته توسط شما که با سوخت هیدروژن کار می‌کند اما قرار نیست منفجر شود، در مقابل سایر تولیدات مشابه چیست؟

نوع تولید استحصالی ما به این شکل است که هیدروژن را تحت کنترل درآورده‌ایم تا غیرقابل انفجار ولی قابل اشتعال باشد؛ پروسه کاری نیز به این شکل است که هر زمان این گاز به‌فاصله ۱۵۵ سانتی‌متر از هر نازلی خارج شود، با اکسیژن تبدیل به بخار آب شده و این تنها شاخص رقابتی ما در کل دنیاست؛ هیدروژن تولیدی ما غیرقابل انفجار است و در موتور چدنی و آلومینیومی هم مشتعل می‌شود.

از سوی دیگر کاری که ما انجام می‌دهیم مانند بی‌ام‌دابلیو، تعویض موتور نیست بلکه سامانه‌ای را مانند محفظه سوخت CNG روی خودروها نصب می‌کنیم؛ در واقع کاری که ما می‌کنیم این است که یک پکیج روی خودروها (بدون وابستگی به نوع خودرو) اضافه می‌کنیم که می‌تواند منجر به بروز انقلاب صنعتی دیگری شود.

تسنیم: در صورتی که این گاز نشت پیدا کند، مخاطره‌ای نخواهد داشت؟

با چنین الگوریتمی، اگر این گاز در اتاقی هم نشت کند دیگر خطرناک و کشنده نخواهد بود.

تسنیم: حالا چرا به‌فکر جداسازی هیدروژن از ترکیب آب افتادید و به‌سمت فرمول دیگری نرفتید؟

به این دلیل که آب در دسترس همه مردم و مایعی آشامیدنی است، تصمیم گرفتیم تا آن را تبدیل به سوخت کنیم.

تسنیم: میزان استهلاک و کاهش عمر موتور خودروها در صورت نصب سامانه آبسوز روی آنها تا چه‌اندازه‌ای خواهد بود؟

قطعاً چنین پروژه‌ای حتی اگر عمر پنج‌ساله موتور ماشین به چهار سال کاهش یابد توجیه اقتصادی بسیار زیادی خواهد داشت زیرا موتور خودرو به‌جای بنزین با آب کار می‌کند و خروجی ماشین بخار آب خواهد بود.

تسنیم: کمی هم در ارتباط با فازهای توسعه‌ای این ابداع و اشتغالزایی که به‌همراه دارد، بگویید.

توسعه تجاری چنین پروژه‌ای با لحاظ کردن ۹۵ آیتم قابلیت اشتغالزایی برای ۱۶ هزار نفر را دارد؛ اگر حمایتهای لازم از ما صورت گیرد و مسئولان مجوزهای چنین کاری را صادر کنند، قطعاً طی سه فاز چنین اهدافی قابلیت تحقق دارد؛ چنین طرحی تنها یک مورد از ابداعات بنده است؛ قطعاً رونماییهای بعدی از سامانه‌های توسعه‌یافته‌مان، ظرفیتهای بالاتری را با خود به‌همراه خواهد داشت.