آنچه باید درباره بیت‌کوین بدانید

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، امروزه حدودا ۴۳۰۰ رمزارز در جهان وجود دارد که همه آن‌ها مورد تایید نیستند، زیرا کسی که برنامه‌نویسی رمزارزها را بداند، می‌تواند با نوشتن الگوریتم ریاضی یک‌سری توکن یا همان ارزدیجیتال را ایجاد کرده، در فضای اینترنت پخش و ارز تقلبی ایجاد کند. اما چیزی که رمزارزهای معتبر جهان را از رمزارزهای تقلبی متمایز می‌کند، الگوریتم آن‌ها است که متعلق به شخص خاصی نیست . به گفته متخصصان، سلطان ارزهای دیجیتال و معروف‌ترین آن‌ها بیت‌کوین نام دارد که روز به روز به قیمت آن افزوده می‌شود.

همزمان با رشد قیمت بیت‌کوین، استخراج هم به کسب‌وکاری سودآور تبدیل شده است. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها با صرف هزینه‌های هنگفت به فکر تأسیس پایگاه‌های داده مخصوص استخراج بیت‌کوین افتاده‌اند. بخش عمده‌ای از این مبالغ هنگفت صرف پرداخت هزینه برق می‌شود.

چین میزبان بیشترین تعداد ماینرها در جهان است

بنا بر گزارش مرکز اقتصاد جایگزین دانشگاه کمبریج، حدود ۶۵ درصد از عملیات استخراج در چین انجام می‌شود، این یعنی ۶۵ درصد هش‌ریت بیت‌کوین در چین قرار دارد. طبق برآوردهای آبان ماه، ۷ درصد قدرت پردازش شبکه بیت‌کوین در آمریکا است، البته شبکه‌های مجازی خصوصی (VPN) در این آمار محاسبه نشده‌اند. استخراج یا ماینینگ، فرایند انجام محاسبات ریاضی شبکه‌های ارزهای دیجیتال است که طی آن تراکنش‌های شبکه تأیید و واحدهای جدید ارز دیجیتال تولید می‌شوند.

همه چیز از سال ۲۰۰۸ و انتشار مقاله‌ای که نوعی پول الکترونیک به نام بیت‌کوین در آن معرفی شده بود آغاز شد. هویت ناشناسی به نام ساتوشی ناکاموتو آغازگر انقلابی بود که سال‌ها بعد به تیتر اول رسانه‌ها تبدیل شد و اقتصاددانان را به بحث‌های نظری گسترده درباره آن وادار کرد. بیت کوین (bitcoin) نوعی ارز دیجیتال است که می‌توانید با آن خرید کنید، سفارش‌ آنلاین انجام دهید، به هر کسی که دوست دارید در هر نقطه از جهان پول بفرستید یا حتی آن را به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری در نظر بگیرید و یا از آن برای خرید کالا و خدمات استفاده کنید. دو ویژگی اصلی بیت‌کوین یعنی غیرمتمرکز بودن و در امان ماندن از چاپ واحدهای پولی بیشتر بوده که دستاورد مهمی در برابر پول‌های امروزی به حساب می‌آیند و مسیر را برای شکل جدیدی از نظام اقتصادی در آینده باز می‌کنند.

بیت‌کوین توسط هیچ فرد یا گروه خاصی کنترل نمی‌شود

گروه‌های مختلفی در شبکه بیت‌کوین حضور دارند که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به استخراج‌کنندگان، توسعه‌دهندگان (برنامه‌نویسانی که مسئولیت بهبود نرم‌افزار بیت‌کوین را به صورت داوطلبانه بر عهده گرفته‌اند) و نودهای شبکه (دستگاه‌هایی که به شبکه متصل شده‌اند) اشاره کرد. هر یک از این گروه‌ها وظیفه خاصی در شبکه بر عهده دارد. بیت‌کوین در واقع تحت کنترل هیچ یک از این گروه‌ها، دولت‌ها یا افراد خاص دیگر نیست و همکاری گروه‌های مختلف حاضر در شبکه‌ بیت‌کوین، موجب تداوم حیات و رشد آن می‌شوند.

بیت‌کوین چه هدفی دارد؟ هدف پیدایش بیت‌کوین انتقال و یا ذخیره امن پول است. از همین جهت آن را می‌توان یک سیستم پرداخت و بانکداری دیجیتال امن دانست. بیت‌کوین در واقع کنترل واقعی پول را به دست خود افراد برمی‌گرداند و با کلمه عبور ویژه‌ای که کلید خصوصی نام دارد، تنها مالکان این کلیدها قادر به خرج کردن و انتقال بیت‌کوین‌ها خواهند بود. از سوی دیگر پول‌های دیجیتال همواره با یک مشکل بزرگ روبه‌رو بوده‌اند که «دوبار خرج کردن» نام دارد. این مشکل در اسکناس‌های کاغذی و پول‌های فیزیکی وجود نداشت، برای مثال شما نمی‌توانستید پولی را که در قبال خرید یک تلویزیون خرج کرده‌اید، دوباره برای خرید یک کالای دیگر استفاده کنید.

چه ویژگی‌هایی بیت‌کوین را متمایز می‌کند؟

انتقال بیت‌کوین و خرج کردن آن هیچ‌گونه نیازی به کسب اجازه از بانک‌ها یا هر نهاد دیگری ندارد. این ارز دیجیتال ویژگی‌هایی دارد که سبب تمایز آن نسبت به سایر پول‌های فیزیکی و دیجیتال شده است. بیت‌کوین ویژگی‌هایی اساسی و مهم دارد که در ادامه به آن اشاره می‌شود. مهمترین مشخصه بیت‌کوین غیر متمرکز بودن آن است. همان‌طور که گفته شد بیت‌کوین توسط هیچ فرد حقیقی، گروه، سازمان، بانک و یا هیچ دولتی کنترل نمی‌شود. ویژگی غیر متمرکز بودن بیت‌کوین به این معنی بوده که قدرت در شبکه بین افراد توزیع شده است. این قدرت می‌تواند همان قدرت خلق و توزیع پول باشد که از دست بانک‌ها خارج شده و به مردم برگشته است.

تعداد بیت‌کوین محدود است

دولت‌ها و بانک‌های مرکزی این قدرت را دارند که به صورت نامحدود پول‌ چاپ کرده و با این کار ارزش پول‌های ملی خود را کم کنند. در شبکه بیت‌کوین با اینکه همه افراد می‌توانند در خلق واحدهای پولی جدید مشارکت کنند، اما تعداد کل سکه‌هایی که می‌تواند ساخته شود محدود به ۲۱ میلیون واحد است. محدود بودن این تعداد یکی از همان قوانینی بوده که در کدهای شبکه نوشته شده است.

بیت‌کوین‌های جدید طی فرایندی که استخراج یا ماین کردن نام دارد، تولید شده و در شبکه آزاد می‌شوند. این فرایند را شاید در عکس‌هایی از معدن‌کاران خسته‌ای دیده باشید که با بیل و کلنگ به جان سنگ‌های معدن افتاده‌اند و از دل آن‌ها سکه‌های با نشان B یا همان بیت‌کوین خارج می‌کنند اما این فرایند با آنچه در این عکس‌ها نشان داده می‌شود کاملا متفاوت است. استخراج بیت‌کوین‌ها در دوره‌های زمانی مشخصی کاهش می‌یابد و به همین خاطر استخراج واحدهای جدید رفته رفته سخت‌تر می‌شود. یکی از دلایل عمده‌ای که موجب ارزشمند شدن آن در طول زمان و یا به عبارت دیگر بالا رفتن قیمت آن شده، ویژگی محدود بودن آن است. استخراج یا ماینینگ تنها با استفاده از دستگاه‌های مخصوصی به نام ای‌سیک انجام می‌شود. با لپ‌تاپ هرگز این کار را انجام ندهید.

تراکنش‌های بیت‌کوین نیمه‌ناشناس هستند

در سیستم‌های پرداخت الکترونیکی و بانکی، مشتریان معمولا نیاز به ثبت نام یا افتتاح حساب با مشخصات شناسایی خود دارند، اما در بیت‌کوین قضیه متفاوت است و ساخت حساب یا آدرس کیف پول جدید، تنها در چند ثانیه می‌تواند انجام شود. در این شبکه از شما اطلاعات هویتی، کد ملی و مشخصاتی از این قبیل درخواست نمی‌شود، اما این موضوع نباید شما را به اشتباه بیندازد که بیت‌کوین یک سیستم ناشناس است و فعالیت شما پنهانی خواهد بود. تراکنش‌های بیت‌کوین نیمه‌ناشناس هستند. تراکنش‌های بیت‌کوین شفاف هستند و هر تراکنشی که در شبکه انجام شده باشد، توسط همه قابل مشاهده‌ است. یعنی هرکس که بخواهد می‌تواند یک تراکنش را پیگیری کند، اما نه به این معنی که اطلاعات هویتی افراد مشخص شود و تنها می‌توان آدرس‌ها را به همراه دریافتی و ارسالی‌هایشان مشاهده کرد.

بیت‌کوین ابزار مناسبی برای فعالیت‌های مجرمانه نیست

با این حال صرافی‌های ارز دیجیتال که خرید و فروش بیت‌کوین عمدتا در آن‌ها انجام می‌شود، برای جلوگیری از فعالیت‌های مجرمانه و مسائلی مانند پولشویی اقدام به احراز هویت از کاربران خود می‌کنند تا در صورت بروز هرگونه جرم با سکه‌های خریداری یا فروخته شده، بتوان آن‌ را از طریق مراجع قانونی پیگیری کرد. برای همین نیز بیت‌کوین ابزار مناسبی برای فعالیت‌های مجرمانه نیست و تراکنش‌ها قابل پیگیری هستند.

تراکنش‌های بیت‌کوین غیر قابل برگشت هستند

در بیت‌کوین پولی که به آدرس اشتباهی فرستاده شده باشد، قابل برگشت نیست و باید با آن خداحافظی کنید. زمانی که یک تراکنش در بیت‌کوین ثبت و تایید می‌شود، به تمامی اعضاء حاضر در شبکه ارسال شده و دیگر تغییر دادن آن امکان‌پذیر نیست. شاید این خاصیت در ابتدا یک ویژگی منفی به نظر برسد، اما فراموش نکنیم که یکی از دلایل غیر متمرکز بودن بیت‌کوین، کنترل نشدن آن توسط یک گروه خاص است. تاکنون بیت‌کوین‌های بسیاری به دلیل وارد کردن آدرس اشتباهی یا فراموش کردن کلیدهای خصوصی‌شان، از دست رفته‌اند و دسترسی به آن‌ها امکان‌پذیر نیست.

بیت‌کوین قابل جعل کردن نیست

بیت‌کوین غیر قابل جعل است. اساس غیر قابل جعل بودن بیت‌کوین به خاطر تکنیک‌های رمزنگاری بوده که در آن استفاده شده است، در صورتی که بیت‌کوین فایل دیجیتالی بود که تنها با کپی کردن آن می‌توانستید هر تعدادی که می‌خواهید واحد جدید بسازید، این سیستم قابل جعل بود، اما استفاده از ترفندهایی مانند کلید خصوصی و کلید عمومی باعث شده تا چیزی به نام بیت‌کوین‌ تقلبی وجود نداشته باشد. یکی از ویژگی‌های برتر بیت‌کوین نسبت به نسل‌های قدیمی پول مانند طلا، حمل آسان آن بدون توجه به مقدار مبلغ مورد نظر است.

در گذشته برای حمل مبالغ سنگین، تجار باید کیسه‌های پر از سکه‌های طلا را بر چهارپایان سوار می‌کردند که البته این کار خطرات خاص خودش را نیز داشت و ممکن بود در میانه مسیر، راهزن‌ها دستبرد بزنند، اما با بیت‌کوین هر میزان و مبلغی را می‌توانید تنها با یادداشت رشته عبارت‌هایی که کلید خصوصی نام دارد، جابه‌جا کنید. نگهداری بیت‌کوین با نرم‌افزار یا سخت‌افزارهایی که کیف پول نام دارند، انجام می‌شود، البته با توجه به کیف پول‌هایی که برای بیت‌کوین وجود دارد. کیف پول‌ به سخت‌افزار یا نرم‌افزارهایی گفته می‌شود که برای نگهداری بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال کاربرد دارند.

بلاکچین چیست؟

نگهداری توزیع شده اطلاعات تراکنش‌ها در بیت‌کوین، به وسیله فناوری بلاکچین ممکن شده است. بلاکچین به زبان ساده، یک دفترچه یادداشت دیجیتال است که اطلاعات آن به صورت غیر قابل تغییر بین همه نودها توزیع شده است. بلاکچین مفهومی گسترده‌تر از بیت‌کوین بوده که می‌تواند کاربردهای دیگری هم داشته باشد. بلاکچین را می‌توانیم به اینترنت و بیت‌کوین را به موتور جستجوی معروفی مانند گوگل تشبیه کنیم.

تراکنش‌ها چگونه انجام می‌شوند؟

تراکنش‌ها پس از آن که توسط نودها معتبر شناخته شدند، در محلی به نام مِم‌پول (mempool) منتظر می‌مانند تا فرایند تایید شدن را طی کنند. یک تراکنش می‌تواند توسط چندین ماینر انتخاب شود و در بلاک‌ هر یک از آن‌ها قرار بگیرد. ماینرها پس از انتخاب تراکنش و قرار دادن آن در بلاک‌هایشان، در رقابتی که استخراج نام دارد و لازمه‌اش مصرف انرژی و صرف توان پردازشی است، مشغول حل کردن معمای ریاضی بلاک می‌شوند. این معمای ریاضی از کنار هم گذاشتن تراکنش‌ها و عبور آن‌ها از فرایندهای رمزنگاری به نام توابع هش، به وجود می‌آید.

حل کردن این معماها کار دشواری است که با سخت‌افزارهای کامپیوتری و دستگاه‌های مخصوصی که ماینر یا ای‌سیک نام دارند، انجام می‌شود. یافتن پاسخ این مسائل ریاضی در نهایت به تایید شدن تراکنش‌های قرار گرفته در آن بلاک منجر می‌شود. پس از یافتن معمای ریاضی، بلاک مورد نظر در کنار سایر بلاک‌هایی که پیش از این حل شده‌اند، با یک ترتیب زمانی قرار گرفته و زنجیره‌ای به هم پیوسته از بلاک‌ها شکل می‌گیرد که در واقع مفهوم بلاکچین یا زنجیره بلاک‌ها را نشان می‌دهد.

چه عواملی قیمت بیت‌کوین را تعیین می‌کنند؟ قیمت بیت‌کوین در حالت کلی توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، اما به صورت جزئی‌تر تعدادی از عوامل وجود دارند که می‌توانند روی آن تاثیرگذار باشند. برای نمونه قانون‌گذاری‌ها و ممنوع اعلام کردن استخراج یا خرید و فروش بیت‌کوین در یکی از کشورهای بزرگ از نظر اقتصادی، می‌تواند روی قیمت آن تاثیر بگذارد.

وضعیت توسعه، تصمیمات توسعه‌دهندگان، رویدادها و اتفاقات مهم و مورد انتظار نیز از جمله عوامل دیگری هستند که می‌توانند روی قیمت بیت‌کوین تاثیرگذار باشند. البته بازار ارزهای دیجیتال به دلیل عدم بلوغ کافی و قرار داشتن در مراحل ابتدایی خود، هنوز نوسانات زیادی دارند و از طرفی گاهی اوقات با عرضه یا تقاضاهای صورت گرفته توسط نهنگ‌ها تغییرات شدیدی را تجربه می‌کنند. نهنگ‌ها سرمایه‌گذاران بزرگی هستند که مقدار بسیار زیادی بیت‌کوین دارند و فعالیت آن‌ها در بازار موجب تکان خوردن شدید قیمت‌ها می‌شود.

دلایل افزایش قیمت بیت‌کوین

تعدادی از عوامل موثر که از آن‌ها یاد کردیم می‌توانند تاثیر مثبتی روی قیمت بیت‌کوین داشته باشند. برای نمونه ارائه محصولات مالی بیشتر نظیر قراردادهای آتی و ETFها، توجه سرمایه‌گذاران مختلف و بزرگ را می‌تواند به سمت آن جلب کند. قانون‌گذاری‌های مثبت در این حوزه نیز می‌تواند به نفع قیمت بیت‌کوین تمام شود. از سوی دیگر این ارز دیجیتال زاده‌ بحران مالی سال ۲۰۰۸ است، به همین خاطر هر شرایطی که به بی‌ثباتی اقتصادی در سطح جهانی منجر شود، می‌تواند توجهات را به عنوان ابزاری که توانایی ذخیره ارزش دارد، به سمت آن جلب کند. بی‌ثباتی‌های اقتصادی می‌توانند نشأت گرفته از جنگ‌های داخلی، تورم‌های فزاینده و مهارنشدنی و مسائل ژئوپلیتیک باشند. عواملی که باعث کاهش عرضه و افزایش تقاضا می‌شوند را نیز می‌توان یکی از دلایل رشد قیمت دانست. میزان تولید بیت‌کوین یا آزاد شدن آن در شبکه توسط استخراج‌کنندگان، متغیری است که از دست ماینرها و افراد دیگر خارج بوده و در قوانین شبکه نوشته شده است.

نرخ استخراج، در هر ۱۰ دقیقه برای یک دوره چهار ساله، یک میزان ثابت است، با این حال ورود سکه‌های استخراج شده به صرافی‌ها و محل خرید و فروش می‌تواند به عنوان عرضه‌ تاثیرگذار شناخته شود. به همین دلیل وقتی قیمت از مقدار خاصی کمتر می‌شود، هزینه‌ای که استخراج‌کنندگان در قبال به دست آوردن بیت‌کوین متحمل می‌شوند، افزایش و فروش آن توسط استخراج‌کنندگان کاهش می‌یابد. دلایل دیگری که می‌توانند سبب افزایش تقاضا و به تبع آن بالا رفتن قیمت شوند، کاربردی شدن بیت‌کوین و پذیرش هرچه بیشتر آن توسط کسب‌وکارها و مردم است. برای نمونه در صورتی که کسب‌وکارهای مطرحی مثل آمازون یا اپل آن را به عنوان روش پرداخت بپذیرند، این مسأله می‌تواند موجب رشد قیمت این ارز دیجیتال شود.

دلایل کاهش قیمت بیت‌کوین

در مقابل عواملی که می‌توانند باعث افزایش قیمت شوند، دلایل و اتفاقات دیگری هم هستند که کاهش قیمت بیت‌کوین را رقم می‌زنند. اعلام ممنوعیت‌های استخراج و خرید و فروش به همراه خبر رد شدن محصولات مالی مثل ETFها، از مهمترین عواملی هستند که می‌توانند قیمت این پول دیجیتال را در دوره‌های زمانی کوتاه‌مدت تحت تاثیر قرار دهند. از طرفی به دلیل اینکه سرمایه‌گذاران نهادی و بزرگ بخش زیادی از این ارز دیجیتال را در اختیار دارند، قیمت بیت‌کوین نیز با بازارهای سهام همبستگی پیدا کرده است. برای همین نیز زمانی که وضعیت بازارهای سهام نامشخص و نزولی باشد، قیمت بیت‌کوین نیز احتمالا در سرازیری قرار می‌گیرد.

آینده بیت‌کوین به چه صورت خواهد بود؟

اینکه بیت‌کوین در آینده به عنوان پولی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که اسکناس‌های کاغذی امروز ما در برابر آن مضحک به نظر می‌رسند یا به عنوان یک فناوری که در زمان خودش سروصدایی به پا کرده بود و سپس به فراموشی سپرده شد، به باور و اعتماد مردم نسبت به بیت‌کوین بستگی دارد. پذیرش این ارز دیجیتال از ابتدای تاریخ خود همواره در حال رشد بوده و تداوم این مسیر محتمل‌ترین گزینه به نظر می‌رسد. استفاده از بیت‌کوین به عنوان ابزاری که قادر به ذخیره ارزش در طول زمان است، در کنار استفاده از آن به عنوان واسطه پرداخت یا همان پول رو به افزایش بوده، اما در کنار تمامی این موارد بیت‌کوین مشکلاتی هم دارد که می‌تواند از سرعت پذیرش آن بکاهد و در بدترین حالت مانعی برای فراگیر شدنش باشد.

چگونه بیت‌کوین بخریم؟

بیت‌کوین شکل فیزیکی ندارد و به ‌شکل دیجیتالی منتقل می‌شود، بنابراین برای خرید بیت‌کوین لازم نیست حضوری اقدام کنید، بلکه این کار اغلب به‌ صورت آنلاین و از طریق اینترنت انجام می‌شود. سؤالی که همیشه برای افراد تازه‌کار مطرح می‌شود این است که آیا باید حتما چند هزار دلار خرج کنیم و یک واحد بیت‌کوین بخریم؟ پاسخ منفی است، شما حتما لازم نیست یک واحد کامل بیت‌کوین بخرید. این ارز دیجیتال تا هشت واحد اعشار قابل تقسیم است و به‌ عنوان مثال می‌توانید ۰.۰۰۱ از یک بیت‌کوین یا حتی به‌اندازه ۱۰۰ هزار تومان بیت‌کوین بخرید. امن‌ترین راه خرید بیت‌کوین مراجعه به یک وب‌سایت صرافی ارز دیجیتال است. اگرچه بیت‌کوین را می‌توان به روش‌های دیگری مانند گروه‌های تلگرامی یا واتس‌اپی و یا از افراد حقیقی خریداری کرد، اما امن‌ترین روش مراجعه به یک وب‌سایت صرافی معتبر است.

به ‌دلیل تراکنش‌های نیمه‌ناشناس بیت‌کوین، خرید این ارز دیجیتال از طریق شبکه‌های اجتماعی و افرادی که شناخت کافی از آن‌ها ندارید، ریسک بسیار بالایی دارد. اگر ساکن ایران هستید، به‌راحتی می‌توانید در یک سایت صرافی ایرانی با کارت بانکی خود به‌ طور مستقیم بیت‌کوین بخرید یا ارزهای دیجیتال دیگر خود را به بیت‌کوین تبدیل کنید. اگر در خارج از کشور زندگی می‌کنید، می‌توانید برای خرید بیت‌کوین با کارت اعتباری یا حساب بانکی خود، آن را از یک صرافی خریداری کنید.