زندگی مشهورترین صوفی آسیای میانه فیلم می‌شود

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری فارس، وزیر فرهنگ و ورزش جمهوری قزاقستان و رئیس آژانس ملی «ازبک کینو» (فیلم ازبکستان) درباره همکاری در تولید فیلمی با موضوع «خواجه احمد یَسوی» پایه‌گذار طریقت صوفیه یسویه در آسیای مرکزی در قرن ۱۲ میلادی به توافق رسیده‌اند.

به گفته رایزنی فرهنگی ایران در ازبکستان، «آق طوطی رحیم قل‌آوا» و «فردوس عبدالخالق‌اف» با برگزاری روزهای فیلم ازبکستان در قزاقستان در اوایل سال ۲۰۲۰ هم موافقت کردند.

«احمد یَسَوی» (متولد ۱۰۹۳ میلادی در قزاقستان) معروف به پیر ترکستان و حضرت سلطان، شاعر و بنیانگذار طریقت «یسویه» است. مزار او در شهر یسه ـ که بعدها ترکستان نام گرفت ـ در جنوب قزاقستان قرار دارد.

حدود ۲۳۰ سال پس از وفات خواجه احمد، برایش مقبره باشکوهی به دستور تیمور لنگ (نخستین پادشاه گورکانی) توسط یک معمار ایرانی ساخته شد که هنوز باقی است.

مزار «رابعه سلطان بیگم» نوه تیمور هم همانجاست. آرامگاه خواجه احمد یکی از اماکن از مقدس در آسیای مرکزی است.

تصوف در ماوراءالنهر، اگر چه اشتراکاتی بسیاری با تصوف در خراسان بزرگ دارد، اما به دلیل موقعیت جغرافیایی و فرهنگی آسیای مرکزی، آیین بودا به شدت روی آن تأثیر گذاشته است. مهمترین سلسله‌های صوفیانه در آسیای مرکزی و قفقاز عبارتند از: نقشبندیه، قادریه، یسویه و کبرویه.

یسویه ابتدا در سواحل سیحون، جوار تاشکند و ترکستان شرقی به شدت نفوذ یافت و بعدها با نیرو گرفتن از زبان و فرهنگ ترک، در منطقه ماوراءالنهر، خوارزم و بعدها به استپ‌ها و منطقه بلغار گسترش یافت. یسویه در قرن ۱۳ میلادی وارد آناتولی شد اما ظهور و پیشرفت فرقه نقشبندیه در قرن ۱۴ میلادی از نقش آن کم کرد.

به لحاظ اعتقادی، باید گفت طریقت یسوی پذیرای تمام مبادی فکری، اعتقادی و اصولی اهل تسنن است و رعایت آن را جزء شرایط اعتقادی و ایمان می‌‌داند. این طریقت بعدها در قرن ۱۹ میلادی مصادف با حکومت اتحاد شوروی دو شاخۀ افراطی به نام‌های «لاچی‌ها» و «ایشانهای درازگیسو» در ترکستان به فعالیت خود ادامه داد و اما به دلیل بدعت‌هایی که داشتند، هم در میان مسلمانان منزوی بودند و هم با مقابله مقامات اتحاد شوروی مواجه شدند.

پایتخت قزاقستان به تازگی صاحب جشنواره بین‌المللی فیلم شده و نخستین دوره جشنواره فیلم آلماتی، شهریورماه امسال با شعار «تقارب فرهنگ‌ها» در پایتخت قزاقستان برگزار شد. «آکان ساتایف» کارگردان قزاقستانی و رئیس جشنواره آلماتی در این باره گفته است: صنعت فیلم قزاقستان تحولات خوبی را از سر می‌گذراند و فستیوال آلماتی امکان عملی کردن ایده‌های سینماگران جوان را فراهم آورده است. این امر، برای توسعه فرهنگ قزاقستان بسیار مهم است.

شهردار آلماتی هم اعلام کرده است که شهرداری این شهر برنامه ویژه‌ای برای حمایت از فیلمسازان داخلی و خارجی تهیه کرده است.

قزاق‌ها در پانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم «اوراسیا» هم که تیرماه با حضور آثاری از ۱۲ کشوربرگزار شد، خوش درخشیدند و فیلم «راز یک رهبر» از این کشور، برنده جایزه بزرگ این جشنواره شد.

به نظر می‌رسد کشور نوپای قزاقستان که عمر استقلال آن به سه دهه نمی‌رسد، برای پیشرفت در سینما برنامه‌ریزی منسجمی  دارد.

آن‌ها سال ۲۰۱۹ میلادی فیلم «تومیریس» (داستان مرگ کورش کبیر) پرهزینه‌ترین محصول تاریخ سینمای خود را با بودجه‌ای حدود ۱۰ هزار دلار ساختند. همچنین به مناسبت هزار و صد و پنجاهمین سالگرد تولد فارابی که در منطقه «فاراب» خراسان بزرگ ـ که امروز جزء قزاقستان است ـ به دنیا آمده، مستندی تحت عنوان «چراغ راه تمدن» تولید کرده که فیلمبرداری آن که ۵ ماه به طول انجامیده و علاوه بر خود قزاقستان، در مصر و سوریه هم فیلمبرداری شده است.

قزاق‌ها با همین جدیت و برنامه‌ریزی پیش بروند، به زودی به کشوری مدعی در صنعت سینمای آسیا تبدیل می‌شوند.