آیا دولت می‌تواند گشت ارشاد را برچیند؟

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، سید سعیدرضا عاملی، دبیر جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی، درست در همان روزی که موفق شد بعد از پنج ماه جلسه شورای عالی را با حضور رئیس‌جمهوری برگزار کند، موافقت اعضا را با کلیات سند حجاب و عفاف هم گرفت. این در حالی است که این روزها برخوردهای مردمی و قانونی با موضوع حجاب مانند ماجرای راننده اسنپ یا پارک پلیس، به یک موضوع داغ و حساس اجتماعی تبدیل شده است.
ماجرای این سند وقتی حساس‌تر می‌شود که بدانیم گشت امنیت اخلاقی یا همان گشت ارشاد، یکی از محصولات مصوبات پیشین شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
در واقع شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکنون دو مصوبه مستقل درباره حجاب و عفاف داشته که هر دو در زمان دولت اصلاحات به تصویب رسیدند. مصوبه اول «اصول و مبانی روش‌های اجرایی گسترش فرهنگ عفاف» نام داشت که در ابتدای دولت اصلاحات یعنی ۱۴ بهمن ۱۳۷۶ مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی شده بود. مصوبه دوم «راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف» نام داشت و در روزهای پایانی آن دولت به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. به طور دقیق در ۴ مرداد ۱۳۸۴.
گشت ارشاد اما محصول مصوبه‌ای در جلسه ۴۲۷ شورای فرهنگ عمومی در تاریخ ۱۳ دی ماه ۱۳۸۴ و در دوران دولت محمود احمدی‌نژاد است. این مصوبه بعداً به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی هم رسیده است.
حالا دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفته «شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال های قبل در سه مصوبه به موضوع عفاف و حجاب پرداخته است که در جلسه امروز با هدف تجمیع و به‌روز رسانی مصوبات قبلی به علت یابی، شناخت پدیده و وضعیت روز جامعه ایرانی در این زمینه پرداخت.»
در این شرایط آیا دولت خواهد توانست، تغییری در شرایط فعلی برخوردهای انتظامی با موضوع بدحجابی ایجاد کند؟ چنین انتظاری از این شورا نابجاست چرا که دولت حداکثر ۱۲ عضور در این شورا دارد و باقی اشخاصی که در شورا عضو هستند نیز اکثراً به اندیشه اصولگرایی علقه دارند و از این رو بعید است که در این زمینه با دولت همدل باشند. بنابراین انتظار تغییر عمده در این زمینه، به نظر انتظاری بیهوده است.
با این حال از سخنان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره جلسه دیروز، دو برداشت مثبت می‌توان داشت:
۱. نخست اینکه دولت بیش از پیش به اجتماعی کردن و مدنی کردن ماجرای حجاب فکر می‌کند. سعید رضا عاملی در این خصوص گفته: این نکته در جلسه مورد توجه قرار گرفت که «همانطور که نظام و دولت اسلامی در قبال موضوع عفاف و حجاب مسئولیت دارند خود مردم و جامعه مدنی نیز نسبت به این موضوع و ارزش های فرهنگی مسئول هستند. جامعه مدنی نسبت به صیانت از ارزش های فرهنگی مسئولیت دارد. همانطور که گروه های مردمی فعالی در حوزه های سلامت، محیط زیست و… هستند؛ موضوع عفاف و حجاب و مسائل فرهنگی نیز نیازمند به مشارکت های اجتماعی و مردمی است.»
۲. و دوم اینکه ظاهراً واقعیت جامعه مجازی و اینترنتی شده کنونی، قرار است در این سند جدید فهم شود. عاملی در این خصوص هم گفته: «جامعه امروز مرتبط با فضای مجازی تبدیل به جامعه باز و متفاوت از جامعه بسته گذشته است…مواجهه با چنین جامعه‌ای توجه به جنبه‌های معرفتی و شناختی بسیار حائز اهمیت است.»
با این حال باید ابراز امیدواری کرد که این دو موضوع یعنی برخوردهای مدنی با موضوع حجاب و فهم فضای مجازی و تاثیر آن بر حجاب، به طور درست توسط اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی فهم شود چرا که عدم فهم درست آن ممکن است به قطبی‌کردن جامعه یا امکان اعمال محدودیت بیشتر بر فضای مجازی بینجامد.