نگاهی به فیلم‌اولی‌های جشنواره ۹۸

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، نزدیک به یک ماه به آغاز بزرگ‌ترین فستیوال سینمایی کشور باقی مانده است؛ جشنواره‎ای که هم توانسته با سازندگی و پیشرفت سینما همراه باشد و هم اینکه گاهی اوقات حاشیه‌ها و داوری‌هایش با انتقاد و اعتراضات کارگردانان و عدم حضور آثارشان در این جشنواره مواجه بوده است. اما در این بین فیلم اولی‌ها، همیشه خون و امید تازه‌ای به این جشنواره وارد کرده‌اند. این بخش که طی این سال‌ها نشان داده چقدر می‌تواند به تازگی و پیشرفت سینمای کشور کمک کند، در تمام ادوار مورد پذیرش دبیر و سیاستگذاران جشنواره فیلم فجر نبوده است.

سال ۱۳۶۳ و در سومین دوره جشنواره بود که برای نخستین بار بخش فیلم‌های اول به جشنواره با عنوان «نخستین فیلم‎های کارگردانان» اضافه شد که در سال‌های ۶۴ تا ۶۷ این بخش از جشنواره حذف شد. از سال ۶۸ یعنی همزمان با هشتمین دوره این فستیوال دوباره این بخش البته این بار با شکل و شمایلی تازه با عنوان «مسابقه فیلم‌های اول و دوم» دوباره بازگشت. سال ۷۶ بود که این بخش هم موردپسند سیاستگذاران و دبیران جشنواره واقع نشد و بار دیگر حذف شد و تا سال ۱۳۸۰ هم جدایی این بخش از رقابت مهم‌ترین مسابقه سینمایی کشور ادامه داشت. سال ۱۳۸۱ بود که بخش «فیلم‌های اولی» دوباره بازگشت.

**فیلم اولی‌ها، دستخوش سلیقه مدیران و سیاستگذاران

بیست و دومین جشنواره فیلم فجر بود که این بار علاوه بر رقابت فیلم‌های اول، فیلم‌های دوم را هم در این بخش قرار دادند و از سال ۸۲ تا ۸۴ به همین منوال بود. اما مثل اینکه هیچ انگیزه‌ای برای ثبات این بخش در جشنواره وجود نداشت، چون در سال ۸۵ و ۸۶ یعنی در دوره بیست‌ و پنج و شش جشنواره فجر بود که این بخش به «مسابقه فیلم‌های اول» دوباره تغییر یافت. تعداد اندک آثار در این دو دوره، این بار بهانه تغییر و تحول دوباره این فستیوال شد و دوباره رقابت به فیلم‌های اول و دوم با عنوان بخش «نگاه نو (فیلم‌های اول و دوم)» رسید. تا سی و چهارمین دوره جشنواره و تا سال ۹۴ به همین شکل باقی ماند که با وجود درخشش فیلم‌های اولی در این فستیوال، سیاستگذاران در کمال ناباوری این بخش را دوباره حذف کردند و تصمیم بر آن شد که فقط در جشنواره بیست و پنجم و ششم کارگردان فیلم اولی که اثرش در بخش سودای سیمرغ پذیرفته شده است، جایزه استعداد درخشان را دریافت کند.

حال امسال و در جشنواره سال جاری قرار است که فیلم اولی‌ها دوباره به این فستیوال راه پیدا کنند. هیأت انتخاب سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر آثار راه یافته به این بخش را اعلام کرده‌اند:

**پالتو شتری

محمدعلی میرزایی که نویسنده آثاری چون «کاتیوشا»، «هفت معکوس»، «پارادایس»، «گشت ارشاد»و … است، «پالتو شتری» نخستین تجربه سینمایی‌اش در مقام کارگردان محسوب می‌شود. او این شانس را داشته که اولین اثر سینمایی‌اش به رقابت در جشنواره فیلم فجر بپردازد. سام درخشانی، بانیپال شومون، بهاره کیان افشار، شاهرخ فروتنیان، پریوش نظریه و … از جمله بازیگران این فیلم هستند.

**روزهای نارنجی

آرش لاهوتی، کارگردانی است که نمی‌توان وی را برای حضور در رقابت جشنواره فجر دست‌کم گرفت. او رکوردار دریافت تندیس جشنواره سینما حقیقت است و توانسته به‌عنوان یکی از مستندسازان پرافتخار در این حوزه حضور داشته باشد. این کارگردان در حالی اولین اثر بلند سینمایی‌اش را در کشور نمایش می‌دهد که برنده لوح تقدیر و جایزه اصلی در جشنواره‌های فیلم سینه تورنتو و شصت و هفتمین دوره جشنواره فیلم مانهایم برای «روزهای نارنجی» شده است و در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی شرکت کرده و نامزد شده است. علاوه بر همه این‌ها، حضور علی مصفا و هدیه تهرانی به‌عنوان بازیگران اصلی می‌تواند یکی از آثار مورد انتظار مخاطبان جشنواره باشد.

**یلدا

مسعود بخشی بالاخره توانست امسال برای اولین بار اثر بلند سینمایی‌اش را روی پرده سینماهای کشور ببرد. او قبلاً با ساخت «یک خانواده محترم» دچار انتقادها و اعتراضات بسیاری از سمت رسانه‌ها و مسئولان و برخی از سینماگران شده بود. «یک خانواده محترمِ» مسعود بخشی در حالی تنها نماینده سینمای ایران در شصت‌وپنجمین دوره جشنواره فیلم کن بود و مورد استقبال منتقدان قرار گرفت که تهیه‌کننده پیشین اثر تازه‎اش، یعنی ایرج تقی‌پور درباره این فیلم گفته بود که «یلدا مضمونی قرآنی دارد و درباره کظم غیظ است و به دو زن می‌پردازد که روبه‌روی هم قرار می‌گیرند.» از همین الان حساسیت‌ها نسبت به این فیلم که تهیه‌کننده جدیدش علی مصفا است، آغاز شده و مسلماً به دلیل کارنامه قبلی کارگردان، این اثر زیر ذره‌بین رسانه‌ها و سینما گران قرار می‌گیرد.

**دیدن این فیلم جرم است

معرفی این فیلم در رسانه‌ها چنین عنوان شده؛ فیلمی به کارگردانی رضا زهتابچیان و تهیه‌کنندگی محمد حمزه‌زاده. بقیه مراحل ساخت اولین اثر زهتابچیان در سکوت خبری انجام شده است. «دیدن این فیلم جرم نیست» که احتمال می‌رود محصول تازه حوزه هنری باشد، شنیده شده که یک فیلم سیاسی است که پروانه ساختش هم مسیر پرپیچ و خمی داشته و به ماجرای یک گروگان‌گیری پرداخته است.

**زهر مار

سیدجواد رضویان که همواره مخاطبان تلویزیون او را با بازی در سریال‌های طنز می‌شناسند، برای اولین بار در مقام کارگردان یک اثر بلند سینمایی ظاهر شده است. وی که در گذشته دو فیلم ویدیویی و تلویزیونی را هم کارگردانی کرده، توانسته با اولین اثر سینمایی در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کند. «زهر مار» در قالب طنز اجتماعی روایت می‌شود و فیلمنامه آن را پیمان عباسی نوشته است. شبنم مقدمی و سیامک انصاری از بازیگران اصلی این پروژه هستند.

**جان دار

این اثر به کارگردانی حسین امیری‌دوماری و پدرام پورامیری جلوی دوربین رفته است. پدرام پورامیری یکی از نویسندگان تازه‌ترین اثر کمال تبریزی یعنی «ما همه ‌باهم هستیم است». «جان دار» که به تهیه‌کنندگی کامران مجیدی ساخته شده است، بازیگران مطرح سینمایی در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند. فاطمه معتمدآریا، حامد بهداد، باران کوثری، جواد عزتی، مسعود کرامتی و… از بازیگران این فیلم اولی هستند.

**مسخره باز

نام همایون غنی‌زاده همواره با تئاتر همراه است. کارگردان تئاتر «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» که به دلیل قیمت بالای بلیت این نمایش مورد انتقاد و اعتراض بسیاری از تئاتری‌ها و رسانه‌ها قرار گرفت، «مسخره باز» اولین اثر سینمایی این کارگردان است. البته این اولین تجربه‌اش در سینما نمی‌باشد، چون در فیلم «اژدها وارد می‌شود» هم به ایفای نقش پرداخته است. این فیلم به دلیل حضور علی مصفا به‌عنوان تهیه کننده و بازیگران مطرح و نام‌آشنایی چون علی نصیریان، هدیه تهرانی، بابک حمیدیان، صابر ابر و … مطمئناً جزو گزینه‌های مورد توجه مخاطبان جشنواره قرار خواهد گرفت.

**معکوس

بالاخره اولین اثر سینمایی پولاد کیمیایی ساخته شد. «معکوس» که تا به حال روند تولیدش چندین بار متوقف شد و دوباره آغاز به کار کرده، توانسته با حضور در جشنواره فیلم فجر، روی پرده برود. بابک حمیدیان، علیرضا کمالی، شهرام حقیقت دوست و لیلا زارع بازیگران و مسعود کیمیایی تهیه‌کننده این اثر هستند. با توجه به مطرح شدن ژن خوب در سینما باید دید که مخاطبان در جشنواره نسبت به این اثر فرزند مسعود کیمیایی چه واکنشی خواهند داشت.

**سونامی

شاید دومین ژن خوب جشنواره کارگردان «سونامی» باشد. میلاد صدرعاملی که فعالیت هنری خود را با دستیاری در فیلم‌های پدرش آغاز کرده است، تجربه بازیگری را هم در فیلم «من ترانه ۱۵ سال دارم» به کارگردانی رسول صدرعاملی دارد. در برخی از خبرها از پدرش به‌عنوان تهیه‌کننده نام برده شده در صورتی که خبر روز اخیر مبنی بر اعلام آثار منتخب فیلم اولی‌ها تهیه‌کننده «سونامی» علی سرتیپی معرفی شده است. بازیگرانی چون مهرداد صدیقیان، بهرام رادان، رعنا آزادی‌ور، علیرضا شجاع نوری و … در این فیلم ایفای نقش کرده‌اند.

**حمال طلا

«خواب سفید» اولین فعالیت حرفه‌ای او در سینما بود که عنوان جوان‌ترین مدیر فیلم‌برداری سینمای ایران در سال ۱۳۷۹ را از آن خود کرد. تورج اصلانی به دلیل توانایی در حرفه‌اش یعنی فیلم‌برداری، تا کنون توانسته مدیر فیلم‌برداری ده‌ها اثر سینمایی داخلی و خارجی باشد و جوایز بسیاری را از جشنواره‌های معتبر داخلی و خارجی دریافت کند. او اولین اثر سینمایی‌اش را به تهیه‌کنندگی منصور سهراب‌پور و با عنوان «حمال طلا» ساخته و بازیگرانی مانند سعید آقاخانی، پیام احمدی‌نیا، ژاله صامتی و … در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند. باید دید که تورج اصلانی در کارگردانی هم می‌تواند به اندازه حرفه اصلی‌اش یعنی فیلم‌برداری موفق باشد یا خیر؟

گزارش از هنگامه ملکی