۶ هزار طلاق صوری گزارش شده است

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، چند روز پیش خبری از قول «محمدحسن زدا»، سرپرست سازمان تامین اجتماعی با این تیتر در رسانه‌ها منتشر شد: “طلاق صوری می‌گیرند تا مستمری دریافت کنند.” خبر از دل متنی درآمده بود که زدا در حساب اینستاگرام خود منتشر کرده بود. او همچنین ذکر کرده که دختران جوان به عقد مستمری‌بگیران مسن سازمان تامین اجتماعی درمی‌آیند تا پس از فوت همسر، مستمری‌اش را دریافت کنند.

زدا البته تاکید می‌کند: تعداد خانوارهایی که حاضر به پذیرش این خطای عجیب و پرمسئله می‌شوند در قیاس با تعداد مستمری‌بگیران محق، بسیار کم است.

هشدار او مصادف با زمانی شده است که سازمان تامین اجتماعی برای تامین نقدینگی افزایش ۳۶.۵ درصدی حداقل مستمری‌ها در سال ۹۸ دچار مشکلات جدی است تا جایی که باید از سیستم بانکی پول قرض کند. از این رو پیامی که سرپرست سازمان تامین اجتماعی در پس انتشار این متن در اینستاگرام مخابره می‌کند را باید بسیار جدی گرفت. هرچند سازمان تامین اجتماعی چندی است که برای مقابله با طلاق‌های صوری آستین‌ها را بالا زده است و حتی در این مورد از آیات عظام استفتا کرده است.

کارگروه‌هایی تشکیل دادیم تا طلاق‌های صوری را رصد کنیم

«سیدمحمدعلی جنانی» مدیرکل امور فنی و مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به این پرسش ایلنا که از کدام مراجع استفتا گرفته‌اید، گفت: سازمان تامین اجتماعی از دفتر مقام معظم رهبری و دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی در مورد پدیده طلاق صوری زنان برای دریافت مستمری پدر استفتا گرفته است. دفاتر مراجع اعلام کردند که اگر این کار اگر به قصد تقلب در قانون انجام شود، فعل حرام محسوب می‌شود. پس این افراد برای دریافت مستمری فعل حرام مرتکب می‌شوند.

وی افزود: بر همین اساس کارگروه‌هایی را تشکیل دادیم تا طلاق‌های صوری را رصد کنیم تا از مواردی که مستند بر اطلاعات دقیق است، جلوگیری کنیم. ما اجازه نمی‌دهیم طلاق‌های صوری برای دریافت مستمری ادامه پیدا کنند.

مدیرکل امور فنی و مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی، در پاسخ به این پرسش که از چه زمانی طلاق‌های صوری برای استفاده از مزیای صندوق‌های بیمه‌‌ای، آغاز شدند، گفت: طلاق‌های صوری ریشه در قانون حمایت از خانواده مصوب اسفند سال ۹۱ دارد. از اوایل سال ۹۲ هم که قانون اجرایی شد، اگر دختری پدر مستمری‌بگیرش را از دست داده باشد و دو شرطِ شاغل نبودن یا در رابطه شرعی و قانونی بودن با یک مرد را در مقام همسر نداشته باشد، این دختر یا زن می‌تواند مستمری پدرش را دریافت کند.

جنانی افزود: حالا ممکن است که زنی که پدرش را از دست داده و همسری دارد به صورت صوری از وی جدا شود تا مستمری‌ پدرش را که در دوران مجردی‌اش دریافت می‌کرد، بار دیگر دریافت کند. این افراد چون صوری جدا شده‌اند، زندگی‌شان را از هم جدا نکرده‌اند و همچنان زیر یک سقف زندگی می‌کنند. یا اینکه در محضر صیغه ۹۹ ساله می‌خوانند. به همین خاطر است که ما می‌گوییم این تقلب در قانون است و مراجع هم به همین خاطر آن را فعل حرام می‌نامند.

وی با بیان اینکه عده‌ای از دختران هم که شاغل هستند و شرایط دریافت مستمری پدر مرحومشان را ندارند، برای دریافت مستمری شغلشان را ترک می‌کنند، گفت: این دختر خانم وقتی می‌بینید دستمزدی که از کارفرما دریافت می‌کند با مستمری پدرش برابری می‌کند، شغلش را ترک می‌کند و در خانه می‌نشیند.

جنانی با بیان اینکه قانون حمایت از خانواده، همانطور که از نامش برمی‌آید، از زوجین حمایت می‌کند و البته پشتوانه حمایتی آن از جنس مونث قوی است تا جایی که پیشگیری از طلاق را دشوار می‌کند، گفت: قانونگذار چون زن را آسیب‌پذیر می‌داند، حمایت‌هایی از وی کرده است که همین حمایت‌ها سرمنشاء سوءاستفاده از سازمان تامین اجتماعی شده است.

وی با بیان اینکه زن و شوهری که دست به چنین سوءاستفاده‌ای می‌زنند در واقع از یک فرصت من غیرالحق بهره می‌برند، گفت: در واقع این زن و شوهر تحریک شدند تا به شکل صوری و به قصد تقلب در قانون؛ از یکدیگر جدا شوند.

طلاق‌های صوری آمار کلی طلاق را بالا می‌برند

مدیرکل امور فنی و مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی با بیان اینکه از آنجا که اینگونه طلاق‌ها مرزهای قانون را از بین می‌برند پس تبعات ناگواری برای جامعه دارند، گفت: از سویی اینگونه طلاق‌ها (طلاق‌های صوری) آماری کلی طلاق را در کشور بالا می‌برند. بالا رفتن شاخص یک ناهنجاری، قبح آن را در جامعه می‌ریزد؛ تا جایی که بسیاری دیگر هم می‌گویند: «طلاق مد شده!» از این رو به تقلید از سایرین و بدون اینکه واقعا بدانند طلاق‌های صوری آمار طلاق را بالا برده، تن به از هم پاشیدن زندگی‌شان می‌دهند.

وی افزود: از سویی بالارفتن نرخ طلاق برای ایران در عرصه بین‌المللی وجهه خوبی ندارد لذا ما ناچار هستیم که جلوی چنین طلاق‌های بایستیم. از این منظر تشکیل کارگروه برای مقابله با طلاق‌های صوری بسیار ضروی است. ضمن اینکه این طلاق‌های صوری موجب می‌شود که حجم مصارف صندوق بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی بالا برود و درنهایت طلاق صوری خلافِ محاسباتِ اکچوئری است.

جنانی با بیان اینکه طلاق صوری یا ترک کار دختران جوان به منظور دریافت مستمری موجب از هم پاشیدن ساختار خانواده‌ها می‌شود و از سویی سیاستی است ضداشتغال، گفت: باید به طلاق‌های صوری یا ترک‌ کارهای صوری نه بگوییم و محکم جلوی آنها بایستیم. مگر می‌شود که کسی را تشویق کنیم با ترک کارش حقوق آماده بگیرد؟ پرداخت این حقوق‌ها برای صندوق‌های بیمه‌ای بسیار خطرناک است؛ چراکه منابع صندوق‌های بیمه‌ای صرف تشویق به یک فعل حرام (طلاق صوری) می‌شود؛ آنهم در شرایطی که نگران عدم ازدواج جوانان، گسست خانواده‌ها و بین رفتن استحکام خانواده‌ها هستیم.

مدیرکل امور فنی و مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی، با بیان اینکه نظر کارشناسی من این است، که باید قوانین جنسیتی را تعدیل کنیم؛ چراکه اشتغال زنان را تهدید می‌کنند، گفت: در سازمان تامین اجتماعی حدود ۶۵ هزار پرسنل داریم که بیش از نیمی از آنها زن هستند. حالا آیا باید آنها را تشویق کرد که مثلا به خاطر دریافت مستمری پدر مرحومشان در خانه بنشینند؟!

وی با بیان اینکه در چنین شرایطی ممکن است که فرزندان ذکور (مرد) با خود بگویند که چرا تنها اوناث (زنان) باید مستمری دریافت کنند و ما، نه، گفت: پرسش این است که باید برای فرزندان ذکور که شغل ندارد چه کنیم؟ می‌خواهم بگویم که این سیاست طلاق بگیر و حقوق بگیر یا بیکار باش و حقوق بگیر، به ضرر جوانان است. از سویی ما باید برای کسانی که شرایط دریافت مستمری بازماندگی را حتی با در نظر گرفتن شرایط اخلاقی دارند، محدودیت بگذاریم.

روی پرداخت مستمری بازماندگان سقف بگذاریم

جنانی افزود: کشورهایی که نگاه حمایتی را با نگاه تکلیفی و اخلاقی توام کرده‌اند، در این زمینه موفق‌تر هستند. آنها برای پرداخت مستمری سقف می‌گذارند، مثلا می‌‌گویند: یک سال. تا بعد از این مدت فرد به دنبال شغلی برود و تا آخر عمر متکی به مستمری نباشد. از سویی این نحوه پرداخت مستمری خلاف قواعد بیمه‌ای و محاسبات اکچوئری در صندوق بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی است؛ آنهم صندوقی که متعلق به آیندگان و بین‌النسلی است. به هر شکل عادت دادن مردم به طلاق گرفتن و ترک کار، تبعات اجتماعی بسیار ناگواری دارد.

مدیرکل امور فنی و مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به این پرسش که چه تعداد طلاق صوری گزارش شده یا آنها را کشف کرده‌اید، گفت: در حال حاضر من آماری در این زمینه نداریم اما به نقل از شخصی که نمی‌توانم مستقلا آن را تایید یا رد کنم، تا سال ۹۴، ۶ هزار طلاق صوری به سازمان تامین اجتماعی گزارش شده است.

گفتگو: پیام عابدی