۳ دلیل میزبانی آمریکا از مذاکره ارمنستان و آذربایجان

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایلنا، «حسن بهشتی‌پور» کارشناس مسائل روسیه و قفقاز با اشاره به دیدار و مذاکره وزرای امور خارجه ارمنستان و جمهوری آذربایجان عنوان کرد: دلیل اینکه آمریکا تلاش کرده میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان میانجیگری کرده و به زعم خود آنها را برای امضای توافق صلح ترغیب کند، رابطه گرم و صمیمانه نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان با ایالات متحده است. توجه داشته باشید که در ارمنستان مقام تصمیم‌گیرنده نخست‌وزیر است و عملاً رئیس‌جمهوری این کشور یک جایگاه تشریفاتی دارد. به همین دلیل معتقدم به دلیل هماهنگی‌هایی که پاشینیان با ایالات متحده دارد توانسته تا حدودی آمریکا را به این سمت سوق دهد که بیش از گذشته در منازعه میان ایروان و باکو ایفای نقش کند. از سوی دیگر باید متوجه بود که لابی ارامنه در آمریکا و به خصوص در کنگره این کشور از جایگاه مهمی برخوردار است و به همین دلیل باید گفت مجموع این دو عامل باعث شد تا وزرای خارجه ارمنستان و جمهوری آذربایجان به واشنگتن سفر کنند و با یکدیگر بر سر میز مذاکره بنشینند.

وی ادامه داد: این در حالیست که آذربایجان هم با کمک ترکیه در جنگ اخیرش با ارمنستان توانست برخی از مناطق را پس بگیرد و حالا این روند به جایی رسیده که نیاز به امضای یک توافق جامع صلح از سوی نظام بین‌الملل حس می‌شود. در شرایط کنونی و پس از درگیری دو کشور که با میانجیگری روسیه و ارسال نیروهای حافظ صلح این کشور به پایان رسید بسیاری از کارشناسان معتقدند که توافق منعقد شده میان دو طرف با مشکلات زیادی روبه‌رو است و به همین دلیل انتقادهای فراوانی علیه متن این توافق مطرح می‌شود. در این بین بحث افتتاح یک دالان برای دسترسی به نخجوان هم یکی دیگر از مسائلی است که ارمنستان معتقد است آذربایجان در این موضوع تمامیت ارضی ایروان را زیر سوال برده است. به همین جهت ایالات متحده حس کرده که در فضای فعلی میتواند با فعال کردن سیاست خارجی خود، گره کور تنش باکو و ایروان را باز کند که به نظرم این نتیجه دور از ذهن و غیرقابل دسترس است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: آنچه باید مورد نظر قرار بگیرد این است که نخست‌وزیر ارمنستان در وضعیتی قرار ندارد که بتواند تمام مشکلات کشورش با آذربایجان را به این زودی حل و فصل کند؛ چراکه همین حالا مجدداً باکو ادعاهای تاریخی خود را مطرح کرده و حتی اسامی مناطق تحت نظارتش را بر اساس همین دیدگاه تاریخی تغییر داده است. آنچه در این بین منطقی به نظر می‌رسد این است که هر دو طرف توافق آلماتی را پذیرفته‌اند و هیچکدام از دو طرف نمی‌توانند آن را نادیده بگیرند. به این دلیل ایالات متحده در حال عرض اندام در حیاط خلوت روسیه است که باید این موضوع را دلیل سوم دانست اما معتقدم واشنگتن توان حل و فصل این منازعه را نخواهد داشت. در این بین باید متوجه بود که روسیه هم در حال رصد اوضاع و رفتار و اقدامات ایالات متحده است.

وی افزود: بدون شک مسکو به این اقدام واشنگتن با دید مثبت نگاه نمی‌کند اما بحث اینجاست که روسیه خودش در شرایط فعلی درگیر یک جنگ مبهم از حیث نتیجه است ولی باز هم این موضوع به معنای صفر شدن نقش و تاثیر روس‌ها در قفقاز نیست. این در حالیست که روسیه با نخست‌وزیر ارمنستان روابط خوبی ندارد و معتقدم که اگر به جای پاشینیان شخص دیگری نخست‌وزیر ارمنستان بود، احتمال اینکه روسیه موضع تندی علیه آذربایجان اتخاذ کند افزایش پیدا می‌کرد. لذا معتقدم که روس‌ها یک فشار مشخصی را به پاشینیان وارد کردند اما این بدان مفهوم نیست که آنها به دنبال تضعیف بیش از حد ایروان باشند و بخواهند ارمنستان با چالش‌های زیادی روبه‌رو شود تا در نهایت باکو بر این کشور اشراف پیدا کند.

بهشتی‌پور در پایان خاطرنشان کرد: به همین دلیل روسیه ترجیح می‌دهد که فعلاً به صورت مستقیم وارد این درگیری نشود و صرفاً نظاره‌گر اوضاع است. اما اینکه یالات متحده وارد حیاط خلوت روسیه شود موضوعی نیست که بدون شک روس‌ها با آن موافق باشند. لذا باید دید که خروجی نشست وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان در واشنگتن چه خواهد بود، ولی بر اساس تجربه و به گواه تاریخ فکر نمی‌کنم که خروجی خاصی از این نشست حاصل شود و صرفاً باید آن را یک مانور قدرت از سوی ایالات متحده علیه روسیه دانست.