گذر از دالان تاریخ با مردان نمکی

به گزارش پایگاه خبری “ججین“،  معدن نمک چهرآباد زنجان تنها محوطه باستانی شناخته شده در ایران است که مدارک قابل توجهی ازاستخراج نمک از دوران پیش و پس از اسلام را داراست.
این معدن تاریخی به دلیل ویژگی های خاص خود، مقادیر قابل توجهی ازمواد ارگانیک، ابزارهای معدنکاوی و همچنین مومیایی های طبیعی موسوم به ‘مردان نمکی’ را در خود جای داده است.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان، تاکنون ۶ مرد نمکی از همین معدن کشف شده است که کاوشگران حدس می زنند همه این مردان در معدن نمک مشغول معدنکاری بوده اند که بر اثر ریزش، زیر آوار نمک مانده و در همان جا مدفون شده اند.
یحیی رحمتی به ارزش باستان شناسی ‘مردان نمکی’ کشف شده اشاره کرد و افزود: تا کنون هیچ اثری از لباس مردم عادی دوران هخامنشی در اختیار نبود تا آنکه با کشف یک مومیایی مدفون شده در معدن نمک چهره آباد آثار ارزشمندی در این زمینه به دست آمد که قدمت آنها به ۲ هزار و ۳۵۰ سال می رسد.

چهارمین فصل کاوش باستان شناسی هیأت مشترک اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان و موزه و دانشگاه بوخوم آلمان از فروردین تا خرداد امسال در معدن چهرآباد انجام شد.
رحمتی اظهار کرد: در فصل سوم پژوهش که در پاییز سال گذشته انجام یافت، بخش هایی از محدوده تاریخی معدن نمک شامل آثار معدنی دوره هخامنشی، ساسانی و دوران متاخر اسلامی مورد کاوش قرار گرفت.
وی ادامه داد: در فصل چهارم پژوهش در محدوده معدن نمک چهره آباد، همچون فصل گذشته ادامه کاوش عمقی در محدوده کاوش شده در سال های پیش جهت به دست آوردن آگاهی بیشتر از قدیمی ترین دوره های استخراج نمک در چهرآباد و نیز افزایش دانسته ها از معدنکاوی نمک در دوره هخامنشی و ساسانی در دستور کار قرار گرفت.

مسئول پژوهش های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان نیز به نو یافته های به دست آمده در کاوش های باستانشناسی در معدن نمک چهره آباد اشاره کرد و گفت: در فصل گذشته عملیات گسترده ژئوفیزیکی در بخشی بزرگی از گنبد نمکی موسوم به دوزلاخ( معدن نمک چهرآباد) انجام یافت و اطلاعات جالب توجهی از ساختار زمین شناختی و محدوده فعالیت معدنکاوی کهن به دست آمد.
ابوالفضل عالی افزود: در فصل اخیر پژوهش از نتایج پژوهش های ژئوالکتریک نیز بهره گرفته شد که نتیجه آن کشف تونل بزرگی از دوره سلجوقی بود که شواهد و مدارکی از معدنکاری دوران میانی اسلام را در خود داشت.

وی اظهار کرد: علاوه بر بخش اصلی معدن، محدوده دیگری در قسمت پایین کوه معدن موسوم به ‘کولوک’ که کاوش آن از سال پیش شروع شده بود نیز در فصل جدید مورد کاوش باستان شناختی قرار گرفت و مشخص شد که محوطه مذکور در واقع یک اقامتگاه موقت کوچک بود که معدنکاران دوره هخامنشی، ساسانی و اسلامی از آن به عنوان محل استراحت و ساماندهی اشیا استفاده می کردند.
مسئول پژوهش های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان تصریح کرد: در نتیجه پژوهش های انجام یافته فصل جدید در محدوده معدن نمک چهرآباد، مشخص شد که دوره هخامنشی یک دوره بسیار مهم در استخراج نمک از نظر مدت زمان بهره برداری و حجم استخراج بوده است.

وی افزود: معدن نمک چهرآباد تنها معدن تاریخی شناخته شده از دوره هخامنشی، ساسانی و دوران متاخر اسلامی در ایران است و اهمیت و شهرت آن نه تنها به دلیل دارا بودن آثار معدنکاوی از ایران پیش و پس از اسلام است، بلکه یافته های ارزشمند و منحصر به فرد آن از جمله بقایای ۶ مومیایی طبیعی انسانی و شمار زیادی اشیای از جنس مواد آلی از جمله پارچه، چرم و چوب بر اهمیت آن افزوده است.
به گزارش ایرنا، هم اکنون از ۶ مومیایی کشف شده ، آثار ۲ مرد نمکی بدلیل متلاشی بودن در مخزن اشیای ‘مردان نمکی’ موزه ذوالفقاری زنجان نگهداری می شود و سه مومیایی مردان نمکی در موزه عمارت ذوالفقاری زنجان و یک مومیایی نیز در موزه ملی ایران نگهداری می شود.
پرستو قاسمی مسئول امور موزه های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با بیان اینکه موزه مردان نمکی زنجان همواره جزو اماکن پربازدید در میان جاذبه های گردشگری این استان است، گفت: پسر ۱۶ سال مربوط به دوره هخامنشی که از کامل ترین نمونه های مردان نمکی کشف شده است، به همراه دو مرد نمکی دیگر در موزه عمارت ذالفقاری زنجان نگهداری می شوند.
وی افزود: مرد نمکی نگهداری شده در موزه ملی ایران نیز متعلق به دوره ساسانی است.