کوچ شرکت‌های بزرگ جهانی از ترکیه

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری تسنیم، انتشار خبر تصمیم شرکت عظیم «بوروسان» برای ترک بازار ترکیه، فعالان اقتصادی و مدیران صنایع سنگین ترکیه را شگفت زده کرد. چرا که این هلدینگ بزرگ به مدت هفتاد سال، یکی از غول های صنایع ترکیه بوده و با تولید بیش از چهارصد محصول در حوزه تولید لوله های فولادی، بازار ترکیه را در دست گرفته است.

اما حالا، بوروسان اعلام کرده که بخش عظیمی از سرمایه و صنایع خود را به آمریکا منتقل می کند و بخش دیگر نیز در ایتالیا و چند کشور دیگر فعالیت خواهند کرد و قرار نیست در ترکیه به فعالیت خود ادامه دهد. این شرکت بیش از ۴ هزار نفر کارگر و تکنیسین دارد و از هلدینگ های مهم ترکیه به شمار می رود.

خبر مهاجرت بوروسان از ترکیه، در رسانه های این کشور با عبارت «مهاجرت تولید» و «مهاجرت سرمایه» توصیف شده و علاوه بر بوروسان و چند شرکت متعلق به صنایع سنگین ترکیه، چند کمپانی خارجی مشهور نیز در حال ترک این کشور هستند.

دلار در ترکیه، رفته رفته به نرخ دهشتناک ۳۰ لیره نزدیک می شود و بحران اقتصادی در این کشور همچنان ادامه دارد. در نتیجه بسیاری از گروه های تولیدی، در حال ترک میدان و حرکت به سمت سفته بازی و واسطه گری هستند.

بر اساس داده‌های ماهانه اتحادیه اتاق‌ها و بورس‌های کالای ترکیه (TOBB)، ۲ هزار و ۴۱۷ شرکت در نوامبر ۲۰۲۳ میلادی تعطیل شدند و در مجموع ۱۹ هزار و ۹۳۱ شرکت ترکیه در ۱۱ ماه سال جاری، کارشان به تعطیلی کشید. در مدت مزبور، نسبت به مدت مشابه سال گذشته تعداد شرکت های تعطیل شده ۷.۲ درصد و تعداد بنگاه های تجاری شخص حقیقی تعطیل شده ۴۴.۷ درصد افزایش داشته است.

کارشناسان اقتصادی ترکیه بر این باورند که با توجه به وضعیت فعلی بازار صنعت، تولید، خدمات و تجارت در ترکیه، سال ۲۰۲۴ میلادی نیز، برای مردم این کشور سال دشواری خواهد بود.

سیاست دولت اردوغان، شرکت ها را فراری می دهد

بسیاری از نمایندگان احزاب مخالف اردوغان، درباره وضعیت بحران اقتصادی در ترکیه هشدار می دهند، اما تیم اقتصادی دولت اردوغان اعلام کرده که اوضاع رفته رفته بهتر می شود و قرار است تورم در ترکیه در سال ۲۰۲۶ میلادی، تک رقمی شود.

بوراک دالغین از نمایندگان حزب جهش و دموکراسی در پارلمان ترکیه، در یک کنفرانس مطبوعاتی، مهاجرت شرکت های بزرگ از کشور را، وضعیتی نگران کننده و اسفناک دانست و گفت: «صاحبان شرکت بزرگ بوروسان اعلام کرده اند از ترکیه خارج می شوند. چرا که در کشورهای دیگر، سیاست های حمایت از تولید، کار را برای صنایع آسان تر می کند. ما باید شرایط آنها را درک کنیم. ما بارها در پارلمان تذکر داده ایم. اگر برای حمایت از صنایع، کاری نکنیم، همه آنها از ترکیه می روند. اگر چه بخشی از کارخانه بوروسان در ۱۹۵۸ تاسیس شده اما سنگ بنای آن در سال ۱۹۱۲ گذاشته شده است. در نتیجه باید پرسید: چه شده که شرکت عظیمی که ۱۱۱ سال در این کشور کار و فعالیت و خدمت کرده، حالا به این نتیجه رسیده که دیگر نمی تواند ادامه دهد؟ صاحب این شرکت می گوید: کاری کرده اند که دیگر نمی توانیم سود کنیم. چنین چیزی به این معنی است که تولیدکنندگان ما سال به سال به خاطر سیاست های دولت، نومیدتر می شوند و نهایتاً به این نتیجه می رسند که باید سرمایه و اموال خود را به آمریکا و اروپا منتقل کنند».

کارشناسان اقتصادی در ترکیه بر این باورند که افزایش هزینه های تولید ناشی از بالا رفتن مالیات، نوسانات ارزی، افزایش هزینه سوخت و حمل و نقل و روابط سرد ترکیه با کشورهای اروپایی، کاری کرده که اولاً هزینه تولید بالا برود و دوم این که صادرات و بازاریابی، با مشکلات فراوانی روبرو شود. سوم این که سرمایه گذار خارجی، تمایلی به مشارکت و سرمایه گذاری ندارد و شرکت ها برای تامین مالی، با مشکل روبرو شده اند.

برندهای آمریکایی، انگلیسی و ژاپنی از ترکیه می روند

علاوه برمراکز تولیدی بزرگی مانند بوروسان، چند شرکت خارجی بزرگ نیز در حال ترک بازار ترکیه هستند. خودروساز ژاپنی هوندا، سرمایه گذار باطری خودرو فورد آمریکایی و غول نفتی انگلیسی بریتیش پترولیوم، از دیگر هلدینگ هایی هستند که یکی یکی از ترکیه به کشورهای دیگر مهاجرت می کنند.

BP یا همان بریتیش پترولیوم، تصمیم گرفته که همه جایگاه های سوخت خود در ترکیه را واگذار کند. بریتیش پترولیوم با فروش شرکت های تابعه خود در ترکیه به شرکت نیمه دولتی پترول اوفیسی موافقت کرده و انتظار می‌رود این تغییر دست کم در سال ۲۰۲۴ تکمیل شود. در چارچوب توافقنامه، قرار است ۷۷۰ جایگاه BP در ترکیه واگذار شود و به این ترتیب، غول انگلیسی، از خرده فروشی سوخت در ترکیه خارج خواهد شد.

البته قرار است BP فعلاً به سایر فعالیت های خود در ترکیه  از جمله خط لوله کاسترول و باکو-تفلیس-جیهان (BTC) و عملیات خط لوله TANAP ادامه دهد.

خودروساز مشهور آمریکایی یعنی فورد، تا همین چند ماه پیش، قرار بود در ترکیه و در شراکت با خاندان ثروتمند قوچ، یک کارخانه عظیم باطری خودرو تاسیس کند. اما حالا گروه قوچ اعلام کرده که طرف آمریکایی از هدف اعلام شده پیشین عقب نشینی کرده و رسماً خبر داده که تمایل ندارد در ترکیه سرمایه گذاری کند.

علاوه بر هلدینگ های انگلیس و اروپا، گروه ژاپنی هوندا نیز از ترکیه می رود. هوندا که اعلام کرده بود تولید خود را در سپتامبر ۲۰۲۱ متوقف می کند، رسماً کارخانه را تعطیل کرده و ۲ هزار کارمند و کارگر ترکیه ای را به خانه فرستاد.

تاکویا تسومورا، رئیس هوندای ترکیه در ارزیابی خود درباره این موضوع گفت: «ما از پویایی بازار به سرعت در حال تغییر و نیاز به رهبری تحولات فناوری آگاه هستیم. این وضعیت ناگزیر بر عملیات تولید خودرو ما در ترکیه تأثیر می گذارد و نهایتاً به این جمع بندی رسیدیم که ادامه کار در ترکیه مقرون به صرفه نیست».

آیا معافیت یک طرفه چاره ساز است؟

به دستور رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، برای اتباع ۵ کشور جهان، معافیت یک طرفه روادید اعلام شد. از این پس، دارندگان گذرنامه عادی کشورهای ایالات متحده آمریکا، بحرین، امارات متحده عربی، کانادا، عربستان سعودی و عمان برای سفرهای توریستی به ترکیه، از معافیت ویزایی برخوردارند.

دولت ترکیه امیدوار است تا با این اقدام، پای تجار آمریکایی، کانادایی و ثروتمندان عرب سعودی، بحرینی و اماراتی را به ترکیه بکشاند. اما آمارهای سال ۲۰۲۳ میلادی نشان دهنده این است که تمایل اتباع کشورهای عربی نیز برای خرید ملک در ترکیه، با کاهش معنی داری روبرو بوده است.