کشف جعبه‌ ابزاری از «عصر حجر»

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، نتایج یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که حدود ۳۰ هزار سال پیش، یک شکارچی ـ گردآورنده، چیزی که احتمالا یک «جعبه‌ابزار شخصی» بوده را در جایی که امروز جمهوری چک است، بر جای گذاشته است.

بر اساس پژوهشی که در ۱۳ اوت ۲۰۲۵ در مجله «Journal of Paleolithic Archaeology» منتشر شد، پژوهشگران این مجموعه خارق‌العاده از مصنوعات را در سال ۲۰۲۱ میلادی در جریان کاوش در محوطه پارینه‌سنگی «میلوویتسه چهار» (Milovice IV) کشف کردند. این «جعبه‌ابزار» شامل ۲۹ تیغه و تیغ کوچک سنگی است که به صورت متراکم کنار هم پیدا شدند. ماهیت این کشف نشان می‌دهد ابزارها در زمان گذاشته شدن، بسته‌بندی شده بودند و احتمالا درون یک محفظه یا جعبه ساخته‌شده از ماده‌ای فاسدشدنی قرار داشتند.

«لایوساینس» نوشت، به گفته نویسندگان این مقاله، این مجموعه نادر به احتمال زیاد تجهیزات شخصی یک انسان ماقبل تاریخ بوده است که شاید از آن‌ها در سفرهای شکار یا مهاجرت استفاده می‌کرده است. اما این فرد، که جنسیت او ناشناخته است، در نهایت تجهیزات را یا گم کرده یا عمدا در یک اردوگاه مسکونی رها کرده است.

این کشف نگاهی شگفت‌انگیز به زندگی یک شکارچی ـ گردآورنده دوران پارینه‌سنگی ارائه می‌دهد؛ ‌دوره‌ای که تقریبا از ۳.۳ میلیون سال پیش تا کمی بیش از ۱۰ هزار سال پیش ادامه داشته است.

به گفته «دومینیک چلاچولا» (Dominik Chlachula)، نویسنده اول این پژوهش و پژوهشگر «موسسه باستان‌شناسی آکادمی علوم جمهوری چک»، این اشیاء احتمالا بخشی از زندگی یک فرد را برجسته می‌کند که برای دوران پارینه‌سنگی «بسیار نادر» است.

این پژوهشگر همچنین در ایمیلی به «لایوساینس» گفت که علاوه‌بر این، این کشف ممکن است رفت‌وآمدها یا سفرهای شکاری انسان‌های ماقبل تاریخ، فعالیت‌هایی که معمولا نشانه‌های زیادی در طبیعت برجای نمی‌گذاشتند و عملا برای باستان‌شناسان نامرئی‌اند، را آشکارتر کند.

محوطه «عصر حجر»

طبق این پژوهش، «میلوویتسه چهار» (Milovice IV)، جایی که این اشیاء کشف شدند، شواهدی از فعالیت انسانی طی هزاران سال پارینه‌سنگی پسین را نشان می‌دهد. اما لایه باستان‌شناسی خاصی که این مجموعه در آن پیدا شد، نشان‌دهنده یک «بازه زمانی نسبتا محدود» از حضور انسان بین حدود ۳۰ هزار و ۲۵۰ تا ۲۹ هزار و ۵۵۰ سال پیش است.

شواهد این لایه نشان می‌دهند که انسان‌های پارینه‌سنگی ممکن است از این محوطه برای اردو زدن، تولید ابزار و قصابی حیوانات، در کنار دیگر فعالیت‌ها استفاده کرده باشند. اما هنوز روشن نیست این فعالیت‌ها در طول یک اقامت واحد رخ داده یا در طی چند دوره متوالی رخ داده است.

اگر اشیاء مربوط به جعبه‌ابزار شکارچیِ فرضی به صورت جداگانه پیدا می‌شدند، آن‌ها از دیگر مصنوعات دورریخته‌شده یا فرسوده‌ای که معمولا در محوطه «میلوویتسه چهار» کشف می‌شوند، متمایز نمی‌شدند. «چلاچولا» گفت: «این زمینۀ یافتن آن‌ها کنار هم است که آن‌ها را جالب می‌کند.»

تحلیل ابزارها و ردهای استفاده روی آن‌ها نشان داد که آن‌ها به روش‌های گوناگون به کار گرفته شده‌اند. در حالی که چند مورد از آن‌ها شواهد مبهم از استفاده به‌عنوان پرتابه‌ها دارند، دیگر ابزارها احتمالا برای بریدن، تراشیدن و سوراخ کردن استفاده می‌شدند. پژوهش این فرضیه را مطرح می‌کند که ابزارها ممکن است برای کارهایی مانند آماده‌سازی گوشت، پوست حیوانات و چوب به کار رفته باشند.

نویسندگان در مقاله نوشتند: «ما می‌توانیم استدلال کنیم که این مجموعه با کارهایی در ارتباط بوده است که در سفرهای شکاری انجام می‌شده‌اند، همچون قصابی اولیه شکار و احتمالا نگهداری سلاح‌ها یا بهره‌برداری از منابع گیاهی چوبی.»

یافته‌های اخیر به فرهنگ ماقبل تاریخ «گراوتیان» (Gravettian)، فرهنگی که در اروپا حدود ۳۳ هزار سال پیش شکل گرفت و در گونه‌های مختلف برای چند هزار سال ادامه یافت، مربوط‌اند. آن‌ها به شکار ماموت‌ها، زندگی با سگ‌ها و احتمالا استفاده از پرتابه‌اندازها و کمان‌ها شناخته می‌شدند.