چرا مدام سلفی می‌گیریم؟

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، حسن غفاری درباره «سلفی» می‌گوید که اگر از زاویه علوم اجتماعی به سلفی گرفتن زیاد مردم نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که این کار به منیت افراد برمی‌گردد. زیرا فرد قصد دارد با نشان دادن سلفی خود بگوید که در یک جای خوب و خاص بوده و یا فلان کار خاص را انجام داده است. در واقع قصد دارد از سلفی به عنوان سندی برای تعریف لحظه سرخوشی، نگرانی و یا واقعه عجیبی که اطرافش رخ داده، استفاده کند تا مردم آنگونه که او می‌خواهد درباره زندگی‌اش فکر کنند.

او ادامه می‌دهد: یکی دیگر از رفتارهای مربوط به سلفی، کری خواندن افراد برای یکدیگر در فضای مجازی است، خیلی‌ها با پیدایش صفحات مجازی از قابلیت‌ها و خوشی‌های خود برای دیگران کری می‌خوانند و می‌خواهند با این کار دیده شوند.

این عکاس همچنین درباره ارتباط جراحی‌های پلاستیک و دوربین‌های سلفی، بیان می‌کند: عکس‌های سلفی باعث شده تا نان پزشکان جراحی پلاستیک در روغن باشد. چون بیشتر افراد با دوربین‌های سلفی عکس می‌گیرند و قیافه آنها به دلیل خاصیت لنزهای واید به گونه‌ای در تصویر دیده می‌شود که باب میل آنها نیست و اینگونه تصمیم می‌گیرند دماغ خود را عمل کنند و یا تغییرات دیگری در چهره‌شان به وجود آورند. در نهایت نافرم بودن بعضی از اعضای صورتشان به آنها تلقین می‌شود و خود را زیر تیغ جراحی می‌برند. این امر به دلیل آگاه نبودن از وجود لنز واید در دوربین‌های موبایل است.

بازار داغ سلفی گرفتن در جوامع مصرف‌گرا

سیف‌الله صمدیان، دبیر جشن تصویر سال نیز می‌گوید: در جوامعی که آدم‌ها از خود واقعی‌شان و از ذات متعالی انسانی دور باشند و وقت بیشتری برای رسیدن به غرایز شخصی و خود شیفتگی صرف کنند تعداد سلفی‌ها بیشتر خواهد شد. همچنین در جوامعی که سرمایه حرف اول و آخر را می‌زند و بازار داغ مصرف‌زدگی و مصرف‌گرایی به راه است، طبیعتاً الگوهای جامعه نیز عوض خواهد شد.

او ادامه می‌دهد: به عنوان مثال اکنون در کشور ما تعداد زیادی عمل جراحی زیبایی صورت و اعضای مختلف بدن انجام می‌شود، طبیعتاً هزینه‌هایی که افراد برای زیبایی خود صرف می‌کنند می‌طلبد که ویژگی‌های جدید زیبایی‌شان به صورت‌های مختلف به ثبت برسد؛ به گونه‌ای که چهره جدید خود را لحظه به لحظه در نورها، فضاها، لباس‌ها و با آدم‌های مختلف به نمایش بگذارند. این موارد باعث می‌شود تا در جوامعی مثل کشور ما عده‌ای وقت خود را برای سلفی گرفتن و به نمایش گذاشتن خود صرف کنند.

تعداد زیاد سلفی برابر است با خودشیفتگی

مسعود زنده‌روح بیان می‌کند که کارخانه‌ها و شرکت‌های تولید موبایل برای اینکه مردم بتوانند به چگونگی عکسی که می‌گیرند واقف باشند و به نوعی بتوانند به تنهایی مشکلاتشان را حل کنند دست به ساخت گوشی‌های موبایل با دوربین سلفی زدند.

این عکاس می‌گوید که وقتی فرد سلفی می‌گیرد می‌داند که دارد چه می‌کند، درواقع در این حالت او هم عکاس و هم سوژه عکاسی است.

او ادامه می‌دهد: نوع استفاده از هر ابزاری شدیداً به خصوصیت روانشناسی افراد بر می‌گردد. در حال حاضر با توجه به تحقیقات پژوهشگران بر روی موضوع سلفی گرفتن مشخص شده افرادی که در روز تعداد زیادی سلفی از خود به ثبت می‌رسانند دچار خودشیفتگی هستند و ما این معضل را در فضاهای مختلف مجازی بارها دیده‌ام.

زنده‌روح همچنین اظهار می‌کند که مردم امروزه توسط سلفی از خود گزارش روزانه ثبت می‌کنند و باید این اتفاقات را بپذیریم.

پرطرفدار بودن «سلفی» مثل محبوبیت «تتلو» است

آرمان استپانیان هم معتقد است که سلفی گرفتن با ویژگی‌های خودشیفتگی همراه است و چیزی برای گفتن در هنر عکاسی ندارد. چون هنر عکاسی هنر جوانی است.

این عکاس در ادامه سلفی گرفتن را از لحاظ محبوبیت با برخی از سلبریتی‌ها مقایسه می‌کند و می‌گوید: اینکه سلفی گرفتن در بین مردم پرطرفدار است دلیل نمی‌شود که حتماً چیز خوبی باشد. مثلاً کسی مثل «امیر تتلو» طرفداران زیادی دارد ولی آیا فرد درستی برای محبوب بودن است؟ البته من این قیاس را در محدوده کشور خودمان بیان می‌کنم چون اگر در دنیا نگاه کنید عکاسی سلفی جایگاه خاصی ندارد. اما به دلیل وجود سانسور در کشور، افراد سعی می‌کنند خود را اینگونه به نمایش بگذارند تا شاید فضایی بازتر را احساس کنند.

بعضی آدم‌ها از نمایش زندگی خود لذت می‌برند

کوروش ادیم با بیان اینکه هر انسانی به دلیل غرایز و امیالش، دوست دارد دیده شود، می‌گوید: امروزه هر کسی با هر پیشینه، اندوخته و در هر سطحی می‌تواند خود را در کسری از ثانیه حتی به صورت زنده در فضاهای مجازی به نمایش بگذارد. درواقع با ورود تکنولوژی، فضا برای کسانی باز شد که فکر می‌کنند می‌توانند بدون هیچ اندوخته قابل اشتراک‌گذاری هر لحظه‌ای از زندگی خود را نشان دهند.

او ادامه می‌دهد: سلفی راهی سریع برای عکس گرفتن است. شاید کیفیت عکس گرفتن با دوربین اصلی موبایل یا دوربین حرفه‌ای را نداشته باشد ولی خیلی از افراد این روش عکاسی را در شرایطی خاص به دلیل سرعتی که دارد، ترجیح می‌دهند. برخی هم با وجود اینکه شاید تنها در محدوده خانواده و دوستانشان دارای اهمیت باشند اما از به نمایش گذاشتن زندگی خود به صورت آزادانه لذت می‌برند و این کار برایشان خوشایند است؛ اگرچه که ممکن است در نهایت هیچ دستاورد خاصی برایشان حاصل نشود.

حتی در یک حادثه تروریستی هم سلفی می‌گیرند!

طاهرکناره که عکاسی از زلزله بم، نام او را در فهرست عکاسان برگزیده قرار داد، بیان می‌کند که فضای مجازی تبدیل به یک میدان رقابت شده تا مردم بتوانند در آنجا خود و داشته‌هایشان را به رخ بکشند به همین دلیل حاضرند در یک حادثه تروریستی که جانشان در خطر است عکس بگیرند گرچه که چنین چیزی هیچ جای دنیا با عقل جور درنمی‌آید.

او ادامه می‌دهد: البته گاهی اوقات عکس گرفتن مردم از یک حادثه ایرادی ندارد؛ چراکه عکاسان خبری همیشه در دسترس نیستند و بلافاصله نمی‌توانند در محل حضور پیدا کنند و با عکسی که مردم می‌گیرند می‌توان اطلاع‌رسانی کرد. ولی این امر برای زمانی است که جان آنها در خطر نباشد.

این عکاس معتقد است که در جامعه ما محدودیت‌هایی وجود دارد و قشر جوان با افکاری متفاوت قصد مبارزه با محدودیت‌ها را دارد. این امر می‌تواند مشکل‌ساز شود. باید قبل از ورود هر امکاناتی فرهنگ‌سازی کنیم که بعداً نخواهیم به دنبال راه درمان باشیم.

مسؤولان هم با حوادث سلفی می‌گیرند چه برسد به مردم!

رضا شاندیز نیز در گفت‌وگو با ایسنا درباره سلفی با حوادث بیان می‌کند: در حال حاضر مسؤولان هم برای اینکه خودی نشان دهند با حوادث عکس و فیلم می‌گیرند. گرچه که در چنین شرایطی عکاسان خبری باید به ثبت تصویر بپردازند. از زمانی که امکانات دیجیتال وارد شده مردم مدام در حال ثبت تصویر هستند گرچه این امر خیلی وقت‌ها به ضرر خودشان هم تمام می‌شود.

او اضافه می‌کند: اگر در ایران سلفی گرفتن با حوادث را حتی ممنوع اعلام کنند، باز هم تأثیری ندارد و مردم بعد از مدتی دوباره آن کار را انجام می‌دهند. کارهای زیادی وجود دارند که ممنوع هستند ولی مردم باز آن کار را انجام می‌دهند. مگر اینکه جریمه یا مجازاتی برای آن در نظر بگیرند؛ در کل به خود افراد بستگی دارد و فرد خودش باید به این درک برسد.

مردم ما در سلفی گرفتن صادق نیستند

مرتضی نیکوبذل اظهار می‌کند که اگر تصاویر سلفی صفحات اینستاگرام مردم اروپا را نگاه کنید، می‌بینید که در حالات واقعی خودشان هستند بدون اینکه ادیت یا فتوشاپ خاصی انجام داده باشند. درواقع در بیشتر موارد خود واقعی فرد را می‌بینید و سلفی آنها با خودشان تفاوتی ندارد.

او ادامه می‌دهد: ولی در ایران اینگونه نیست، فرد قبل از اینکه سلفی بگیرد چندین نرم‌افزار ادیت و فتوشاپ را امتحان می‌کند تا به نتیجه دلخواه خود دست پیدا کند و کلاً فرم صورت خود را تغییر می‌دهد و چیزی را نمایش می‌گذارد در رویاهایش دوست دارد، باشد نه آن چیزی که واقعاً وجود دارد. این امر یک نوع فرافکنی است. فرد قصد دارد بگوید آن چیزی که در صفحات مجازی نشان می‌دهد خود واقعی اوست نه چیزی که در جامعه با آن حضور پیدا می‌کند.

عکس سلفی؛ چراکه نه؟!

مجید سعیدی بر این باور است که عکاسی آسان به وسیله موبایل، برای هنر عکاسی مفید واقع شده؛ چراکه مردم با عکس، هنر و دوربین آشنا شدند.

این عکاس می‌گوید که برخی از کارشناسان و صاحب‌نظران معتقدند که سلفی خیلی خوب نیست زیرا خطرناک و مشکل‌ساز است ولی او به این امر اعتقاد ندارد زیرا همان‌گونه که عده‌ای آدم علاف در هر اتفاقی ظاهر می‌شوند و دست به کمر تماشا می‌کنند، افراد عادی هم هستند که تنها از خود سلفی می‌گیرند و کار بدی انجام نمی‌دهند.

سعیدی در همین راستا با ذکر مثال تصاویر سیل چند وقت اخیر برخی از شهرهای ایران که توسط مردم عادی گرفته شده بود، بیان می‌کند: زمانی که سیل آمد مدام انتقاد می‌شد که مردم سلفی و عکس نگیرند. در حالی که ۹۹ درصد عکس‌هایی که از وضعیت وخیم سیل زده‌ها منتشر شد را مردم عادی گرفتند وگرنه عکسی به دست ما نمی‌رسید.

او با ابراز امیدواری برای پیشرفت عکاسی موبایلی و لذت بردن از آن، می‌گوید: در انسان یک سری امیال همانند شهوت، قدرت و ثروت وجود دارد که بخشی از آن نیز به میل به زیبایی بازمی‌گردد. حال بهتر است که این میل انسان جای اینکه در کارهای دیگر بروز کند در عکاسی و سلفی گرفتن دیده شود، چون ضرری به کسی نمی‌زند و فرد تنها برای ارضای نیاز زیبا دیده شدن خود سلفی می‌گیرد.

سلفی برای ثبت خاطره است، نه خلق هنر

آکو سالمی هم می‌گوید که به نظر او سلفی گرفتن نوعی ثبت خاطرات است و کاربرد دیگری به غیر از این ندارد.

این عکاس با بیان اینکه سلفی گرفتن خیلی جنبه هنری و حرفه‌ای ندارد، بیان می‌کند: من تا به حال ندیده‌ام یک هنرمند عکاس بر روی یک پروژه عکاسی سلفی کار کند. این نوع عکاسی بیشتر جنبه عمومی و ارتباط جمعی دارد و مردم اینگونه خودشان را در شرایط مختلف و با آدم‌های مختلف نشان می‌دهند. به همین خاطر نمی‌توان آن را در هنر عکاسی جا داد و گفت که تغییری در هنر عکاسی به وجود آورده است.