نقش وجایگاه علم غیب در زندگی

به گزارش پایگاه خبری “ججین”  ، در آیات ۶۵ تا ۸۲ سوره کهف به این واقعیت اشاره می‌شود که علم غیب و علم لدنی نمی‌تواند ملاک زندگی اجتماعی و قضاوت های انسان شریعت‌مدار و شریعت‌محور باشد؛ زیرا حضرت خضر(ع) بر اساس علم لدنی مامور است تا عمل کند؛ در حالی که حضرت موسی(ع) به عنوان رهبر اجتماعی باید بر اساس ظاهر شریعت عمل کند و اموری چون سوراخ کردن کشتی و کشتن کودک و بنایی بی‌اجر و مزد را خلاف شریعت و رفتار اجتماعی بداند و به این اعمال اعتراض کند.

از این آیات و روایات بسیار دیگر به دست می‌آید که علم غیب که در اختیار بندگان برگزیده الهی قرار می‌گیرد(جن، آیات ۲۶ و ۲۷) قابل استناد در اعمال اجتماعی نیست و به بیان لطیف و علمی مرحوم کاشف الغطاءدر کتاب کشف الغطاء «علم غیب سند فقهی نیست».(کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغراء، کاشف الغطاء، ج‌۳، ص۱۱۴)
از همین رو پیامبر(ص) می‌فرماید: إِنَّمَا أَقْضِی‌ بَیْنَکُمْ بِالْبَیِّنَاتِ وَ الْأَیْمَانِ؛ میان شما جز به بینات و سوگندها قضاوت و داوری نمی‌کنم.(الکافی، ج‌۷، ص۴۱۴) پس اگر آن حضرت‌(ص) قضاوتی می‌کند، بر اساس علم غیب نیست، بلکه بر اساس گواهی شاهدان و سوگندی است که شخص منکر می‌خورد: البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر.

اگر پیامبر(ص) بر اساس همین ظواهر نه علم غیب، مالی را از کسی گرفت و به کس دیگری داد در حالی که شاهدان دروغ گفتند و یا فرد منکر سوگند دروغی را خورده باشد، اینجا به جای مال، چیزی جز پذیرش آتش دوزخ نیست که به دروغ مالک آن شده است؛ چنانکه پیغمبر فرمود: اگر کسی در محکمه ما قسم دروغ بخورد و شاهد کذب بیاورد، مالی را از دست من بگیرد، نباید بگوید: من مال را از دست خود پیغمبر گرفتم، چرا که این «قِطْعَهً مِنَ النَّار» است.(همان)

بر این اساس، دیگر معنا ندارد کسی اشکال کند چرا سید الشهداء(ع) با آنکه علم غیب می‌دانست به کربلا رفت، یا امیرمومنان(ع) به مسجد رفت ، یا امامان دیگر جام زهر خوردند؛ زیرا آنان عالماً وعامداً بر خلاف علم غیب عمل می‌کنند؛ چون علم غیب سند فقهی و مبنای رفتار انسان در حالت طبیعی و اجتماعی نیست؛ از طرفی علم غیب برای اسرار کلّی عالم است؛ هر چند که گاهی بر اساس آن مامور هستند که عمل کنند نه همیشه.