نقد نقاشی پسر انسان

به گزارش پایگاه خبری “ججین”، پسر انسان یک نقاشی سورئال است که رنه ماگریت، نقاش بلژیکی در سال ۱۹۶۴ طراحی کرد. این اثر یکی از معروف ترین نقاشی های اوست که تاثیر فرهنگی گسترده ای از خود به جای گذاشت.

نقاشی مردی را ملبس به کت و شلوار و کلاه لبه دار به تصویر می کشد که درست رو به روی مخاطب ایستاده است. دریا و یک آسمان ابری در پشت سر او قرار دارند. مرد کاملا معمولی به نظر می رسد. تنها بخش غیرمعمول نقاشی این است که یک سیب سبز که در هوا معلق است، جلوی صورت مرد را گرفته است. در قسمت پایینی تصویر هم یک دیوار قرار دارد که به نظر می رسد اشاره به سازه های ساخته دست انسان دارد.

ماگریت در سه نقاشی دیگر هم افرادی را به تصویر می کشد که صورتشان مشخص نیست. در یکی از آن ها صورت شخص توسط گل ها پوشیده شده است، در دیگری با یک پرنده و در نقاشی سوم با یک سیب.

این موتیف که بارها در آثار مختلف ماگریت تکرار می شود شاید تحت تاثیر مرگ مادر این نقاش باشد. وقتی ماگریت ۱۳ سال داشت، مادرش در یک رودخانه خود را غرق کرده و خودکشی کرد. وقتی بدنش پیدا شد، یک پارچه صورت او را پوشانده بود. این خاطره تاثیر خود را بر روی ذهن ماگریت به جای گذاشت. در چندین مورد از نقاشی های او می توان اشخاصی با صورت های پنهان پیدا کرد.

نقاشی پسر انسان چه معنایی دارد؟ 

این نقاشی شاید دارای معناهای مذهبی باشد. «پسر انسان» اسمی است که در انجیل به مسیح داده می شود. سیب هم همان نماد معروف گناه است که در کتاب پیدایش، در داستان آدم و حوا و نزول بشر بر روی زمین مطرح می شود. با در نظر گرفتن این نکته، می توانیم به این نتیجه برسیم که شاید نقاشی می خواهد بگوید گناه باعث می شود مردم نتوانند صورت مسیح را ببینند. به این ترتیب، گناه باعث دوری بشر از خداوند شده است.

نقاشی هم چنین ممکن است به این مساله اشاره داشته باشد که چطور مسائل بی اهمیت توجه ما را جلب کرده و ما را از مواردی که اهمیت بیش تری دارند دور می کنند. سیب یک عنصر ناچیز است، ولی صورت این مرد بسیار مهم است. ما همیشه ذهنمان را معطوف مسائل جزئی می کنیم که اهمیتی ندارند و قادر نیستیم که بر روی موارد اساسی تر تمرکز کنیم.

خود ماگریت درباره این نقاشی گفته است: «هرچیزی که ما در اطراف خود می بینیم، دارد جلوی چیز دیگری را می گیرد. همیشه دوست داریم بدانیم چه چیزی پشت آن چیزی قرار دارد که الان داریم می بینیم. یک عامل جذابیت در چیزهای مخفی وجود دارد که در چیزهایی که به چشم می بینیم، وجود ندارد.»

ما نمی توانیم همه چیز را ببینیم. میدان دیدمان محدود است. ولی همیشه دوست داریم چیزهایی را ببینیم که نمی توانیم ببینیم. به همین ترتیب، ما نمی توانیم همه چیز را درک کنیم. میدان دید و شرایط بر روی میزان درک ما اثر می گذارند. ولی همیشه دوست داریم بیش تر بدانیم و از همه چیز سر دربیاوریم. دنبال معنای مسائل مختلف هستیم ولی به نتیجه ای نمی رسیم. چون تصویر کاملی از این مسائل نداریم. همین باعث می شود که آدم های متفاوت تفسیرهای متفاوتی از یک اثر هنری داشته باشند. این بستگی به درک ما و بستر موجود دارد.

نقاشی هم چنین شاید می خواهد بگوید ممکن است مسائلی که معمولی به نظر می رسند، دارای لایه های معنایی فوق العاده ای باشند. مرد درون نقاشی با این کت و شلوار و کلاه کاملا معمولی به نظر می رسد، ولی صورت پوشیده او دارای اسرار پنهانی است. چیزی که معمولی به نظر می رسد دارای معناهای عمیقی است. عناصر مختلف معمولا پیچیده تر از چیزی هستند که در وهله اول به نظر می رسند.

همچون دیگر آثار ماگریت، پسر انسان هم یک نقاشی گیرا و تفکر برانگیز است. معنای اصلی آن مشخص نیست، و ابهام برانگیز بودن آن عامدانه است. ماگریت با این اثر، مخاطب را به چالش می کشد. او به دنبال این نیست که یک پاسخ راحت یا یک لذت آنی در اختیار ما قرار دهد. همین باعث شده است که این اثر این قدر جذاب باشد. ما دوست داریم به اسرار نهان آن پی ببریم. تلاش می کنیم از این فضای معمولی، یک لایه پنهانی فوق العاده بیرون بکشیم.

منبع: Art Subtext