ناشر هندی که هنوز آثار فارسی چاپ می‌کند

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری فارس، «منشی نول کشور» فردی است که پس از خیزش مردمی هند در سال ۱۸۵۷، میراث فرهنگی این کشور را که در حال نابودی بود به کمک کارهای چاپی و چاپخانه‌اش حفظ کرد.

چاپخانه منشی آنچنان معروف شد که هر صاحب اثر، تلاش داشت کتاب وی در آنجا چاپ شود تا بتواند نه تنها در هند بلکه در خارج از کشور هم مخاطبین را جذب کند.

طبق آمار ذکر شده بیش از ۲۰۰۰ اثر در آن زمان توسط چاپخانه وی به چاپ رسیده و بیش از ۲۰۰ نفر در آنجا شاغل بوده‌اند. گفته شده که میرزا غالب دهلوی از جمله دوستان بسیار نزدیک منشی نول کشور بود و او معتقد بود چنانچه دیوان او در چاپخانه وی چاپ شود در سطح بین الملل معروف خواهد شد.

ناگفته نماند که اولین چاپخانه در هند در سال ۱۷۷۹م در شهر کلکته راه اندازی شد حال آنکه نمونه هایی از کتاب های چاپ شده در قرن شانزدهم در هند دیده می شوند.

«منشی نول کشور» متولد ۳ ژانویه ۱۸۳۶م در شهر ماتورا بود. او تحصیلات اولیه را با خواندن فارسی و اردو در مکتب خانه شروع کرد. او در ایام نوجوانی مقاله هایی می نوشت و برای روزنامه ای تحت عنوان «کوه نور» که در لاهور چاپ می شد، ارسال می کرد و در آنجا بچاپ می رسید.

مقالات وی بدان حد مقبول شدند که مدیر آن روزنامه آقای هرسکه رای، وی را به لاهور دعوت کرد و او قبول هم کرد اما به دلیل درگیری های ۱۸۵۷م نتوانست به شهر لاهور برود و در هند ماند و با راه اندازی چاپخانه در لکهنو ماندگار شد. ترجمه فارسی مهابارتا و بسیاری کتب دیگر چاپ شده همان چاپخانه است.

چاپخانه منشی نولکشور که به حق باید آنرا معروفترین چاپخانه آسیایی قرن ۱۹ میلادی در جهان نامید، به اهتمام منشی نولکشور فرزند چمناداس بهارگو در سال ۱۸۵۷م. کار خود را در شهر لکهنو هندوستان آغاز نمود. و خیلی زود توانست با هوش و مدیریت فوق‌العاده مؤسس خود جایگاهی بی‌همتا در میان چاپخانه‌‌های هندوستان و حتی دیگر کشورهای فارسی زبان و اسلامی پیدا کند.

سهم این چاپخانه در گسترش زبان و ادب فارسی در دنیا در قرن ۱۹ میلادی سهمی قابل توجه است که باید به شکلی درخور بدان پرداخت و پیرامون آن می‌توان کتابها، مقالات و پایان‌نامه‌های متعددی به نگارش درآورد.