مناسبت های ۲۸ مرداد

کودتای آمریکا علیه نهضت ملی ایران و سرنگونی دولت «دکتر مصدق» (۱۳۳۲ ش)

نهضت ملی ایران با رهبری آیت ‏اللَّه سیدابوالقاسم کاشانی و مبارزات قهرمانانه ملت مسلمان ایران در ۳۰ تیر ۱۳۳۱ به اوج خود رسید و نزدیک بود طومار استبداد و استعمار را برای همیشه درهم پیچد اما در این میان، اتفاقاتی رخ داد که نهضت مردمی را از مسیر اصلی خارج ساخت و به شکست کشاند. پس از روی کار آمدن مجدد دکتر مصدق، او خواهان افزایش اختیارات بود و آیت‏ اللَّه کاشانی که ریاست مجلس هفدهم شورای ملی را برعهده داشت، برای ایجاد اتحاد و جلوگیری از تفرقه، به این لایحه نخست وزیر رای داد. با این حال، مصدق در صدد منزوی کردن مجلس بود و اختیارات بیشتری می‏خواست. این در حالی بود که آیت ‏اللَّه کاشانی معتقد بود که مجلس، کمال همکاری را با دولت دارد و نیازی به اختیارات بیشتر نیست. از همین زمان، اختلاف نظر در امور مختلف بین دکتر مصدق و آیت ‏اللَّه کاشانی آغاز شد و این اختلاف پس از درخواست تقاضای تمدید اختیارات نخست‏وزیر به مدت یک سال از جانب مصدق، شکلی جدی و گسترده به خود گرفت. مصدق می‏خواست با اخذ اختیارات وسیع، نقش مجلس را در قانون‏گذاری کمرنگ سازد و خواسته ‏های خود را به صورت قانون درآورد. این اختلاف و شکاف در جبهه ملی و مذهبی، باعث شد که دشمنان با سوء استفاده از این فرصت درصدد کودتا علیه دولت و حذف مصدق باشند. در این میان آیت‏ اللَّه کاشانی، بارها در ضمن نامه ‏ها و سخنرانی‏های خود، مصدق را از خطر وقوع کودتا آگاه کرد ولی مصدق، مغرور به قدرت خود و پشتیبانی مردم، نصایح دلسوزانه آیت ‏اللَّه کاشانی را نشنیده گرفت. سرانجام با خروج شاه از کشور و به وجود آمدن شرایط لازم برای کودتا علیه دکتر مصدق، در حالی که بیش از سیزده ماه از پیروزی‏های چشمگیر مردم در قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱ش نگذشته بود، این موفقیت‏ها با کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ توسط ایادی سلطنت‏ طلب به شکست انجامید و مصدق سرنگون شد. از آن پس عامل کودتا، سپهبد فضل ‏اللَّه زاهدی، که در دولت مصدق سمت وزارت کشور را داشت به قدرت رسید و پس از مدتی محمدرضا پهلوی به کشور انتخاب مجدد و بار دیگر بر تخت سلطنت تکیه زد. مقدمات کودتایی که در روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، به عمر حکومت مصدق خاتمه داد، از ده ماه قبل از آن، در پاییز ۱۳۳۱، فراهم آمده بود و طرح اولیه آن نیز پس از بازگشت چرچیل به مقام نخست‏ وزیری انگلستان در مهرماه ۱۳۳۱، تهیه گردید. این کودتا با همکاری آمریکا و انگلیس در ایران به وقوع پیوست و از آن پس، ایران به طور مستقیم تحت نفوذ رژیم استکباری آمریکا درآمد. پس از این کودتا، اوضاع ایران آن‏چنان بر وفق مراد آمریکا گردید که تا بیست و پنج سال، حکومت ایران مهم‏ترین دست نشانده برای دولت آمریکا بود و آن دولت استکباری بر تمامی جریان‏ها و امور کشور ایران خیمه زد.

فاجعه آتش‏ سوزی سینما رکس آبادان (۱۳۵۷ ش)

فاجعه آتش‏ سوزی سینما رکس آبادان توسط عُمّال رژیم پهلوی (۱۳۵۷ ش)

در فاجعه آتش‏ سوزی عمدی سینما رکس آبادان که از سوی ساواک و عوامل رژیم سفّاک پهلوی جهت بدنام کردن انقلاب اسلامی مردم ایران به وقوع پیوست، ۳۷۷ نفر به طرزی فجیع کشته شدند. در جریان این آتش ‏سوزی، تماشاگران سینما که در آن روز، حدود ۷۰۰ نفر بودند برای فرار از مهلکه به طرف درهای خروجی روی آوردند، ولی درها را بسته یافتند. انتشار این خبر و نمایش فیلم‏ها و عکس‏های این فاجعه، افکار عمومی را به شدت جریحه‏ دار ساخت. اما رژیم شاه با متهم کردن نیروهای انقلابی در این حادثه ضد انسانی، قصد داشت تا انقلابیون مسلمان را افرادی متحجّر و مخالف با هُنر و ضد مردم نشان دهد که در این هدف خود ناکام ماند و مردم بیشتر حرف مخالفان را که رژیم را در این فاجعه متهم می‏کرد، می ‏پذیرفتند.

نخستین مجلس خبرگان قانون اساسی (۱۳۵۸ ش)

تشکیل نخستین مجلس خبرگان قانون اساسی جمهوری اسلامی با پیام امام خمینی(ره) (۱۳۵۸ ش)

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و برگزاری اولین انتخابات که منجر به تعیین نوع حکومت و تشکیل جمهوری اسلامی در ایران گردید، بحث درباره تعیین قانون اساسی نظام در محافل مختلف گسترش یافت. این مرحله از استقرار نظام نیز با تیزبینی و آینده ‏نگری حضرت امام خمینی (ره) با موفقیت پشت سرگذاشته شد. از این‏رو، پیش‏نویس قانون اساسی به دستور حضرت امام نگارش یافت و پس از بحث و بررسی پیرامون آن به اطلاع مردم رسید. هرچند در مسیر تصویب قانون اساسی کارشکنی‏ هایی صورت گرفت، ولی در دوازدهم مرداد سال ۱۳۵۸ انتخابات خبرگان قانون اساسی صورت گرفت و در ۲۸ مرداد آن سال نیز اولین جلسه مجلس خبرگان قانون اساسی با پیام حضرت امام (ره)، آغاز گردید. سرانجام مجلس خبرگان پس از سه ماه تلاش و فعالیت فوق العاده، کار پر مسؤولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را در بیست و چهارم آبان ۱۳۵۸در ۱۲ فصل و ۱۷۵ اصل و با یک مقدمه و مؤخّره تنظیم نمود و در دوازدهم آذر سال ۱۳۵۸ به تصویب نهایی ملت ایران رسید.

وفات دکتر آذر اندامی (۱۳۶۳ش)

درگذشت دکتر آذر اندامی؛ محقق و باکتری‏ شناس برجسته ایران (۱۳۶۳ش)

آذر اندامی پزشک و باکتری‌شناس ایرانی و از پژوهشگران انستیتو پاستور ایران بود. به‏خاطر خدمات علمی و انسانی او یکی از حفره‌های برخوردی روی سیاره ناهید، به‏نام وی «اندامی» نام‏گذاری شده ‌است.

آذر اندامی در سال ۱۳۰۵ش در محله ساغری سازان رشت متولد شد. او فرزند چهارم و تنها دختر خانواده بود. مقطع ابتدایی را در دبستان بانوان رشت با یک سال جهش تحصیلی به پایان برد. بعد از اخذ مدرک پایان سال نهم تحصیلات عمومی از دبیرستان فروغ رشت، پدرش با این‏که فردی روشن‏فکر بود از ادامه تحصیل او ممانعت کرد و وی را به دانشسرای مقدماتی رشت فرستاد.

در سال ۱۳۲۴ش از دانش سرا فارغ ‏التحصیل شد و در سال ۱۳۲۵ش به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و معلم شد. در سال ۱۳۲۹ش و در حین کار، دیپلم طبیعی را با امتحان متفرقه دریافت کرد. در سال ۱۳۳۱ش با شرکت در کنکور دانشگاه تهران در رشته پزشکی این دانشگاه پذیرفته شد.

در سال ۱۳۳۷ش موفق به دریافت گواهینامه دکترای پزشکی گردید و بلافاصله به گذراندن دوره تخصصی زنان و زایمان مشغول گردید. پس از پایان دوره تخصصی به وزارت بهداری آن زمان منتقل شد و در نهایت به کار در انستیتو پاستور پرداخت. او پس از مدتی با استفاده از بورس تحصیلی انستیتو پاستور به پاریس رفت و در سال ۱۳۴۶ش موفق به اخذ گواهینامه باکتریولوژی شد. در سال ۱۳۵۳ش موفق به دریافت دانشنامه تخصصی علوم آزمایشگاهی بالینی شد. او در سال ۱۳۵۷ش بازنشسته شد.

چندین‏بار به کشورهای فرانسه و بلژیک سفر کرد و حاصل این سفرها مقالاتی علمی بود که در مجلات معتبر به چاپ رسید. پس از بازنشستگی چون خانه‌نشینی را نمی‌پسندید به بیمارستان باهر رفت و ریاست آزمایشگاه تشخیص طبی آنجا را بر عهده گرفت. پس از مدتی در مطب همسرش، دکتر خلعتبری، در خیابان حسام‌السلطنه به کار مداوای بیماری‏های زنان و زایمان مشغول شد. در همین سال‏ها بود که به تومور مغزی مبتلا شد. یک روز در مطب در حین معاینه بیمار، تعادل خود را از دست داد و سقوط کرد…

دکتر آذر اندامی بانوی تلاشگر و پزشک انسان‏دوست ایرانی بعد از عمری تلاش و تحقیق سرانجام در بیست و هشتم مردادماه سال ۱۳۶۳ هجری شمسی به‏علت آمبولی ریه که از عواقب بیماری سختش بود، درگذشت اما نامش در تاریخ ایران جاوید است. شایان ذکر است که برای بزرگداشت مقام این بانوی محقق ایرانی علاوه بر برگزاری چندین ویژه‏برنامه، خیابانی درشهر رشت به‏نام دکتر آذر اندامی نام‏گذاری شده است.

در سال ۱۹۹۲م، اتحادیه بین‌المللی ستاره‌شناسی (IAU) حفره‌ای به قطر ۳۰ کیلومتر در طول جغرافیای ۲۶ درجه و ۵۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۱۷ درجه و ۴۵ دقیقه با قله‌ای مرکزی در جنوب سیاره زهره را به‏نام اندامی نامگذاری کرد. دکتر آذر اندامی تنها زن ایرانی بود که نامش به این شورا فرستاده شد و بانی این کار دخترش بود.

وفات آیهالله علی نمازی (۱۳۶۴ ش)

…یکی از عالمان بزرگ و فقیهان به نام حوزه علمیه مشهد در قرن چهاردهم هجری، مرحوم آیهالله حاج شیخ علی نمازی شاهرودی، فرزند عالم ربانی، مرحوم آیه الله حاج شیخ محمد نمازی شاهرودی است. وی در سال ۱۳۳۳ هـ. ق./ ۱۲۹۴ هـ. ش.) در شاهرود دیده به جهان گشود.

پدر ایشان عالم ربانی و فقیه صمدانی، زاهد و پارسا و سلمان زمان خود، آیهالله حاج شیخ محمد شاهرودی است. وی فرزند اسماعیل، فرزند محمدخان، فرزند هاشم، فرزند حاتم نمازی سعدآبادی شاهرودی است.

این عالم ربانی و خدمتگزار دین و مسلمانان، {پس از عمری تلاش} در دوم ماه ذیحجه (۱۴۰۵ هـ. ق.) مصادف با ( مرداد ۱۳۶۴ هـ. ش.) ، در مشهد مقدس، دیده از جهان فروبست و پیکر شریفش از کنار مسجد محمدی‌ها ـ که امامت جماعتش را به عهده داشت ـ با شکوه هر چه تمام تر به سوی حرم مطهر رضوی علیه الاف و التحیه و الثناء تشییع شد و پس از ادای مراسم، در یکی از حجره‌های ضلع شمال شرقی صحن آزادی (صحن نو)، به خاک سپرده شد…

مرگ شعبان جعفری «شعبان بی مخ» (۱۳۸۵ ش)

شعبان جعفری (زاده ۱۳۰۰ در تهران، درگذشت ۲۸ مرداد ۱۳۸۵ در سنتا مونیکا، کالیفرنیا) در میان مخالفانش مشهور به «شعبون بی‌مخ» یکی از نام‌های جنجالی تاریخ معاصر ایران و از بازیگران اصلی کودتای ۲۸ مرداد بود. وی زورخانه دار و باستانی کار ایرانی بود که بیشتر به خاطر حضورش در حرکات سیاسی به خصوص در کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ شهرت داشت.

شعبان جعفری در سن هشتاد و پنج سالگی و در روز ۲۸ مرداد ۱۳۸۵ (سالگرد کودتای ۲۸ مرداد) در شهر سنتا مونیکا، کالیفرنیا واقع در ایالات متحده آمریکا مرد.