معنی جدید زنده‌گیری و احیای حیات‌وحش در سمنان/ خطا یا بی‌مسئولیتی

به گزارش پایگاه خبری “ججین” خبرگزاری مهر نوشت:

 هر دم از این باغ بری می‌رسد! این حکایت این روزهای محیط‌زیست استان سمنان است و در تازه‌ترین خبر، اتلاف نیمی از ۱۰ گورخری که قرار بود از زیست‌کره توران به پارک ملی کویر منتقل شوند! آن هم در اوج بی‌تدبیری و بی‌توجهی مسئولان.

این البته بار نخست نیست که چنین دَم‌هایی از این باغ بی‌برگ و درخت حفاظت از محیط‌زیست استان سمنان می‌رسد. همین ۲۰ روز پیش بود که زنده گیری یک پلنگ که به باغات قلعه بالای بیارجمند شاهرود پناه آورده بود به اتلاف این جانور منجر شود، این خبر درست  ۲۰ روز بعدازآن منتشر شد که اتلاف توله یوز ۹ ماهه که براثر اصابت خودرو دچار شکستگی کمر شده بود کام همه را تلخ کرد. یوزی که درست است آسیب شدیدی دیده بود اما جابه‌جایی آن با پتو و همچنین شائبه نگه‌داشتن بی‌موردش در شاهرود و انتقال دیرهنگام آن به تهران افکار عمومی را به سوی بی‌تدبیری مسئولان سوق می‌دهد.

بی‌مهری به محیط‌زیست

اداره کل محیط‌زیست استان سمنان باید پاسخگوی موارد متعددی همچون انتقال مالکیت منطقه خوش ییلاق شاهرود به آزادشهر و عدم اجرای حصارکشی جاده میاندشت برای عبور یوزها باشد که اداره کل راه و ترابری بارها اعلام کرده تا زمانی که جانمایی آن از سوی محیط‌زیست ابلاغ نشود، نمی‌تواند این پروژه را به اتمام برساند، در کنار عدم موضع‌گیری روشن در قبال تخریب‌های محیط‌زیستی معدن بوکسیت شاهوار و همچنین جاده کشی در جنگل ابر که اگر تشکل‌های مردمی در شاهرود و کشور نبودند، امروز درباره این جنگل باید مطلب می‌نوشتیم.

بی‌مهری‌های فراوانی در سال‌های اخیر گریبان محیط‌زیست کشور و همچنین استان سمنان را گرفته است از قطع درختان متعدد که نمونه آن در مرکز تحقیقات کشاورزی شاهرود رقم خورد تا عدم موضع‌گیری درست در قبال معادن و صنایع سبب شده تا این استان در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی روبرو باشد البته اجبار صنایع به نصب فیلتر تصفیه بر روی دودکش‌هایشان و همچنین جلوگیری از فعالیت چند کارخانه آلاینده از جمله موفقیت‌های سازمان محیط زیست است.

از سوی دیگر تنها گورخرها نیستند که باید مراقب خودشان باشند تا توسط مأموران حفاظت محیط‌زیست تلف نشوند بلکه این چهارپایان نیز هستند که پی پی آر، یا طاعون چهارپایان در کمینشان نشسته و باوجود شائبه‌ای مبنی بر اتلاف تعدادی از گونه‌هایی مانند کل و بز و قوچ و میش براثر این طاعون از سال ۹۵ تاکنون در پارک صیدوا مسئولان همچنان وضعیت روشنی را ترسیم نکرده‌اند.

ضربه به سر احتمالاً عامل مرگ گورها است

به مقوله گورخرها بازگردیم، ماجرا ازآنجا شروع شد که برای ازدیاد نسل این جانور و همچنین احیای آن قرار به انتقال تعدادی گور به پارک ملی کویر گرمسار شد اما همان‌طور که خرازیان مقدم، از مقامات سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌گوید: «انتقال۱۰ رأس گورخر به پارک ملی کویر باهدف معرفی مجدد گونه به زیستگاه قبلی انجام شد که متأسفانه یک رأس گورخر در ابتدای عملیات تلف شد، دو رأس دیگر در حین انتقال به پارک ملی کویر تلف شدند و پس از عملیات زنده گیری دو رأس دیگر نیز تلف شدند. یعنی از ۱۰ رأس، پنج رأس گورخر تلف شد.»

وی می‌افزاید: «بررسی‌ها حاکی از این است که علت تلف شدن دو رأس در حین زنده‌گیری احتمالاً اصابت سر حیوان به دیوارهای جانبی جعبه حمل گورخر بوده است، دلایل تلف شدن گورخرهای دیگر که بعد از عملیات زنده گیری تلف شدند با همکاری دامپزشکی استان سمنان و نظارت سازمان حفاظت محیط‌زیست در حال بررسی است.»

استفاده از تجربیات دیگران

اما همان‌طور که مجتبی قربانی کارشناس محیط‌زیست و عکاس طبیعت می‌گوید: دامداران استان سمنان سالانه ده‌ها هزار دام را جابه‌جا می‌کنند اما یک‌دهم درصد هم تلفاتی ازاین‌دست ندارند حال چگونه می‌شود اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان این‌گونه دچار خطا شده باشد.

وی می‌گوید: در مقوله پلنگ هم که چندی قبل تلف شد شائبه اضافه دوز تزریقی داروی بیهوشی این حیوان را تلف کرده است و این سؤال پیش می‌آید که یعنی هیچ‌کس نبوده که در آن زمان بداند چه دوز از داروی بیهوشی را باید به پلنگ بخت‌برگشته تزریق کرد؟ نکته جالب اینجا است که آقایان از اظهارنظر در این خصوص نیز خودداری می‌کنند.

روزنامه اعتماد دراین‌باره نوشت: «انتقال گونه‌های بزرگ جثه حیات‌وحش از منطقه‌ای به منطقه دیگر آن هم با این مسافت نیازمند دانش کافی است که کشور ما در این زمینه از دانش جهانی عقب است و چاره‌ای جز همکاری‌های بین‌المللی نداریم و باید حتماً از همکاری کارشناسان باتجربه خارجی استفاده کنیم.» اما آیا به‌واقع تا زمان نداشتن این فناوری‌ها باید دست به کشتار گونه‌های نادر بزنیم؟ مگر روزانه صدها اسب باارزش‌های میلیون تومانی توسط ترکمن‌های عزیزمان در شمال شرق کشور جابه‌جا نمی‌شوند؟ آیا آن‌ها هم‌چنین تلفاتی می‌دهند؟

پروژه‌ای محکوم‌به شکست

یکی دیگر از کارشناسان حیات‌وحش می‌گوید: طرح انتقال ۱۰ رأس گورخر از پارک ملی توران به پارک ملی کویر حالا با تلف شدن پنج رأس گورخر و درخطر قرار گرفتن پنج رأس دیگر عملاً شکست‌خورده است و چه خوب است که حداقل در این زمینه عذرخواهی اداره کل حفاظت محیط‌زیست در نشریات و خبرگزاری‌ها اعلام شود.

الهام طبسی معتقد است: فاجعه این حادثه آنجا است که نر گروه ۱۰ راسی از گورها تلف‌شده است و این یعنی امکان زادآوری اصلاً وجود ندارد و همان بهتر که پنج گور باقی‌مانده هم به توران بازگردانده شوند چراکه اصلاً بردنشان بی‌فایده است و بعد از سال‌ها هیچ زادآوری را نخواهند داشت.

برخی نشریات مکتوب در واکنش به این موضوع نوشتند: «باید دید سازمان حفاظت محیط‌زیست برای جبران بخشی از این خسارت مادی و زیست‌محیطی چه توضیح تکمیلی در روزهای آینده ارائه می‌کند» اما شاید این نشریات در استان سمنان حیات نمی‌کنند که نمی‌دانند اداره کل حفاظت محیط‌زیست درباره خیلی از مسائل تاکنون پاسخگو نبوده است.