وی که قبل از رسیدن به مقام سلطنت «احمدمیرزا» خوانده می‌شد، مانند پدرش محمدعلی شاه معلمان و مربیان روسی داشت. «اسمیر نوف» معلمروسی او افسر ارتش روسیه بود. احمد میرزا در۱۰ سالگی ولیعهد شد و در ۱۳ سالگی متعاقب فتح تهران توسط مجاهدین مشروطه خواه و پناهنده شدن پدرش به سفارت روسیه ـ تیر ۱۲۸۸ـ به سلطنت رسید. با این حال تا ۱۸ سالگی و رسیدن به سن قانونی نقشی در اداره کشور نداشت و «عضدالملک» بزرگ خاندان قاجار که از سوی شورایی متشکل از علما و برخی نمایندگان مجلساول و سران مجاهدین به نیابت سلطنت برگزیده شده بود، زمام امور را عهده‌دار بود. احمد میرزا در اردیبهشت ۱۲۹۲ با دختری از سران قاجار ازدواج کرد. یک سال بعد با رسیدن به سن قانونی در تیر ۱۲۹۳ تاج‌گذاری کرد. در طول این مدت مانند پدربزرگ و جد خود سفرهای متعددی از طریق استقراض از بانک‌های خارجی به اروپا انجام داد. سفر اول وی که در آبان ۱۲۹۸ آغاز شد، ۷ ماه و سفر دوم وی که در بهمن ۱۳۰۰ شروع شد ۱۰ ماه به درازا کشید.
در سال‌های پادشاهی احمد شاه ایران شاهد حوادث متعددی بود. اعدام شیخ فضل‌الله نوری ـ مرداد ۱۲۸۸ـ فرار محمدعلی شاه از ایران ـ شهریور ۱۲۸۸ـ اولتیماتوم روسیه به ایران ـ اردیبهشت ۱۲۹۰ ـ به توپ بستن بارگاه امام رضا (ع) توسط نظامیان روسیه ـ فروردین ۱۲۹۱ ـ قیام مردم بوشهر علیه نظامیان انگلیس ـ مرداد ۱۲۹۴ ـ قیام شیخ محمد خیابانی ـ فروردین ۱۲۹۹ـ قیام میرزا کوچک خان جنگلی ـ خرداد ۱۲۹۹ و کودتای رضاخان پهلوی ـ اسفند ۱۲۹۹ـ مهم‌ترین رویدادها و حوادث دوران پادشاهی احمد شاه قاجار بود. در صحنه بین‌المللی نیز وقوع جنگ اول جهانی ـ تیر ۱۲۹۳ ـ انقلاب بلشویکی در روسیه ـ آبان ۱۲۹۶ ـ و تاسیس جامعه ملل ـ تیر ۱۲۹۷ ـ مهم‌ترین رخدادهای خارجی دوران حکومت وی بود. سال‌های جنگ اول جهانی بحرانی‌ترین سال‌های حکومت احمد شاه بود. با آنکه احمد شاه در نطق افتتاحیه مجلس سوم شورای ملی دولت ایران را بی‌طرف خواند، ایران به اشغال روسیه و انگلیس و عثمانی در آمد، سپس قرارداد ۱۹۱۹ به این اشغالگری رسمیت بخشید و سبب تجزیه ایران شد.
در این سال‌ها احمدشاه در ازای دریافت حقوق از روسیه و انگلیس در برابر طرح‌های آنان سکوت می‌کرد و با روی کار آمدن رئیس‌الوزراهای موردنظر آنان در کشور مخالفت نمی کرد. در سال‌های پایانی حکومت وی کودتای مشترک رضاخان و سیدضیاءالدین طباطبایی، به وقوع پیوست. سیدضیاء پس از کودتا فرمان نخست‌وزیری خود را از احمدشاه دریافت کرد. اما کابینه وی ۱۰۰ روز بیشتر دوام نیافت. پس از آن قوام‌السلطنه، مشیرالدوله، مستوفی‌الممالک و سپس رضاخان مامور تشکیل کابینه شدند. در دوران حکومت رضاخان مقدمات سلب قدرت از احمد شاه و انقراض سلسله قاجار فراهم شد و این سلسله نهایتا به موجب مصوبه‌ای که در آبان ۱۳۰۴ در مجلس شورای ملی به تصویب رسید، منقرض شد. به این ترتیب احمد شاه که دو سال قبل از این مصوبه و مقارن کودتای رضاخان در اروپا به‌سر می‌برد از سلطنت خلع و برادر و ولیعهد او محمدحسن میرزا به شکل موهن و تحقیرآمیزی از ایران خارج شدند. هیچ‌یک از مقامات دولتی ایران در مراسم تشییع جنازه احمد شاه شرکت نکردند.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰