مذاکره در‌ خانواده با چند راهکار موثر

مذاکره در خانواده

افراد به‌دلایل مختلف در خانواده، گاهی نیاز دارند موضوع یا نکته‌ای را با دیگران مطرح کنند. در این وقت‌ها، باید از خود بپرسند «مطرح‌کردن این موضوع چه پیامدهایی خواهد داشت» و اینکه «آیا این موضوع واقعا ربطی به من دارد». اگر نقشی در ماجرا ندارید یا موضوع مربوط به زندگی خصوصی افراد است، خود را کنار بکشید.آدم‌ها حتی اگر اعضای خانواده باشند و رابطه‌ خونی داشته باشند، روش زندگی‌شان متفاوت است. تفاوت در بین اعضای خانواده نه‌تنها طبیعی است بلکه باید به رسمیت شناخته و محترم شمرده شود. مثلا فردی گمان می‌کند خواهرش به‌درستی به فرزندش غذا نمی‌دهد؛ درحالی‌که خودش همیشه غذاها و خوراکی‌های سالم مصرف می‌کند، نتیجه صحبت دراین‌باره چیست؟ چقدر ممکن است تغییری ایجاد کند؟ چنین تغییری تعهد قوی می‌خواهد و احتمالا فرد تنها برپایه‌‌ نظر خواهرش چنین‌ کاری نخواهد کرد. اینکه به کسی بگوییم روش تغذیه فرزندانش درست نیست، به‌تنهایی باعث تغییر نمی‌شود. ممکن است دیگران نظر متفاوتی دراین‌باره داشته باشند. پذیرش و احترام به باور افراد در مسائلی مانند تربیت فرزند یکی از پایه‌های رابطه خانوادگی سالم و پخته است. دخالت در تصمیم‌هایی که تأثیری بر زندگی دیگر اعضای خانواده ندارد، رابطه‌ خانوادگی را خدشه‌دار می‌کند.

خود را جای دیگران بگذارید

برای درک دیگران باید خود را جای آنها بگذارید. افرادی که تنها از زاویه دید خودشان به مسائل نگاه می‌کنند، معمولا پیش‌داورانه با اعضای خانواده برخورد می‌کنند. دیدِ باز و حساسیت در بررسی وضعیت از نگاه طرف مقابل بسیار مؤثر و راهگشاست. اعضای خانواده باید احترام و محبتی را که شایسته است، نثار یکدیگر کنند و تلاش کنند مسائل را از دید دیگران ببینند. بی‌توجهی به این امر می‌تواند به رابطه‌ خانوادگی آسیب بزند.

نرم و مهربان برخورد کنید

بهتر است در مسائل دشوار به‌نرمی پیش بروید. تندی، افراد را گریزان و تودار می‌کند. درمقابل، وقتی افراد احساس امنیت و راحتی بکنند،‌ حرف دل‌شان را می‌زنند. افراد وقتی انتظار برخورد نامهربانانه، سرزنش، نقد و قضاوت‌شدن را داشته باشند، حاضر به بحث‌کردن نمی‌شوند. نرمی تنها در انتخاب کلمه‌ها خلاصه نمی‌شود، بلکه به دوری آگاهانه از قضاوت دیگران و پیش‌داوری آنها هم اشاره دارد. پیش‌داوری باعث می‌شود افراد حالت دفاعی بگیرند. پس اگر به‌دنبال رابطه خانوادگی خوب هستید، نباید یک‌تنه به قاضی بروید و تندی کنید. با اعضای خانواده همان‌طور رفتار کنید که انتظار دارید با شما رفتار کنند.

در مذاکره با خانواده تندی نکنید

سرزنش‌کردن معمولا در قالب جمله‌هایی با ضمیر «تو» همراه است: «تو خواستی!»، «تو کردی!» و… . در بحث درباره‌ مسائل مهم و حساس خانوادگی، این کلمه را از دایره‌ واژگان‌تان پاک کنید. هروقت احساس کردید باید بگویید «تو»، درنگ کنید و عبارت «به‌نظر من» را جایگزین کنید. مثلا در برابر خواهرتان که مایل است دسته‌جمعی هدیه‌ گرانبهایی برای عروسی دایی‌زاده‌تان تهیه کنید، جمله «تو همیشه توقع داری ما بیشتر از امکان‌مون هزینه کنیم؛ همه‌ ما مثل تو پول درنمی‌آریم!» آن‌قدر تندوتیز است که احتمالا باعث جدل می‌شود.درعوض پیام‌تان را با عبارت «به‌‌نظر من» بیان کنید. حرف‌تان نباید سرزنش‌گر باشد؛ باید به طرف مقابل کمک کند مسئله را از زاویه‌ دید شما ببیند. مثلا «به‌نظرم این مبلغ برای ما زیاده، دست‌کم ما نمی‌تونیم این‌قدر هزینه کنیم چون هزینه‌های ضروری دیگه‌ای داریم.» جمله بهتری است. سپس می‌توانید پیشنهاد هدیه‌ ارزان‌تری را بدهید یا برای تهیه‌ جداگانه هدیه مذاکره کنید.راه‌حل ارائه کنید اما حرف‌تان را با سرزنش دیگران آغاز نکنید. احتمالا با هر دو روش به هدف‌تان می‌رسید، اما تندی و سرزنش به‌قیمت تخریب رابطه‌ خانوادگی‌تان تمام می‌شود. با نشانه‌گرفتن انگشت اتهام به سوی دیگران، آنها را از خودتان دور می‌کنید. با سرزنش‌کردن مسیر ادامه رابطه را به بن‌بست نکشانید؛ مسیر امنِ «به‌نظر من» را پیش بگیرید تا به دیگران کمک کنید از زاویه دید شما به رویدادها نگاه کنند.

انتقاد کردن

اعضای خانواده معمولا در برابر اشتباهات انتقاد می‌کنند، زیرا می‌خواهند اشتباه را اصلاح کنند. نیت آنها خوب اما روش‌شان غلط است چون به مخاطب کمکی نمی‌کند. انتقاد اعضای خانواده را ناراحت و از شخص انتقادکننده دلگیر می‌کند. در مذاکره خانوادگی باید به‌کلی از انتقاد اجتناب کرد.

نصیحت‌کردن

هیچ‌کس از شنیدن نصیحت خوشش نمی‌آید. تا وقتی از شما درخواستی نکرده‌اند، توصیه‌هایتان را برای خودتان نگه دارید. نصیحت‌کردن ممکن است به‌عنوان تلاش برای کنترل‌ افراد برداشت شود.

اتمام‌حجت‌کردن

اتمام‌حجت یعنی با تلخ نشان‌دادن پیامدها، انتخابی به‌جز موافقت با ما برای دیگران نگذاریم. مشکل اینجاست که طرف مقابل درواقع انتخابی نداشته است و به‌اختیار خودش تصمیم نگرفته است. او به‌خاطر اخطاری که دریافت کرده است، مجبور به پذیرش شده است. اتمام‌حجت در درازمدت به رابطه‌ خانوادگی آسیب می‌رساند، زیرا فرد دریافت‌کننده همیشه احساس می‌کند بدون اختیار، مجبور به انجام یا پذیرش کاری شده است.

سخن‌چینی درباره‌ مسئله

برای صحبت درباره مشکل خانوادگی به سراغ دوستان یا دیگر اعضای خانواده که موضوع به آنها ربطی ندارد، نروید. پشت سر فرد مورد‌بحث سخن‌پراکنی نکنید. او سرانجام می‌فهمد پشت سرش حرف زده‌اید. پس مستقیم به سراغ فرد مورد‌نظر بروید و با خودش صحبت کنید. دیگرانی را که موضوع هیچ ربطی به‌ آنها ندارد، وارد ماجرا نکنید.

برنده‌ شدن

اگر هدف‌تان از مذاکره «برنده‌شدن» یا اثبات این است که «حق با شما بوده»، روش‌ غلطی را پیش‌ گرفته‌اید که به رابطه‌ای سالم منجر نمی‌شود. هدف شما باید رسیدن به توافقی دوطرفه باشد که معمولا با کوتاه‌آمدن نسبی هر دو طرف همراه است. اگر به‌تمامی بر برنده‌شدن اصرار کنید، کوتاه‌آمدن حتی به ذهن‌تان خطور هم نمی‌کند. انعطاف‌پذیر باشید و فروتنی پیشه کنید و نگران اینکه «حق با شما نیست» نباشید. همه ما اشتباه می‌کنیم! امکان ندارد همیشه حق با ما باشد. بیشتر وقت‌ها اگر دو طرف نرمی نشان بدهند و اصراری بر حق‌داری نداشته باشند، رسیدن به توافق ممکن است