قیصرامین پور؛ شاعری با زبان عشق در کوچ پرستوها

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، قیصر امین پور در ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸خورشیدی درشهرستان گُتوند خوزستان یه دنیا آمد. دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش گذراند و برای ادامه تحصیل به دزفول رفت و در ۱۳۵۷خورشیدی دیپلم تجربی گرفت و سپس در رشته دامپزشکی وارد دانشگاه تهران شد. هرچند در ۱۳۵۸خوشیدی از دامپزشکی انصراف و به جمع دانشجویان علوم اجتماعی پیوست اما بار دیگر در ۱۳۶۳خورشیدی تغییر رشته داد و تحصیل خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی دنبال کرد و در بهمن ۱۳۷۶خورشیدی با دریافت مدرک دکتری از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد.

امین پور عضو شورای شعر و ادبیات حوزه هنری بود و در شعرخوانی و نقد و بررسی شعر و تشویق و ترغیب شاعران جوان انقلاب نقش مؤ ثر و ارزنده ای داشت. سپس به جمع نویسندگان و شورای سردبیری مجله سروش نوجوان پیوست. امین پور همچنین به تدریس زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه اشتغال داشت.

این شاعر انقلابی در ۱۳۶۷خورشیدی از مؤ سسه گسترش هنر، جایزه ویژه نیما یوشیج را دریافت کرد و در ۱۳۷۸خورشیدی از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان یکی از شاعران برتر دفاع مقدس در دهه های ۶۰ و ۷۰ انتخاب شد.

**از تنفس صبح و در کوچه آفتاب
قیصر امین پور در ۱۳۶۳خورشیدی و در سال های جنگ تحمیلی که در جبهه های دفاع مقدس شرکت می کرد و در مناطق مختلف عملیاتی به شعرخوانی می پرداخت نخستین مجموعه شعرش را با عنوان «تنفس صبح» که بخش عمده آن غزل بود و حدود ۲۰ قطعه شعر آزاد، منتشر کرد و دومین مجموعه شعرش یعنی «در کوچه آفتاب» را نیز در همین سال به بازار فرستاد. یک نمونه زیبا از شعر امین پور که در اوج سال های جنگ تحمیلی سرود «شعری برای جنگ» بود:

می خواستم
شعری برای جنگ بگویم
شعری برای شهر خودم – دزفول-
دیدم که لفظ ناخوش موشک را
باید به کار برد
اما موشک
زیبایی کلام مرا می کاست
گفتم که بیت ناقص شعرم
از خانه های شهر که بهتر نیست
بگذار شعر من هم
چون خانه های خاکی مردم
خرد و خراب باشد و خون آلود
باید که شعر خاکی و خونین گفت
باید که شعر خشم بگویم
شعر فصیح فریاد
هر چند ناتمام

در این شعر قیصر زبان گفت وگو را یکسره انکار کرد و از جنگ می گوید و تصاویر دردناکی از اثرات جنگ در گوشه و کنار شهر دزفول -نماد ایران- دیده می شود که دل نازک را به خشم می آورد و خواننده، شعر را تنها با بغضی سنگین در گلو به پایان می رساند.
امین پور در ۱۳۶۵خورشیدی «منظومه ظهر روز دهم» را منتشر کرد. شاعر در این منظومه ۲۸ صفحه ‏ای ظهر عاشورا، غوغای کربلا و تنهایی عشق را به عنوان جوهره سروده بلندش در نظر می‏ گیرد.

**اوج شاعری قیصر
در اواسط دهه ۷۰ خورشیدی دومین دفتر شعری امین‏پور با عنوان «آینه ‏های ناگهان» منتشر می‏شود که حاوی اشعاری است که بعدها در کتاب‏های درسی به عنوان نمونه ‏هایی از شعرهای موفق نسل انقلاب به چاپ رسید.
در همین دوران برخی از شعرهای قیصر همراه با موسیقی تبدیل به ترانه شد و ناشران معتبر بخش خصوصی علاقه خود را به چاپ اشعار وی نشان دادند و در نخستین گام، انتشارات مروارید گزیده اشعارش را در کنار گزیده اشعار شاملو، فروغ، نیما و… به دست چاپ سپرد و در ۱۳۷۸خورشیدی به بازار آمد. در این دوره ۲ کتاب قیصر یعنی «گل‏ها همه آفتابگردانند» و «دستور زبان عشق» به چاپ رسیدند. کتاب «گل ها همه آفتابگردانند» شامل ۴۹ شعر نو، ۳۵ غزل، ۳ رباعی، ۲ دوبیتی و یک قصیده و کتاب «دستور زبان عشق» شامل ۲۴ شعر نو، ۲۹ غزل، ۱۲ رباعی و یک دوبیتی است.

امین پور در «گل ها همه آفتابگردانند» به نوعی به گذشته خود پاسخ می دهد و پیروزی واقعی را «نه در جنگ/ که بر جنگ» می جوید.
شهیدی که برخاک می‌خفت
سرانگشت در خون خود می‌زد و می‌نوشت
به امید پیروزی واقعی
نه در جنگ
که بر جنگ

بنابراین قیصر به جای شعری برای جنگ، در این کتاب طرح هایی برای صلح آورد و در همه این شعرهای اخلاقی- عرفانی، جنگ را نکوهش کرد و از مخاطب خود می خواهد «بیایید از عشق صحبت کنیم». در حقیقت، همزمان با تغییر دیدگاه سیاسی قیصر، مانند بیشتر همرزمانش، از ایدئولوژیست به اصلاح طلب و سپس عرفان غیرسیاسی، زبان شعر او نیز متحول شد.

و خواب در دهان مسلسل ها
خمیازه می کشد
و کفش های کهنه سربازی
در کنج موزه های قدیمی
با تار عنکبوت گره می خورند
روزی که توپ ها
در دست کودکان
از باد پر شوند

**شاعر کودک و نوجوان
امین پور از نیمه دوم دهه ۶۰ خورشیدی به ثبات زبان و اندیشه در شعرش دست یافت. هر چند جامعه ادبی او را به عنوان یک ادیب آکادمیک و استاد دانشگاه می شناسد اما حوزه ادبیات کودکان و نوجوانان هنوز قیصر را از آن خود می داند. هرچند امین پور در حوزه ی شعر کودک و نوجوان نامی آشناست اما مانند بعضی از شاعران، در این حوزه مکث چندانی از خود نشان نداد و بیشتر توجه خود را به نوجوانان معطوف داشت. از نمونه های آثارش در بخش شعر نوجوان می توان به «مثل چشمه، مثل رود»(۱۳۶۸)، «به قول پرستو»(۱۳۷۵)، «تنفس صبح»(۱۳۶۳) و «در کوچه انقلاب» (۱۳۶۳) اشاره کرد.

**ویژگی شعری
هوشیاری و دقت نظر امین پور از او شاعری مضمون یاب و نکته پرداز ساخت. مضمون یابی و نکته پردازی هایش از نوعی نیست که وی را از واقعیت ها دور کند و نازک اندیشی های معما گونه را به ذهن و زبانش راه دهد بلکه ویژگی زبان او در عین سادگی و روانی، از زیبایی چشمگیری برخوردار است.

این شاعر معاصر در شعرهایش می کوشد از زبان امروزی در نهایت روانی استفاده کند و با رعایت کامل قوانین از فرهنگ کنایات و اصلاحات کمک می گیرد. او در شعر «بال های کودکی» بیش از هر شعری فرهنگ زبانی توده مردم را وارد کرده است.

امین پور در انواع قالب های شعری به ویژه غزل و رباعی و شعر نو نیمایی سروده های فراوان دارد. وی در غزل به اوزان کلاسیک و جا افتاده گرایش دارد اما ترکیب های بدیع و تصاویر نو ، غزل هایش را دلنشین و زیبا کرده است.
امین پور از پیروان شیوه نیمایی است. اشعار نو او که بیشتر مضمون های اجتماعی دارد از نگاه تیزبین و ژرف هنرمندانه حکایت می کند. در اشعار نو او تصاویر اکثر ذهنی و احساسی است.
وی در زمینه رباعی نیز از نو آوران به شمار می آید. رباعیات او دارای ترکیب ها و مضمون های نو است که حال و هوای خاص و مشخصی دارد.

**سرانجام شاعر
قیصر امین پور در آخرین روزهای ۱۳۷۷ خورشیدی در یک سانحه تصادف در جاده شمال کشور به شدت مجروح شد. شدت جراحت های وارده به وی به حدی بود که چند مرتبه تحت عمل های مختلف جراحی قرار گرفت و برای ادامه معالجه برای مدت کوتاه به انگلیس اعزام شد. امین پور در ۱۳۸۱ خورشیدی تحت عمل پیوند کلیه قرار گرفت و بهبودی نسبی پیدا کرد.
سرانجام این شاعر متعهد حدود ساعت سه بامداد هشت آبان ۱۳۸۶ خورشیدی در بیمارستان دی تهران درگذشت. پیکر این شاعر در زادگاهش گتوند و در کنار مقبره شهدای گمنام این شهرستان به خاک سپرده شد.

آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب در پیامی به مناسبت درگذشت این شاعر انقلابی فرمودند: «با اندوه و دریغ، خبر تلخ درگذشت شاعر فرزانه انقلاب دکتر قیصر امین‌پور را دریافت کردم. از دست دادن او برای اینجانب و برای همه اصحاب شعر و ادب، خسارت‌بار است. او شاعری خلاق و برجسته بود و همچنان به سمت قله‌های این هنر بزرگ پیش می‌رفت… او و دوستانش نخستین رویش‌های زیبا و مبارک انقلاب در عرصه شعر بودند و بخش مهمی از طراوت و جلوه این بوستان، مرهون ظهور و رشد آن عزیز و دیگر دوستان همراه اوست».