علت بدخوابی در کودکان چیست؟

کیانی‌نژاد ادامه داد: خواب برای کودک همانند تغذیه لازم و ضروری است، بسیاری از کودکان برای به خواب رفتن مشکل دارند و به موقع نمی‌خوابند، در کودکان معمولا بی‌خوابی اوایل شب اتفاق می‌افتد و به اصطلاح به آن بی‌خوابی شبانه گفته می‌شود.

این کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی خاطرنشان کرد : کودکی که شب‌ها با آرامش و به حد کافی خوابیده، روز بعد به موقع از خواب بیدار می‌شود و اگر به حد کافی نخوابد، صبح روز بعد به علت کافی نبودن مقدار خواب بهانه‌گیر و کج‌رفتار می‌شود و کمتر شاد به نظر می‌رسد و انرژی کمتری دارد. در بچه‌های بزرگ‌تر، به اندازه نبودن خواب شب آنها را خسته، کند و حساس می‌کند و نمی‌توانند بر روی درس تمرکز کنند.

وی عنوان کرد : والدین در خواباندن کودک نقش مهمی را ایفا می‌کنند، حتی عده‌ای از کودکان تا زمانی که یکی از والدین خصوصا مادر در کنارشان نباشد به خواب فرو نمی‌روند. عواملی که سبب دیر به خواب رفتن در کودکان می‌شود ممکن است دلایل متعددی داشته باشد.
کیانی‌نژاد در پاسخ به این پرسش که” وقتی کودک برای خوابیدن مشکل دارد، والدین چه فاکتورهایی را باید مد نظر قرار دهند”، اظهار کرد :وقتی می‌بینید کودک شما در به خواب رفتن مشکل دارد بهتر است به موارد زیر توجه کنید:

۱ـ آیا ساعتی مشخص و منظمی برای رفتن کودک به تخت وجود دارد؟۲ـ آیا کودک در تخت خود احساس خوبی دارد (به‌عنوان مثال : محیط اتاق خواب برایش مطبوع است؟ خیلی روشن یا تاریک نیست؟ زیاد گرم یا سرد نیست؟ آیا تخت مرتب شده و یا تشک خوبی دارد؟ )
۳ـ آیا بچه‌های متعدد در یک اتاق می‌خوابند و همدیگر را بیدار نگه می‌دارند؟ 
۴ـ آیا کودک شما در طول روز مسائلی داشته که فکرش را به طور مداوم مشغول می‌دارد و وی را هیجان‌زده می‌کند و باعث اخلال در خواب می‌شود؟ (مثال: هیجانات، دعوا و در گیری، فیلم‌های مهیج و یا تولد بچه دیگر )
۵ـ آیا ممکن است سر و صدا زیاد باشد و مانع خواب کودک شود؟
۶ـ آیا مهمان آمده و کودک تمایل دارد ترجیحا بیدار بماند؟
۷ـ آیا کودک در اتاق وقتی تنها است احساس ترس می‌کند؟
در کل دلایل متفاوتی می‌تواند باعث نرفتن به موقع کودک به طرف تخت خود شود.
وی در پایان راه حل‌های ایجاد خواب راحت برای کودکان را اینگونه تشریح کرد : واقعیت این است که برای خوابی راحت داشتن در شب برای کودک تنها یک روش وجود ندارد، راه حل‌ها و توصیه‌های گوناگونی در این زمینه وجود دارد که برخی از آنها به شرح زیر است:

۱- برای کودکتان زمان خواب را با مشورت خودش تعیین کنید و وقتی به زمان خواب وی نزدیک است باید به کودک فرا رسیدن زمان خواب را یادآوری کنید، آنها به برخورد قاطع شما و یک قرار ثابت برای خواب نیاز دارند.
2- سعی کنید «برو به اتاق خوابت» مثل یک عمل تنبیهی به نظر نرسد و به جای آن می‌توانید به کودک بگویید که «لازم نیست بخوابی بلکه باید در تخت خودت استراحت کنی»، وقتی جنبه اجبار برای خواب از بین برود احساس آرامش و خواب خود به خود به وجود می‌آید.
3- تشویق کودک با صحبت و با عمل، به این صورت که هر شب به وقت شناسی و در رختخواب رفتن وی جایزه بدهید. جایزه می‌تواند یک خوراکی ویژه قبل از خواب مثل یک لیوان شیر یا خوراکی که کودک دوست دارد باشد و یا به‌عنوان تشویق یک لباس خواب نو و قشنگ به او هدیه بدهید
۴- می‌توانید قبل از خواب با یک عمل مطبوع مثل : قصه گفتن و یا گوش کردن به نوار قصه و یا لالایی روزش را به پایان برسانید همین طور حمام کردن و ماساژ قبل از خواب و یا تکان دادن کودکان کوچکتر به آرامی، مفید خواهد بود.
5- سعی کنید هنگام خواب، کودک لباس خواب راحتی بپوشد و اتاق خواب کودک تهویه خوبی داشته باشد و لحاف‌های سنگین را برای او نگذارید. توجه کنید کودک شما یک محل خواب مطبوع داشته باشد که خوب به نظر برسد مثل: یک اتاق شخصی و یا تخت شخصی.
6- فعالیت‌های بدنی کودک مانند: بازی کردن در پارک، برنامه‌های ورزشی و… را در طول روز افزایش دهید. البته باید این بازی‌ها تا غروب ادامه داشته باشد و به تدریج فعالیت کودک را از زمان غروب به بعد کاهش داده و به جای بازی‌های پرتحرک، فعالیت‌هایی مثل: مطالعه کردن و شنیدن قصه و یا تماشای تلویزیون را جایگزین کرد، باید سعی کرد قبل از خواب بازیهای هیجان‌انگیز مثل: بازی‌های کامپیوتری انجام ندهند و یا فیلم‌های هیجان‌انگیز نبیند.
7- اگر کودک در شب سخت به خواب می‌رود به او اجازه خوابیدن ر طول روز را ندهید.
۸- به خاطر داشته باشید مصرف شبانه برخی از مواد غذایی مانند : چای و یا نوشابه، خواب کودک را کاهش می‌دهد.
9-اگر کودک شما در اتاق خواب خودش می‌ترسد خیلی مهم است که شما ترس او را جدی بگیرید، کودک را آرام کنید و سعی کنید با هم پی به علت ترس ببرید. به کودک این فرصت را بدهید که در مورد مشکل احتمالی و هیجانات یا چیزهای جالبی که در روز برایش اتفاق افتاده با شما صحبت کند، حتی کودک می‌تواند وقتی در تخت خود دراز کشید از زبان خودش داستانی برای شما بگویید و در مورد این داستان با او صحبت کنید و مطمئن شوید که تخیلات در ذهن او نماند. این مسئله کمک می‌کند که کودک با آرامش بیشتری به خواب فرو رود.