طرز تهیه گشنیز کباب؛ غذای محلیِ ماکو

 فرینوش اکبرزاده: شهر سنگی ماکو، در گوشه شمال غربی ایران، یکی از زیباترین شهرهای ایران است. شهری که در میانه تا  کوهی بلند شکل گرفته است و بخش هایی از قسمت قدیم شهر، هنوز زیر صخره ها جا خوش کرده اند.

شاید اگر به صورت زمینی به ترکیه سفر کرده باشید، از این شهر زیبا و خنک عبور کرده باشید. شاید به دلیل مسافران زیاد این شهر کوچک است که باعث شده به نسبت قد و اندازه اش، هم غذاخوری های خوبی داشته باشد و هم غذاهای متنوع و خوشمزه.

یکی از غذاهای خوشمزه این شهر «کباب گشنیز» یا به لهجه خودشان «گشنیز کباب» است. این غذا مختص ماکو نیست و در بسیاری از شهرهای آذری زبان شمال غرب ایران پخته می شود، اما نام این غذا با شهر ماکو گره خورده است.

می توانید کباب گشنیز را در خانه درست کنید و بخورید یا اگر به این شهر رفتید سراغش را از کبابی های شهر بگیرید. شاید این غذای خانگی را در یک غذاخوری یافتید. اگر هم هنوز این غذای خوشمزه به رستوران های شهر راه نیافته، باز هم سراغش را بگیرید.

چطور بپزیم؟

گوشت و گشنیز و لپه

نیمی از روش پخت این کباب مانند دیگر کباب های مرسوم است، اما غیر از مواد معمول برای پخت کباب کوبیده، به مواد دیگری هم نیاز دارید.

مواد لازم برای شش نفر:

• نیم کیلو گوشت چرخ کرده
• دویست گرم لپه
• دو پیاز متوسط
• دو تخم مرغ
• نیم کیلو گشنیز تازه
• چند لیمو عمانی
• یک قاشق آرد
• نمک، فلفل و زردچوبه و کمی روغن مایع برای سرخ کردن

طرز تهیه:

1. اول از همه لپه ها را پاک کرده، بعد از شستن با آب خنک بپزید. پس از اتمام روند پخت، آن ها را از آبکش رد کنید، اما آب آن را دور نریزید؛ در ادامه به این آب نیاز خواهید داشت. یکی از پیازهای پوست کنده را به همراه گوشت چرخ کرده در دستگاه مخلوط کن بریزید و صبر کنید تا پیاز کاملا به خورد گوشت برود.

۲. آن ها را از مخلوط کن بیرون بیاورید و به سراغ پیاز دوم بروید. پیاز دوم را به قطعات کوچکی خرد کرده، با لپه هایی که آب آن را گرفته اید در دستگاه ریخته و همزدن را تا مخلوط شدن آن ادامه دهید.

3.  بعد از این مرحله، گوشت و پیاز را با لپه و پیاز له شده مخلوط کنید. از این جا به بعد باید آستین بالا زده، وارد عمل شوید، ورز دادن گوشت و باقی مخلفات در این مرحله اهمیت بالایی دارد. بعد از این که خوب مواد را ورز دادید، کمی نمک، زردچوبه و فلفل به آن بیفزایید، مقدار این مواد را به سلیقه خودتان تنظیم کنید.

۴. تخم مرغ ها را دانه دانه بشکنید و به مخلوط گوشت اضافه کنید و دوباره ورز بدهید. تخم مرغ باعث می شود مخلوط کباب یکدست شود و در هنگام پختن وا نرود. پس از مخلوط کامل تخم مرغ ها با باقی مواد، کار آماده سازی مواد اصلی کباب ما به پایان رسیده است.

5. حالا وقت سرخ کردن کباب است. این کباب برخلاف کباب های معمول، کباب نمی شود و داخل ماهیتابه باید آن را سرخ کرد. مقدار کمی روغن مایع در ماهیتابه ای که گرم شده، بریزید و بعد از چند لحظه، تکه های کوچکی از مواد گوشی را در دست شکل داده، در روغن بگذارید. اندازه این کباب، برخلاف تصور قبلی از عنوان کباب، خیلی بزرگ نیست. گشنیز کباب با ابعادی در حد یک تخم مرغ کوچک تهیه می شود و در مجموع شکل بیضی مانند و تا حدی تپل دارد.

6. با سرخ شدن دو طرف تمامی کباب ها، آن ها را در ظرف دیگری بگذارید و روند آماده سازی باقی مواد را آغاز کنید. در ماهیتابه دیگری، گشنیز پاک شده، شسیته و خرد شده را با روغن تفت دهید. حرارت در این مرحله نباید زیاد باشد، زیرا گشنیز را تیره و تلخ می کند.

۷. با نرم شدن و تغییر رنگ بسیار کم گشنیز، کار این مرحله تمام شده است. یک پیاز کوچ را ریز خرد کنید و کمی تفت دهید تا طلایی شود. بعد آرد را به پیاز و روغن اضافه کنید و کمی هم بزنید تا خامی آرد گرفته شود و به خوبی با پیاز مخلوط شود. حالا نوبت استفاده از آب لپه هایی است که کنار گذاشته اید.

8. یک پیمانه از این آب را به همراه یک پیمانه آب معمولی به پیاز سرخ شده اضافه کنید، لیمو عمانی ها را با نوک چاقو یا فشار مختصر چنگال سوراخ کرده، در قابلمه بیندازید. اضافه کردن گشنیز تفت داده شده به این مواد، کار آماده کردن سس را به پایان می رساند. این مخلوط باید حدود یک ربع تا ۲۰ دقیقه با حرارت متوسط بجوشد و قوام پیدا کند. وقتی سس تان غلیظ شد، کباب های سرخ شده را داخل قابلمه انداخته، تا طعم مواد را به خود بگیرد و مغزپخت شود.

خوش طعم با سبزی

در ایران، می توانید طعم کباب را در انواع و اشکال مختلف سراغ بگیرید؛ از بختیاری و برگ، چنجه گرفته تا کوبیده و تابه ای، اما طعم کباب های ایرانی محدود به این عناوین نیست. در شهر ماکو و بسیاری شهرهای آذربایجان کبابی پخته می شود، که طعمش بسیار خوشمزه است؛ کبابی که با یک سبزی خوش عطم و با عصاره ای خوشمزه، طعمی منحصر به فرد گرفته است.

نکته: فوت خوش عطر

می توانید گشنیز را کمی همراه پیاز تفت دهید، اگر هم نخواستید آن را به آب اضافه کنید. اضافه کردن کمی آرد به پیاز در تهیه سس موجب قوام آن می شود، آن را حذف نکنید. سوراخ کردن لیموعمانی به خروج طعم آن و ایجاد مزه ای ملس و دلپذیر در سس کمک می کند.