طراحی پروژه حذف رئیس دولت اصلاحات و عارف

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در گفتگو با روزنامه رسمی این ارگان رئیس دولت اصلاحات و  محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی را به تیغه نقد سپرد و عملکرد هر دوی آنها را در درون جریان اصلاح‌طلب زیر سؤال برد.

البته این برای نخست نبود که حزب کارگزاران و در رأس آن کرباسچی به اصلاح‌طلبان و متحدانش می‌تازد. او در جریان محاکمه پرونده قتل محمدعلی نجفی، شهردار سابق تهران و عضو ارشد جبهه اصلاحات نیز به عملکرد احزاب نزدیک به رئیس دولت اصلاحات تاخته بود.

او گفته بود که در آن زمان هم موافق شهردار شدن نجفی نبوده، ولی اصلاح‌طلبان نزدیک به حزب اتحاد ملت با فشار گزینه نجفی را به شهرداری تهران نزدیک کرده و کرسی را در اختیار او گذاشتند. البته افراد نزدیک به کارگزاران سازندگی مانند؛ مرعشی و عطریانفر هم با او هم‌صدا شدند. آنها نوک پیکان را به سمت عارف و رئیس دولت اصلاحات نشان گرفتند.

کرباسچی در این گفتگو نقدهای قابل توجه‌ای نسبت به عملکرد رئیس دولت اصلاحات و مدیریت محمدرضا عارف در شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان مطرح کرده است. او در این گفتگو عنوان کرده که «جریان اصلاحات روی رهبری رئیس دولت اصلاحات توافق ندارد». هر چند طولی نکشید که خود او و سایر کارگزارانی‌ها و نیز برخی از اصلاح‌طلبان سعی کردند تا از دامنه انتقادات اصلاح‌طلبان رادیکال به این گفتگو و حزب کارگزاران بکاهند، اما در حقیقت این سخنان آن‌قدر واضح و بدون ابهام بیان شده که بعید است این قبیل توجیهات کارساز باشد.

صادق زیباکلام فعال سیاسی اصلاح‌طلب در همین مورد گفته بود: «فراکسیون امید در ایجاد سرخوردگی و ناامیدی بین مردم کم از روحانی نگذاشت؛ بنابراین خیلی از کسانی که سال ۹۴ در انتخابات مجلس شرکت کردند و به «تَکرار می‌کنم» رئیس دولت اصلاحات لبیک گفتند، دیگر پای صندوق رأی انتخابات سال ۹۸ حاضر نمی شوند. ۲ بار که سهل است حتی اگر او ۲۰ مرتبه هم بگوید تکرار می کنم آن اتفاق ۹۴ نخواهد افتاد چون میزان سرخوردگی از فراکسیون امید مجلس اگر بیشتر از آقای روحانی نباشد کمتر نیست».

از همین رو خبرگزاری آنا برای پاسخگویی به چرایی و چگونگی اظهارنظر اخیر دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی درباره رئیس دولت اصلاحات در یکی از گزارش‌های خود با عنوان «عبور کرباسچی از رئیس دولت اصلاحات با قطار اصلاحات!» به تحلیل مواضع کرباسچی علیه او پرداخته که متن کامل این گزارش از اینجا قابل مشاهده است.

اما یکی دیگر از بخش‌های گفتگوی داغ و جنجال‌برانگیز کرباسچی طعنه و کنایه دبیرکل حزب کارگزاران به مدیریت محمدرضا عارف در مجلس و شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان مربوط است.

بیشتر کارشناسان اعتقاد دارند که اظهارنظر کرباسچی نشان می‌دهد او آن چنان دل خوشی از عملکرد رئیس فراکسیون امید مجلس و نیز رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌‎طلبان ندارد و بی‌پرده و بدون ابهام به عملکرد عارف بیش از عملکرد رئیس دولت اصلاحات حمله می‌کند.

البته کارگزاران سازندگی در اوایل سال ۱۳۹۶ نیز مواضع خودشان را نشان دادند. آنها بعد از خروج ترامپ از برجام در زنجیره‌ای از تیترهای پُر زرق و برق «اسحاق جهانگیری» را گزینه اصلی برای برون‌رفت از مشکلات ارزی و گرانی معرفی کردند و حتی از نقش سوپرمن معاون اول روحانی نیز رونمایی کردند. اما بعد از چند ماه مشکلات ارزی در کشور چندین برابر شد.

در همین زمینه بود که روحانی از عرضه دلار جهانگیری با نرخ ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی انتقاد کرد و معاون اول رئیس‌جمهور هم در سخنرانی گفته بود که اختیار تغییر یک منشی را ندارد و حتی برخی از افراد اصلاح‌طلب مانند؛ الیاس حضرتی از استعفای جهانگیری از معاون اولی خبر داده بودند.

کرباسچی: عارف عملکردی ندارد که کسی بخواهد از او انتقاد کند!

کرباسچی با انتقاد از عارف و با طعنه معنادار به او می‌گوید: «محمدرضا عارف در شورای عالی اصلاح طلبان و مجلس در این مدت چه‌کار کرده است؟ همه اعتراض‌های اصلاح‌طلبان به‌دلیل عملکرد اوست. وی عملکردی ندارد که کسی بخواهد از او انتقاد کند. اتفاقاً ناکارآمدی شورای عالی باعث شده است که رئیس دولت اصلاحات به سراغ نهاد بالا دستی برود».

بر همین اساس؛ بیشتر تحلیل‌گران سؤال‌های درباره این صحبت‌ها مطرح می‌کردند. کارشناسان سیاسی این پرسش‌ها را مطرح می‌کنند که مگر عملکرد عارف چگونه بوده که حتی کرباسچی او را لایق انتقاد نمی‌داند؟

مدیریت عارف در فراکسیون امید اصلاح‌طلبان را ناامید کرد

کارشناسان سیاسی معتقدند بیشترین نقدی که از سوی اصلاح‌طلبان متوجه عارف بوده مربوط به عملکرد ضعیف او در فراکسیون امید و مجلس شورای اسلامی است. مواضع انفعالی اصلاح‌طلبان در مجلس به‌ویژه نمایندگان لیست امید را می‌توان آغاز تزلزل در روابط حسنه عارف با جریانات اصلاحات تلقی کرد.

اوج تنش‌ها میان عارف و اصلاح‌طلبان در اظهارنظرها و گفتگوهای او با رسانه‌ها نمود پیدا کرده است. محمدرضا عارف در یکی از سخنرانی‌های خود گفته بود که «برخی افراد درون و بیرون از اصلاح‌طلبان به دنبال برهم زدن انسجام این گروه سیاسی هستند».

اینکه عارف این چنین زبان به گلایه می‌چرخاند به این خاطر است که او احساس کرده دیگر کسی در میان اصلاح‌طلبان و فراکسیون امید از او حرف‌شنوی ندارد. همچنین برخی از تحلیل‌گران بر این باورند موج وسیعی از انتقادات که متوجه محمدرضا عارف شده او را در شرایطی قرار داده که فکرش را هم نمی‌کرد پس از گذشت این همه سال از عمر فعالیت‌ سیاسی‌‌اش، وضعیت سیاسی پر از تنش میان او و اصلاح‌طلبان  رقم بخورد و نزدیکانش در تعامل با وی ساز ناکوک بزنند.

آیا عارف از انتقاد می‌ترسد؟

برخی از اصلاح‌طلبان بارها گفته‌اند که عارف از انتقاد می‌ترسد و انتقادپذیر نیست. در همین رابطه محمد نمازی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی به خبرنگار آنا می‌گوید: «آقای عارف نباید از انتقادات هراس داشته باشد».

او تأکید می‌کند: «اگر از درون جریان اصلاحات برخی خودانتقادی‌ها وجود دارد، این نباید موجب نگرانی باشد؛ زیرا این انتقادات با هدف اصلاح این جریان انجام می‌شود و معنی تخریب ندارد».

اگر بگوییم انفعال فراکسیونی که عارف در مجلس، ریاست آن را برعهده دارد، نقطه آغاز سیر تنزل محبوبیت او نزد اصلاح‌طلبان را رقم زد، خیلی دور از واقعیت نیست. عملکرد ضعیف فراکسیون امید و لیست راه یافته به مجلس تحت عنوان لیست امید، نه تنها به جایگاه عارف در مجلس ضربه زد، بلکه دوستان اصلاح‌طلب او را هم به مخالف تبدیل کرد.

ناصری: عارف نبوغ سیاسی ندارد

عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاح‌طلب از منتقدان و مخالفان جدی محمدرضا عارف محسوب می‌شود. او برای اینکه شدت مخالفت خود را با عارف نشان دهد در یکی از گفتگوهایش از واژه «عارف نبوغ سیاسی ندارد» استفاده می‌کند.

عضو شورای مشورتی رئیس دولت اصلاحات در گفتگویی بیان می‌کند: «محمدرضا عارف دارای قدرت تشخیص و نبوغ سیاسی نیست و اگر هیئت‌رئیسه فراکسیون امید غیر از آقای عارف طوری تعریف می‌شد که پنج یا ۶ نفر مثلاً مانند آقایان معین و مرتضی حاجی در آن جای می‌گرفتند، حتماً خروجی فراکسیون پس از یک‌سال و اندی، بهتر از این می‌شد».

مدیریت ضعیف در شورای عالی؛ سیبل حمله اصلاح‌طلبان به عارف

یکی دیگر از دلایل ایجاد شکاف در روابط عارف با اصلاح‌طلبان به رفتارها و نحوه مدیریتش در شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان باز می‌گردد. در حقیقت عملکرد غیرقابل قبول عارف صدای شخص آرامی همچون کرباسچی، که به ندرت موضع‌گیری می‌کند را درآورده و در گفتگوی اخیرش با روزنامه رسمی حزب کارگزاران بیش از رئیس دولت اصلاحات به عارف حمله می‌کند.

البته بخش قابل توجهی از نقدهایی که به شورای عالی وجود دارد این است که اصلاح‌طلبان انتظاراتی را از آن داشتند که تحقق نیافته و دلیل آن را به نحوه مدیریت عارف گره زده‌اند.

محمد نمازی درباره عملکرد عارف با نقل قولی از حسین مرعشی از دیگر اعضای شورای مرکزی کارگزاران سازندگی به خبرنگار آنا می‌گوید: «اخیراً آقای مرعشی مطرح کرده که یک سری انتظارات از شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان وجود داشته که برآورده نشده، درصورتی‌که بسیاری از نمایندگان کنونی مجلس از لیست مورد حمایت این شورا به خانه ملت راه یافته‌اند، اما بعدها در عمل، اکثریت را در مجلس از دست دادند و به اقلیت نزدیک به وسط تبدیل شده‌اند».

آیا عارف می‌خواهد پا جای پای رئیس دولت اصلاحات بگذارد؟

شواهد و قرائن نشان می‌دهد دوقطبی شدیدی در شورای عالی میان حامیان و مخالفان عارف ایجاد شده؛ زیرا جلسات این شورا در بیشتر موارد بدون حضور شخصیت‌های شاخص اصلاح‌طلبی برگزار می‌شود و این گویایی شدت اختلاف‌نظر شخصی در شورای عالی است که بر روی آن سایه انداخته و می‌تواند در ۶ ماه باقی مانده تا انتخابات سرنوشت سیاسی اصلاح‌طلبان را دستخوش تغییر سازد.

احزاب اصلاح‌طلب معتقدند که شورای عالی به محلی برای اقتدارگرایی عارف تبدیل شده و او علاقه دارد بیش از رئیس دولت اصلاحات مورد توجه قرار گیرد.

محمد نمازی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی در این باره به خبرنگار آنا می‌گوید: «شاید آقای عارف فکر می‌کند چون رئیس فراکسیون امید و رئیس شورای عالی سیاست‌گذاری است، نقش پررنگی نسبت به در اختیار داشتن این سِمت‌ها ندارد و شاید یکی از دلایل اصلی ناراحتی وی به این خاطر باشد، اما باید بپذیرد و تمرین هم بکند که شورای عالی سیاست‌گذاری با محوریت رئیس دولت اصلاحات فعالیت کرده و فعالیت هم می‌کند و باید او خودش را با این قضیه هماهنگ کند؛ در غیر این صورت اگر بخواهد عمل کند و یا اینکه بخواهد نقش اول را داشته باشد و حرف اول و آخر را در شورا و یا در میان اصلاح‌طلبان بزند، چنین زمینه‌ای برایش وجود نخواهد داشت».

رهامی: عارف در شورای عالی علاقه‌ای به همکاری حزبی ندارد

محسن رهامی از دیگر فعالان سیاسی اصلاح‌طلب عارف را شخصیتی خطاب می‌کند که با کار حزبی خیلی میانه خوبی ندارد و تک‌روی را ارجح‌تر از کار جمعی می‌داند.

عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در گفتگویی تأکید کرده که «شورای عالی سیاستگذاری سعی کرده نقش احزاب را کمرنگ کند حال آنکه ما معتقدیم دموکراسی از کانال تحزب محقق می‌شود. هیچ جای دنیا دموکراسی بدون حضور احزاب ممکن نیست.»

رسول منتجب نیا یکی دیگر از منتقدان شورای عالی است که می‌گوید: «خیلی احزاب به شورای عالی انتقاد کردند چرا که دیدند حضورشان در این شورا مؤثر نیست و تصمیم جای دیگر گرفته می‌شود.»

علی صوفی همانند بخش قابل توجهی از اصلاح‌طلبان ریاست عارف را مانع جدی موفقیت اصلاح‌طلبان می‌داند.

او تأکید می‌کند: «محور اصلی انتقادها به عملکرد عارف به عنوان رئیس شورا باز می‌گردد تا جایی‌که حزب اعتماد ملی به عنوان یک حزب اصلاح‌طلب مخالفت‌های خود را با عارف مطرح کرد. آن‌ها معتقد هستند که این شورای عالی با این ریاست کارآمد نیست و باید منحل شود».

آیا  اصلاح‌طلبان به دنبال آلترناتیو برای عارف هستند؟

گفتنی است؛ کارشناسان و ناظران سیاسی باور دارند وضعیت فعلی لیست امید در مجلس که قرار بود اکثریت باشد نه اقلیت و ناموفق بودن عارف در انسجام درونی فراکسیون امید و از سویی دیگر مخالفت‌های پی در پی با تصمیمات او در شورای عالی سیاستگذاری به معنای افول جایگاه عارف در میان اصلاح‌طلبان است.

آنها معتقدند که عارف در میان اصلاح‌طلبان محبوبیت سال ۹۲ خود را از دست داده و برخلاف گذشته که او را یکی از اضلاع وحدت در جریان اصلاحات می‌دانستند امروز او را محور تفرق و اختلاف و ناکامی‌های این جریان عنوان می‌کنند.

بر اساس نظر تحلیل‌گران عدم دستیابی امیدی‌ها به ریاست مجلس، عدم موفقیت شورای عالی و نیز شرایط بلاتکلیفی اصلاح‌طلبان در آستانه انتخابات، خروجی رفتار اقتدارگرایانه و بی‌توجه به نظرات احزاب اصلاح‌طلب است.

اگر مواضع کرباسچی علیه عارف و سایر اصلاح‌طلبان شاخص را مانند یک پازل کنار یکدیگر بگذاریم این چنین استدلال می‌شود که اصلاح‌طلبان در جستجوی آلترناتیو برای عارف هستند،‌ اما فعلاً به دلیل تعارفات حزبی و سیاسی در بیان این خواسته تعلل می‌کنند و همین تعلل ممکن است سرنوشت سیاسی این حزب را تحت تأثیر قرار دهد، اما کرباسچی و هم‌نظران او که از شجاعت بیشتر و تعارفات کمتری نسبت به سایر اصلاح‌طلبان برخوردار هستند با مشاهده واقعیت‌ها و نگرانی از آینده، ۶ ماه مانده به انتخابات لب به انتقاد گشودند تا سایر هم‌فکران او جسارت زیر سؤال بردن عملکرد عارف را داشته باشند و سرانجام ائتلافی علیه او شکل گیرد که ایجاد همین ائتلاف هم با پیچیدگی و ابهاماتی روبه‌رو خواهد بود.

از سویی دیگر برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که طیف نزدیک به اصلاح‌طلبان و مایل به کارگزاران سازندگی قصد دارند با طرح عبور از رئیس دولت اصلاحات و عارف، ریاست جبهه اصلاحات را به سمت اسحاق جهانگیری بچرخانند تا او در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ گزینه مطلوب برای آنها باشد.