صید و قاچاق پرندگان شکاری؛ زخمی بر پیکر طبیعت

به گزارش پایگاه خبری  “ججین”  ،  پرندگان شکاری یکی از هرم های غذایی طبیعت به شمار می روند و جمعیت برخی از حشرات مضر و جوندگان را تنظیم و از زیاد شدن غیرقابل کنترل آنها جلوگیری می کنند اما حیات این گونه ها همواره به دلیل انگیزه سودجویانه قاچاقچیان و شکارچیان غیرمجاز مورد تهدید قرار می گیرد.
براساس نظر برخی کاشناسان محیط زیست استان قزوین، پرندگان مهاجر مدتی از سال را در ایران سپری می کنند و استان قزوین نیز به دلیل داشتن موقعیت جغرافیایی و وضعیت آب و هوایی مناسب، سالانه پذیرای هزاران پرنده شکاری است.
شکار این پرندگان که با انگیزه های سودجویانه صورت می گیرد موجب می شود تا این گونه ها با جمعیت کمتری به زیستگاه های اصلی خود بازگردند و تداوم این رویه در دراز مدت می تواند آنها را با خطر انقراض روبرو سازد.

**شناسایی ۳۰ گونه پرنده شکاری در قزوین 
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: ایران به دلیل وسعت زیاد و همچنین قرار گرفتن بر سر راه دالان مهاجرتی از تنوع بالای پرندگان به خصوص پرندگان شکاری برخوردار است.
سیاوش رضازاده افزود: بیشتر پرندگان شکاری در ایران به صورت مهاجر عبوری و مهاجر برای زادآوری هستند وبرخی از این پرندگان در تمام فصول در زیستگاههای مختلف دیده می شوند که ۴۶ گونه از راسته عقاب سانان و ۱۱ گونه جغدسانان در کشور مشاهده شده است.
این کارشناسان محیط زیست یادآور شد: در مناطق مختلف استان قزوین بیش از ۳۰ گونه پرنده شکاری تاکنون شناسایی شده است.
وی با بیان اینکه به لحاظ اکولوژیکی همه پرندگان شکاری دارای نقش خاص خود هستند و وجودشان برای طبیعت ارزش دارد، به علاقه برخی مردم برای نگهداری پرندگان شکاری اشاره کرد و گفت: در نقاط مختلف افرادی دوست دارند تا این پرندگان را در اختیار داشته باشند که این موضوع منجر به صید و قاچاق آنها می شود.

** مشتریان دست به نقد برای پرندگان شکاری 
رضازاده در خصوص علت قاچاق پرندگان شکاری اظهار کرد: تنوع پرندگان به خصوص پرندگان شکاری در کشور حایز اهمیت است وبه دلیل بازار خوب و پر منفعتی که برای پرندگان شکاری در کشورهای عربی همسایه ایجاد شده ،شکارچیان بومی و غیر بومی، دلالها و قاچاقچیان این پرندگان را به کشورهای عربی منتقل می کنند.
به گفته وی عرب ها از پرندگانی مثل بالابان، بحری و شاهین برای قوش بازی استفاده می کنند به طوری که بالابان ، هوبره شکار می کنند.

**جمعیت پرندگان شکاری رو به کاهش است 
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان قزوین، قاچاق پرندگان را یکی از دلایل انقراض نسل آنها برشمرد و گفت : بهره برداری از طبیعت دارای اصول و قواعدی خاص است و به طور یقین هر گونه دستکاری در آن دارای عواقب و زیان هایی خواهد بود.
وی افزود:پرندگان شکاری به لحاظ شرایط نامناسب زیستگاهی و خصوصیات زادآوریشان از جمعیت کمی برخوردار بوده و جمعیتشان بسیار شکننده است و یا در خطرند یا آسیب پذیرهستند.
وی اضافه کرد:در کشور ایران دو بحث وجود دارد، یکی گونه هایی که از نظر اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN )جزو گونه های در خطر محسوب می شوند و دیگری گونه هایی که از جانب قوانین سازمان محیط زیست ایران در معرض خطرند ، مثلا ممکن است تعداد گونه پرنده ای در دنیا خوب باشد ولی در کشور ما در معرض خطر باشد.
رضازاده تاکید کرد: با این اوصاف هر گونه زنده گیری و قاچاق این گونه ها، ممکن است تداوم نسل برخی آنها را قطع کند.
وی به اهمیت وجود این پرندگان در چرخه حیات طبیعی کشور اشاره کرد و گفت : همه گونه های جانوری و مخلوقات خداوند دارای ارزش در چرخه حیات هستند، حتی اگر خیلی از ارزش ها هنوز شناخته شده نباشد.
رضازاده اضافه کرد:پرندگان شکاری به دلیل نوع تغذیه و شکارشان معمولا در راس هرم غذایی هستند و کنترل کننده جمعیت برخی از حیوانات از جمله جوندگان هستند که افزایش جمعیت آنها به محصولات کشاورزی آسیب می زند، یا برخی هم (مانند کرکس که نوعی پرنده شکاری است) به عنوان رفتگر طبیعت از لاشه های باقی مانده در طبیعت استفاده می کنند.

**برخورد قانونی با قاچاقچیان پرندگان شکاری 
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان قزوین با اشاره به برخورد قانونی محیط زیست با قاچاقچیان پرندگان شکاری افزود: به استناد تبصره ۲ ماده ۱۳ قانون شکار و صید هرنوع زنده‌گیری، شکار، خرید، فروش، حمل، نگهداری و صدور پرندگان شکاری ممنوع بوده و جرم محسوب می شود.
رضا زاده افزود:متخلفان علاوه بر حبس با توجه به نوع گونه تا ۶۰۰میلیون ریال به ازای هرپرنده علاوه بر جریمه کیفری، جریمه خواهند شد.
وی تاکید کرد:افزایش آگاهی و شناخت مردم و بالا بردن سطح اهمیت حفاظت از این گونه ها ،افزایش ضریب حفاظتی از زیستگاه های زادآوری این گونه ها درطبیعت،افزایش اقدامات حفاظتی از طریق گشت وکنترل بیشتر ماموران حفاظتی در مناطق، حساس کردن دستگاهها و نهادهای امنیتی و انتظامی در مبادی ورودی و خروجی شهرها یا مراکز پر تردد شامل ترمینالها و ایستگاههای راه آهن از جمله راهکارهای مبارزه با قاچاق پرندگان است.
رضا زاده اطلاع رسانی از طریق رسانه های گروهی به منظور افزایش آگاهی مردم و جلب مشارکت آنها، امضای تفاهم نامه با نیروی انتظامی استان به منظور همکاری در پیشگیری و کنترل قاچاق پرندگان شکاری، افزایش گشت، کنترل و مراقبت های حفاظتی در زیستگاهها و مناطق حساس را از اقدامات مهم محیط زیست در مقابله با قاچاق پرندگان شکاری عنوان کرد.

**هما شاخص ترین پرنده شکاری قزوین 
فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست استان قزوین نیز گفت: پرندگان بخش مهمی از تنوع زیستی را تشکیل می دهند و دراین میان پرندگان شکاری بدلیل اینکه در راس هرم غذایی قرار دارند نقش بسزایی در کنترل جمعیت جوندگان، آفات و تعادل اکولوژیکی مناطق ایفا می کنند.
غلامرضا جهان تیغ افزود: استان قزوین به لحاظ چین خوردگی و ناهمواری ها دارای زیستگاه های منحصربه فردی برای پرندگان شکاری است به طوریکه «هما» به عنوان شاخص ترین پرنده شکاری استان در کوهستان ها و صخره های مناطق الموت و طارم زیست دارد.
وی به تنوع بالای پرندگان شکاری درارتفاعات کوهستانی استان قزوین اشاره کرد و افزود:برخی از این گونه ‌ها بومی استان قزوین است و در تعدادی از کشور‌های جهان منقرض شده اند.
وی یکی از دلایل خطر انقراض این پرندگان را شکار زنده بیان کرد و گفت: قاچاقچیان این پرندگان را به خارج از کشور منتقل می‌کنند و به فروش می ‌رسانند.

**حضور قاچاقچیان و صیادان غیرمجار از جنوب کشور در قزوین 
وی ادامه داد: به دلیل تنوع پرندگان شکاری و گستردگی زیستگاههای آنها در استان، عده ای سودجو و فرصت طلب همه ساله از جنوب کشور در این استان حضور پیدا کرده و پس از صید و زنده گیری؛ پرندگان شکاری را به کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق می کنند.
به گفته وی در اثر تخریب زیستگاه و شکار بی رویه برخی از گونه های پرندگان شکاری در فهرست سرخ مونترال (فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت ) قرار داشته و در صورت ادامه روند کنونی، در طی مدت کوتاهی بسیاری از این گونه ها در معرض انقراض قرار خواهند گرفت.
جهان تیغ افزود:قانون گذار، جرایم سنگینی برای افراد متخلف شکار و صید به خصوص برای پرندگان شکاری درنظر گرفته و در صورت مشاهده هر گونه تخلف در خصوص زنده گیری و یا قاچاق اینگونه از پرندگان یگان حفاظت محیط زیست استان به شدت با آنان برخورد خواهد کرد.
وی از مردم خواست تا در خصوص تخلفات شکار و صید و زنده گیری پرندگان شکاری همکاری های لازم را با مجموعه محیط زیست داشته باشند تا به نحو مطلوبی از ذخایر ژنتیکی استان و کشور حراست و حفاظت شود.
وی افزود: همچنین در این ارتباط هماهنگی لازم با نیروی انتظامی استان قزوین برای همکاری در بازدید از حیات وحش و مناطق احتمالی تردد قاچاقچیان پرنده انجام می شود.

**خطرات بهداشتی شکار و صید پرندگان شکاری 
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی استان قزوین نیز از خطرات بالقوه ابتلای پرندگان شکاری به بیماری و به ویژه بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان خبر داد و گفت :پرندگان شکاری در انتقال بیماری های مختلف و خطرناک به واحدهای طیور صنعتی و سنتی نقش مهمی دارند.
علیرضا اکبر شاهی افزود: آنفلوانزای فوق حاد پرندگان یکی از مهمترین بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان است که در اکثر پستانداران به ویژه پرندگان و نیز انسان سبب بروز بیماری‌ می‌شود.
وی با اشاره به اینکه این بیماری ازنظر اقتصادی و بهداشت عمومی خسارات فراوانی به تولیدکنندگان طیور در دنیا و ایران وارد می ‌سازد، خاطرنشان کرد: شناسایی بیماری و راههای پیشگیری و کنترل آن امری ضروری و یکی از این راهها؛ نخرید پرندگان زنده و جلوگیری از قاچاق آن است.
اکبر شاهی افزود: پرندگان شکاری همچون عقاب و قرقی از جمله پرندگانی هستند که توسط قاچاقچیان شکار و باعث بروز و گسترش بیماری های مختلف می شوند.
بر اساس سرشماری محیط زیست ، ۲۲گونه پرنده آبزی و کنارآبزی در قزوین شناسایی شده که بیشترین جمعیت آنها متعلق به گونه های اردک سرسبز، سرسیاه ، باکلان بزرگ ، خوتکا و کشیم بزرگ است.
همچنین ۴۴گونه پرنده شکاری کمیاب در عملیات سرشماری وحوش زمستانه استان قزوین شناسایی شده بود که ازاین تعداد، چهار گونه بالابان، بحری، شاهین و لاچین بسیار کمیاب و در حال انقراض است.
استان قزوین دارای یک منطقه حفاظت شده به نام باشگل در شهرستان تاکستان با ۲۵ هزار و ۱۹۸ کیلومتر مربع وسعت و ۲ منطقه شکار و تیراندازی ممنوع الموت و طارم سفلی به ترتیب هر یک با وسعت ۱۱۸ و ۴۹ هزار کیلومتر مربع است.
همچنین دشت الله آباد، منطقه فتح آباد بویین زهرا و منطقه کوهستانی عرشه کوه همگی در استان قزوین قابل تبدیل به منطقه تیراندازی و شکار ممنوع هستند.