شـــعـــبــده‌بـــازان بـــنــزیــــن

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری ایسنا، شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا، پس از چندین جلسه بررسی قیمت سوخت، تصمیم گرفت تا قیمت بنزین را افزایش دهد. مقام معظم رهبری نیز تاکید کردند که از مصوبات این شورا حمایت خواهند کرد. در واکنش به این تحولات‌، اعتراض‌ها و اغتشاش‌هایی شکل گرفت. اموال عمومی آسیب دید و عده‌ای جان باختند.

تک تک جملات فوق،‌ اتفاق و خبری مهم به حساب می‌آید و هر کدام به طور جداگانه قابل بررسی و اهمیت است اما مهم‌ترین اتفاقی که سایر وقایع از آن منشعب شد، اصلاح قیمت بنزین بود. اصلاحی که به نظر می‌رسد کمترین پرسش از چرایی آن صورت گرفته است. نمایندگان مجلس شورای اسلامی یکی از مهم‌ترین بازیگران عرصه انتقاد از دولت به حساب می‌آیند. بنابراین به نطق‌ها و تذکرات منتقدان سیاست اصلاح قیمت بزنین سرک کشیده‌ایم تا ببینیم مسئله آنها بعد از افزایش نرخ بنزین چه بوده است؟

بررسی نطق‌ها و تذکرات نشان می‌دهد که نمایندگان حاشیه را متن انگاشته‌اند و متن را حاشیه. نمایندگان خانه ملت به جای انتقاد از افزایش قیمت بنزین و پرسش یا توضیح چرایی افزایش آن، بیشتر از بی‌خبری مجلس از این طرح انتقاد کردند.

علی کُرد، نماینده مردم خاش در مجلس از بی‌خبری نمایندگان مجلس از طرح اصلاح قیمت بنزین انتقاد کرد و گفت: انتظار می‌رفت دولت و رئیس مجلس در این موضوع مهم، نمایندگان را محرم نظام می‌دانستند و از مشاوره، راهکارها و پیشنهادات کارشناسی نمایندگان استفاده می‌کردند تا شاهد چنین صحنه‌های دلخراشی در کشور نباشیم.

حسین هاشمی تختی‌نژاد، نماینده مردم بندرعباس در مجلس در نطق میان دستور خود گفت:« تدابیر لازم در شکل و نحوه اجرای طرح افزایش قیمت بنزین دیده نشد. بهتر بود مردم و نمایندگان را در جریان می‌گذاشتند و آن‌ها را توجیه می‌کردند.»

سید صادق طباطبایی‌نژاد، نماینده مردم اردستان در مجلس نیز اظهار کرد: ما نمایندگان مجلس هم در مرحله اجرا متوجه افزایش قیمت بنزین شدیم اما به دلیل سوء استفاده ضد انقلاب از فضای ایجاد شده و لزوم حمایت از تصمیم سران قوا، طبق فرمایش رهبری از آن تمکین و حمایت می‌کنیم. اگر با تدبیر عمل شده بود و افکار مردم آماده می‌شد و احساس نامحرم شدن در تصمیم ایجاد نمی‌شد، مردم همکاری بیشتری با این سیاست داشتند.

در رأس امور بودن مجلس مهم و تذکر نمایندگان در این زمینه قابل درک است. در عین حال باید پرسید که حجم انبوه انتقاد مجلسیان به بی‌خبری خانه ملت، چه چیزی را برجسته می‌کند؟ به عبارت دیگر باید پرسید مسئله اصلی چیست و انتقاد نمایندگان به یک موضوع نسبتا فرعی،‌ چه بلایی بر سر مسئله اصلی می‌آورد. بی‌خبری مجلس از مصوبه افزایش قیمت بنزین آنقدر نمایندگان را مشغول کرده بود که گویی مسئله اصلی را فراموش کرده بودند.

سید مهدی مقدسی، نماینده مردم اراک و کمیجان در مجلس در نطق میان دستور خود  گفت: انتظار داشتیم که دولت قبل از اجرای این طرح مردم و نمایندگان را در جریان قرار می‌داد. دولت باید صادقانه با مردم صحبت کند. آیا نمایندگان محرم نیستند که مورد مشورت قرار نمی‌گیرند؟ مگر نه این‌که مجلس شورای اسلامی در راس امور است؟

محمدباسط درازهی، نماینده مردم سراوان در مجلس در نطق خود به این پرداخت که «چرا و چگونه دولت، بدون مشورت با مجلس، شب جمعه و بدون جلب نظر مردم و اقناع نمایندگان مردم این سیاست را بدون آمادگی اجتماعی و ایجاد بسترهای مورد نیاز، انجام داده است؟»

اسدالله عباسی نماینده مردم رودسر در مجلس نیز اعتقاد داشت:« دولت می‌توانست از ظرفیت‌های مردمی، مجلس و رسانه‌ها استفاده کند و مردم و نمایندگان را در جریان کم و کیف این طرح قرار دهد.»

محمد مهدی زاهدی نماینده مردم کرمان در مجلس هم از بی‌خبری نمایندگان از طرح اصلاح قیمت بنزین انتقاد کرد و گفت:« آیا مردمی که شما می‌خواهید درآمد حاصل از این افزایش را به آنها برگردانید، نامحرم بوده‌اند؟ آیا مجلس شورای اسلامی نامحرم است؟»

حجم انتقاد نمایندگان از این ‌بی‌خبری آنقدر زیاد بود که موضوع افزایش قیمت بنزین به حاشیه رفت. اوج واکنش به غافلگیر شدن نمایندگان شاید در جمع کردن امضاء برای استیضاح علی لاریجانی رقم خورد. استیضاحی که هیچ نتیجه‌ای نداشت. ایسنا طی خبری از جلسه علنی عصر یکشنبه(۲۶ آبان ماه) نوشت: مجتبی ذوالنور نماینده قم و رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در حال جمع آوری امضاء از نمایندگان برای استیضاح علی لاریجانی است.

به گزارش ایسنا، یک دلیل این استیضاح این بود که در تصمیم اتخاذ شده توسط سران قوا، رأی نمایندگان آن هم حداقل به صورت استمزاجی گرفته نشده است؛ در نهایت امضاء‌کنندگان این نامه اعتراض خود را نسبت به تصمیم گیری‌های مجلس بدون مشورت نمایندگان بیان کرده و طبق آیین نامه مجلس خواستار به جریان افتادن استیضاح علی لاریجانی شدند.

جمع کردن امضاء برای استیضاح لاریجانی به سردمداری ذوالنوری، باعث شد یکی از نمایندگان، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را به «داشتن درک جناحی از امنیت ملی» متهم کند. علیرضا رحیمی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه «افراطیون رئیس قوه قضاییه را بی‌نقص می‌دانند»، گفت: مخالفت‌های افراطی با رئیس‌جمهور و رئیس مجلس نشان می‌دهد مخالفان در عمل اعتقادی به رأی مردم و دموکراسی ندارند. اظهارات و اقدامات رئیس کمیسیون امنیت ملی و تلاش برای استیضاح رئیس جمهور و رئیس مجلس نشان از درک جناحی از امنیت ملی دارد.

هر روز فریاد عدالتخواهی نمایندگان در خانه ملت می‌پیچد این در حالی است که اغلب انتقاد آنها به افزایش قیمت بنزین در دو جمله خلاصه می‌شد. اول اینکه چرا نمایندگان بی‌خبر بودند و دوم اینکه چرا تدبیر لازم برای اقناع مردم صورت نگرفت. به راستی، توجیه کردن مردم از طریق رسانه‌ها و نمایندگان چقدر به کاهش اعتراض‌ها تاثیر می‌گذاشت؟ باید از نمایندگان پرسید که دغدغه مردم چیست؛ سه‌برابر شدن قیمت بنزین یا بی‌خبری مردم و نمایندگان از این سیاست؟

بعضی نمایندگان انتقاد از این مصوبه را به سویی بردند، که مسئله اصلی عملا به محاق رفت. به طور مثال محمد مهدی مقدسی، نماینده مردم اراک در مجلس، افزایش قیمت بنزین در شب میلاد رسول اکرم را «بدسلیقگی» خواند و گفت: انتظار داشتیم رییس جمهور و وزرا، پیشنهادشان درباره این طرح را به مجلس بیاورند و به ما اعتماد داشته باشند. امسال انتخابات است. به مردم چه بگوییم؟ بگوییم ما در جریان تصمیمات مهم نیستیم؟

نمونه دیگر این نوع انتقاد در نطق محمد مهدی زاهدی، نماینده مردم کرمان در مجلس قابل ردیابی است. زاهدی با دست گذاشتن بر همزمانی سیاست اصلاح قیمت بنزین و  کنفرانس وحدت اسلامی گفت: جای تعجب دارد که افزایش قیمت بنزین در روزی اتفاق افتاد که مجمع تقریب مذاهب اسلامی به مناسبت هفته وحدت از کشورهای مختلف اسلامی مهمان داشت. آن مهمانان خدمت مقام معظم رهبری رسیدند تا پیام وحدت را به دنیا صادر کنند. در همان روز شاهد اغتشاشاتی بودیم تا شاید به دنیا پیام عدم وحدت در کشور مخابره شود. آیا فکر نمی‌کنید که عده‌ای نفوذی باعث انجام چنین اقدامی در آن روز شده بودند؟

شعبده‌بازها یک اصل اولیه دارند و آن این است که توجه تماشاگران را به چیز دیگری – به جز کاری که در حال انجام آن هستند – جلب می‌کنند. در اتفاقات اخیر نیز توجه مردم اغلب به سوی اتفاقاتی جلب شد که دربرگیری بیشتری داشته و جذاب باشد. مسائلی مثل بی‌تدبیری مسئولان، بی‌خبری و غافلگیری مجلس و هم‌زمانی سیاست افزایش قیمت بنزین با تاریخ‌های مذهبی، برای همگان جذاب است؛ موضوع اصلی را به حاشیه می‌برد؛ افراد را مقابل هم قرار نمی‌دهد و باعث فراموشی مسئله اصلی می‌شود.

نمایندگانی که در رأس امور بودن مجلس برایشان مهم است، می‌توانستند کاری کارشناسی انجام دهند. آنها به جای انتقاد از بی‌خبری مجلس، می‌توانستند علت اصلی اصلاح قیمت بنزین را پیگیری کنند. پس از روشن شدن علت واقعی، در کمیسیون‌های تخصصی تبعات مثبت و منفی این سیاست را به بحث می‌گذاشتند. در آن صورت شاید می‌توانستند به دغدغه دوم خود یعنی اقناع وتوجیه مردم جامه عمل بپوشند.

دقایقی که صرف پرداختن به مسائل فرعی می‌شود، برای شعبده‌بازان ارزشمند است زیرا مسائل مهمی را پنهان می‌کنند. هر شهروند نیازمند اطلاعاتی است تا بتواند حقوق دموکراتیک خود را اعمال کند. وقت تلف کردن خلأء اطلاعاتی به وجود می‌آورد تا شهروندان از حق خود محروم شوند. شعبده‌بازی، این حق شهروندان را ‌سلب می‌کند.