سناریوی «مقتدی صدر» برای انتخابات سال آینده

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از خبرگزاری ایلنا، «محمدصالح صدقیان» رئیس مرکز عربی مطالعات ایران در تشریح دلایل وقوع به هم‌ریختگی در استان ذی‌‌قار اظهار کرد: طی روزهای اخیر شاهد به وقوع پیوستن اتفاق‌های مختلفی در حوزه سیاسی و امنیتی در عراق بودیم که من معتقدم این تحولات را نمی‌توانیم خارج از اتفاق‌های رخ داده طی هفته‌های اخیر در منطقه بدانیم.

واقعیت این است که از زمان پیروزی «جو بایدن» در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده تا زمانی که او در ۲۰ ژانویه وارد کاخ‌سفید شود، رخدادهای متنوعی در حوزه امنیتی و سیاسی به وقوع خواهد پیوست؛ به گونه‌ای که بسیاری از رسانه‌های آمریکا از وقوع یک تحول بزرگ در خاورمیانه طی هفته‌های پیش‌رو سخن می‌گویند که عراق هم از این امر مستثنی نخواهد بود.

اما مسأله اصلی این است که روزهای اخیر اخبار زیادی در مورد درگیری‌های جدید در استان ذی‌قار و شهر ناصریه (مرکز استان ذی‌قار) منتشر شده که چندین کشته و زخمی بر جای گذاشته است. وی ادامه داد: واقعیت این است که نیت و هدف تظاهرکنندگان یکسان و بر اساس یک موضوع نیست؛ چراکه برخی از آنها به مسائل معیشتی و اقتصادی اعتراض دارند، عده‌ای دیگر به عملکرد دولت و فسادهای سیاسی و اداری در عراق معترض هستند و حتی بخشی دیگر به دولت و عدم خروج نظامیان آمریکا از عراق اعتراض دارند.

به همین جهت نمی‌توان گفت که نیت همه معترضان در این استان‌ها یکی است. نکته‌ای که در اینجا قابل ذکر بوده این است که علاوه بر دیدبان حقوق بشر عراق، سفارت آمریکا در بغداد هم نسبت به کشته شدن بخشی از معترضان و شهروندان عراقی در ذی‌قار و ناصریه اعتراض کردند. حتی ما شاهد انتشار بیانیه شدیدالحن دیدبان حقوق بشر عراق در مورد این اعتراض‌ها بودیم که دولت مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق را به عدم توانایی برای جلوگیری از وقوع پیامدهای امنیتی و انسانی متهم کرده است و حالا یکی از مسائلی که متاسفانه در این میان مطرح است، انفعال دولت فعلی عراق در مورد مقابله با این اعتراض‌ها است.

این کارشناس ارشد مسائل عراق تصریح کرد: بسیاری معتقدند که دولت مصطفی الکاظمی نتوانسته این اعتراض‌ها را مدیریت کند و بر این اساس حمله‌ها به وی افزایش پیدا کرده و در نهایت او مجبور به اعزام نیروهای نظامی و امنیتی به ذی‌قار شده است. مسأله‌ای که در اینجا باز هم به یک چالش اصلی تبدیل شده شکل‌گیری یک ائتلاف علیه «مقتدی صدر» در استان ذی‌قار است؛ به عبارتی دیگر بسیاری از معترضان به او حمله کردند و معتقدند که کشته شدن برخی از افراد در این تظاهرات با جریان صدر مرتبط است.

این به هم ریختگی موجب شده تا مقتدی صدر هم واکنش‌های تندی از خود نشان دهد. تا جایی که رسانه‌های عراق اعلام کردند که مقتدی صدر تظاهرکنندگان ذی‌‌قار را عناصر نفوذی آمریکا خوانده است. توجه داشته باشید که بغداد و ذی‌قار از جمله مناطقی هستند که طی سال گذشته اعتراض‌ها در آنجا علیه عادل عبدالمهدی بالا گرفت و در نهایت مصطفی الکاظمی به روی کار آمد. صدقیان افزود: این تاریخچه به خوبی نشان می‌دهد که هر دو منطقه پتانسیل لازم برای جهت‌دهی به تحولات سیاسی عراق را دارا است؛ به گونه‌ای که مصطفی الکاظمی با اعزام نیرو به ذی‌قار در صدد آن است تا به این قائله خاتمه دهد اما نباید انتظار داشته باشید که او علیه مقتدی صدر سخن بگوید.

در سوی دیگر میدان شاهد آن هستیم که چند روز پیش مقتدی صدر در پیام توئیتری صراحتاً از عزم خود برای ورود به انتخابات آتی عراق سخن گفت. او با تحریک طرفداران خود، آنها را در روز جمعه به میدان التحریر بغداد کشاند و به نوعی سعی کرد تا بتواند به تمام جریان‌های سیاسی عراق بفهماند که همچنان دارای پایگاه اجتماعی قوی و مستحکم است. توجه داشته باشید که صدر دارای یک پایگاه مردمی مشخص در میان مردم عراق است و حتی انشعاب‌هایی که طی دوران گذشته در این جریان صورت گرفته باز هم نتوانسته از میزان طرفداران وی کم کند. بر این اساس باید بگویم صدر به دنبال کسب کرسی‌های بیشتر مجلس خواهد بود و در نهایت به دنبال آن است تا بتواند نخست‌وزیر آینده عراق را از جریان خود انتخاب کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در این مسیر باید توجه داشته باشید که جریان صدر نهایتاً می‌تواند ۵۵ درصد کرسی‌های پارلمان عراق را به دست بگیرد و به همین دلیل مشخصاً باید با برخی از احزاب ائتلاف کند. او با به میدان آوردن طرفداران خود به نوعی سعی دارد به رقبایش بفهماند که همچنان قدرت سیاسی بالایی در بغداد دارد و از سوی دیگر باید توجه داشت کسانی مانند نوری المالکی یا عمار حکیم به دنبال ائتلاف با وی در انتخابات پارلمانی این کشور که قرار است خرداد ماه سال آینده برگزار شوند، نیستند؛ چراکه جریان حکمت به دنبال حضور در انتخابات به صورت مستقل است و از سوی دیگر، ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی هم مشکلات عدیده‌ای با جریان صدر دارد.

بر این اساس احتمال آنکه صدر بخواهد با مصطفی الکاظمی ائتلاف کند، قوت گرفته است که البته این صرفاً یک بحث رسانه‌ای و گمانه‌زنی مطبوعاتی است. اگر فرض را بر این بگذاریم که مصطفی الکاظمی با مقتدی صدر وارد ائتلاف شود، باید به این جمع‌بندی برسیم که صدر از او صرفاً به عنوان یک ابزار سیاسی استفاده خواهد کرد و در نهایت الکاظمی را برای پست نخست‌وزیری برنمی‌گزیند.