سرودی با فرسنگها فاصله از حال و هوای فوتبال

به گزارش پایگاه خبری “ججین”، عصر یکشنبه ۳۰ اردیبهشت‌ماه، سرود تیم ملی فوتبال ایران برای جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه با صدای سالار عقیلی و آهنگسازی بابک زرین در تالار وحدت همزمان با بدرقه اعضای این تیم رونمایی شد؛ در برنامه ای که مدیران حوزه ورزش و هنر، بازیکنان و مربیان تیم ملی فوتبال، هنرمندان، ورزشکاران و پیشکسوتان هنر و ورزش حضور داشتند.

سرود «۱۱ ستاره» با صدای عقیلی، دو قطعه بی کلام اثر شهرداد روحانی و سرودی به آهنگسازی فریدون شهبازیان برای اجرا در روسیه تولید شده است.
اما ۱۱ ستاره به عنوان سرود اصلی، به مذاق مخاطبان فوتبال‌دوست خوش نیامد و انتقادهای بسیاری را مبنی بر اینکه با فضای فوتبال کیلومترها فاصله دارد، به آن وارد شد.
در همین رابطه نظر چند موسیقی‌دان را درباره سرود تیم ملی فوتبال ایران جویا شدیم که در پی می خوانید:

** سرود تیم ملی، متناسب با فضای فوتبال نیست 
سعید علیپوریان خواننده پاپ و آهنگساز به خبرنگار موسیقی ایرنا گفت که این سرود تناسبی با موضوع فوتبال ندارد، به عنوان مثال در یک جشن تولد نمی توان کاری از همایون شجریان پخش کرد تا همه لذت ببرند درحالی که کار همایون به لحاظ هنری بسیار ارزشمند است و همه آثارش را دوست دارند، اما تناسب فضایی که می خواهید از موسیقی بهره ببرید را باید درنظر گرفت.
این آهنگساز افزود: فوتبال ورزشی است که با هیجان و آدرنالین خون هم تماشاگر و هم بازیکنان در ارتباط است، ما قطعا در تولید سرود تیم ملی می توانستیم کمی روابط و نگاه های خط کشی شده را کنار بگذاریم و کمی پاپ تر به موضوع نگاه کنیم.
علیپوریان با یادآوری اینکه فوتبال یک ورزش مردم‌پسند است، اظهار داشت: از کودک ۴- ۵ ساله تا زن و مرد ۶۰- ۷۰ ساله در ابعاد جهانی از این ورزش لذت می برند بنابراین ما باید هنگام ساخت سرود تیم ملی، باید آهنگی را استفاده کنیم که همه از آن به همین اندازه بهره ببرند و در واقع همه‌فهم باشد.
وی تصریح کرد: متاسفانه کار ارزشمند «زرین» با صدای بسیار زیبای «عقیلی» متناسب این فضا نیست.
علیپوریان توضیح داد: تیتراژ سریال معمای شاه را ببینید و چقدر آن موسیقی متناسب این سریال بود، چون همه همین موسیقی را از آن انتظار دارند، آن سریال مخاطبان خود را داشت و من بسیار شنیدم که از این صدا (عقیلی) با آن موسیقی لذت بردند.
خواننده موسیقی پاپ اضافه کرد: اما سرود تیم ملی نه به لحاظ شعر با ورزش فوتبال تناسب دارد، نه به لحاظ موسیقی، نمی خواهم بگویم موسیقی آن خوب نیست، موسیقی آن خوب است اما تناسبی با ورزش مردم‌پسند (پاپیولار) فوتبال ندارد.
به گفته وی، باید یک کار پاپ برای سرود تیم ملی ساخته می شد؛ اثری که انرژی بدهد، ما می خواهیم ایجاد انگیزه کنیم و حال هم ورزشکار و هم تماشاگر را تغییر دهیم، بنابراین باید به این موضوع دقت داشته باشیم.

**سرود تیم ملی، جای پیچیدگی نیست 
علیپوریان ادامه داد: نیاز نیست به شعر سرود فوتبال چندان فکر شود، من خود شاعر هستم اما این سرود قرار نیست دارای پیچیدگی زیادی باشد، اینجا جای پیچیدگی نیست.
این مدرس موسیقی اضافه کرد: صدای عقیلی فوق العاده است و خود از علاقه مندان به صدایش هستم اما معتقدم این صدا با فضای فوتبال، متناسب نیست.
وی ادامه داد: در تولید این اثر باید از خواننده های پاپیولاری که اکنون مورد اقبال هستند، بیشتر استفاده می شد، شخصی همچون علیرضا عصار.
این آهنگساز اظهار داشت: آنها می توانستند از یک سال قبل، فراخوانی منتشر کنند تا سرودهای متعددی برای جام جهانی ساخته شود، پس از آن بهترین کار به نظرسنجی مردمی گذاشته می شد و به آن جایزه هم تعلق می گرفت و همین باعث می شد حجم وسیعی موسیقی، بدون هزینه تولید شود و اثر منتخب، سرود تیم ملی می شد و مطمئنا به این روش، بهترین اثر به لحاظ تناسب فضا انتخاب می شد.
علیپوریان در ادامه تاکید کرد: کار سفارشی همواره کمی ماجرا را خراب می کند، آنها به ساخت سرود تیم ملی فوتبال مانند موسیقی سریال، نگاه کرده اند و با این تصور که زرین و عقیلی، امتحان خود را در سریال معمای شاه، پس داده اند بنابراین در سرود تیم ملی هم موفق خواهند بود.
این خواننده گفت: در واقع برآیند کار نشان می دهد که این تناسب میان موضوع و موسیقی در نظر گرفته نشده است.

**ایرادات مدیریتی
امید نعمتی خواننده گروه موسیقی پالت نیز به خبرنگار ایرنا می گوید: این سرود در مجموع، آهنگ بدی برای جام جهانی فوتبال است به همین دلیل واکنش های متعددی در فضای مجازی به دنبال داشت، برخی آن را مشابه تیتراژ سریال معمای شاه می دانستند، برخی گفتند قبل از اینکه به زمین فوتبال برویم سه – هیچ عقب هستیم و برخی معتقد بودند این سرود به درد باخ می خورد که من نیز با همه آنها موافق هستم.
وی اظهار داشت: بدی این سرود، تقصیر عقیلی نیست، همه می دانیم که سالار، هنرمند توانایی است، به نظر من یک اشکال مدیریتی است زیرا این کار به یک تهیه کننده ای احتیاج داشت که ویژگی های یک سرود تیم ملی را بشناسد تا بتواند خواننده، آهنگساز، شاعر و ترکیب مناسب آن را پیدا کند، بچیند و سرود را بسازد.
این آهنگساز جوان افزود: من معتقدم این مربوط به ضعف مدیریت است که چند روز مانده به اعزام تیم به جام جهانی، سرود تیم ملی اینگونه باشد.
نعمتی ادامه داد: به عنوان مثال وقتی شما می خواهید برای یک شرکت، تبلیغ تلویزیونی سه دقیقه ای بسازید، در آن شرکت مشاورانی هستند که این تبلیغ را به کارگردانی که مناسب آن کار است سفارش می دهند.
وی توضیح داد: آن کارگردان هم که مناسب این کار است، افراد مناسب دیگر همچون جلوه های ویژه و بقیه را برای کار انتخاب می کند، بنابراین در واقع مشکل مدیریتی است که نتوانسته تهیه کننده مناسب، آهنگساز و خواننده مناسب را برای این کار انتخاب کنند.
این خواننده سبک تلفیقی گفت: این همه جوان خلاق در موسیقی کار می کنند اما به خاطر مشکل مدیریت موسیقی کشور، زیر سایه افرادی مانده اند که نمی توانند با شرایط روز و جوانان، ارتباط برقرار کنند و در نتیجه، سرود تیم ملی فوتبال کشور نیز اینگونه ساخته می شود.

**باید در تولید سرود تیم ملی، شور و هیجان فوتبال در نظر گرفته می شد 
رضا مهدوی موسیقی‌دان و منتقد هنری نیز به خبرنگار ایرنا می گوید: عقیلی از بهترین خواننده های جوان نسل پس از انقلاب است و در توانایی، دانش و وسعت صوتی و شناخت خوب او از آواز ایران، شکی نیست.
وی ادامه داد: سالار می داند محدوده صوتی اش کجاست و چه موسیقی هایی را باید بخواند، تناسب نداشتن سرود تیم ملی فوتبال به عقیلی بازنمی گردد بلکه به آهنگسازی و سفارشی که داده شده، مربوط است.
مهدوی ادامه داد: آهنگ، صدای خواننده را به سمت خود می کشاند بنابراین در سرود تیم ملی هم، این موضوع به آهنگساز برمی گردد که باید فضای فوتبال و شور، نشاط و هیجان آن را در نظر می گرفت.
این منتقد هنری توضیح داد: آهنگساز باید موسیقی را با چنان ریتمی می نوشت که این شور و هیجان زمانی که مثلا گل زده می شد و یا ایران، برنده مسابقه می شد، شور مضاعف ایجاد می کرد و اگر هم تیم ملی ما می باخت، شور و امیدی به آینده می داد.
وی اضافه کرد: مضاف بر آن، باید این نکته را نیز در نظر بگیریم که میلیونها نفر با زبان های مختلف در دنیا فوتبال را تماشا می کنند و اگر بخواهند این سرود را بشنوند، تحت تاثیر قرار بگیرند که این موارد به نت نویسی، پارتیسیون نویسی و ارکستر بندی بازمی گردد و خواننده لاجرم در این چارچوب قرار می گیرد.
مهدوی بیان داشت: تصور می کنم یکی از دلایل انصراف علیرضا قربانی از خواندن سرود تیم ملی به این برمی گردد که نخواست به او اعتراضی شود.
وی با یادآوری اینکه عصار هم به سفارش بخش خصوصی، سرودی برای تیم ملی فوتبال خوانده است، گفت: عصار همیشه یک فرم و آهنگ را به شکل دیکلماسیون (دکلمه) می خواند که حالت آوازی ندارد و گاهی اوقات به حروف، کلمات و هجاها کشش داده می شود.
این موسیقی‌دان تاکید کرد: فدراسیون فوتبال در اینجا باید هوشمندی می کرد و یا نهادهای حامی و پای کار باید نظرات کارشناسی بیشتری را احصا می کردند یا در آیین رونمایی که در تالار وحدت برگزار شد، خوب بود از طیف وسیعی از کارشناسان دعوت می شد تا سرود را بشنوند نه اینکه مدیران دولتی که با موسیقی آشنایی ندارند، اغلب حضور داشته باشند.
وی در عین حال گفت: اینکه مردم، سرود را از فضای مجازی بشنوند و نظر بدهند شاید این نظر هم مجازی فرض شود و مسئولان هم مانند بسیاری موارد دیگر چندان به آن وقعی ننهند.
مهدوی اظهار داشت: از آنجا که کارگروه های فنی و حرفه ای نداریم و قاطبه کارشناسان موسیقی مورد توجه و سوال قرار نمی گیرند و دیدگاه های آنها همواره پس از تولید اثر مطرح می شود، اینجاست که نتیجه کار برای واقعه بسیار مهم و حساسی که میلیونها بیننده دارد، چنین می شود.
این موسیقی‌دان گفت: با این همه صرف بودجه و هزینه برای سرود تیم ملی فوتبال، کار سنگین و فاخری نیز ارائه شد اما واقعا به درد فضای فوتبال و بازی جام جهانی نمی خورد.
وی ادامه داد: شخصی همچون محسن چاووشی در عرصه موسیقی پاپ که فضای مردم را به خوبی می شناسد و کسی است که از خود مراقبت های ویژه انجام داده و در هر برنامه و اجرایی نرفته و چند وجهی است، شاید گزینه درست تری برای این کار بود.
مهدوی توضیح داد: چاووشی می داند در جایی که خود توانایی خواندن ندارد، باید خواننده سنتی انتخاب کند که در سریال شهرزاد، برای آلبوم شماره ۱۳ و آثار دیگرش این کار را انجام داد، زیرا او می داند چه جایی، جایگاه چه کسی است و چه محدوده ای است و مردم چه فضایی را می خواهند.
وی گفت: چاووشی علاوه بر اینکه آهنگساز خوبی است، شعرشناس خوبی هم هست و شعرهای خوبی برای کارهایش انتخاب می کند، ضمن اینکه در حوزه پاپ، راک و موسیقی ترنس کار می کند و فضای سنتی را به کسی می دهد که تخصص سنتی دارد.
این منتقد موسیقایی اظهار داشت: حال اینکه ما تولید این کار را با ارکستر سمفونیک انجام دادیم، می خواهیم شکوه و جلال کشورمان را به رخ دنیا بکشیم اما غافلیم که موسیقی ایرانی اصلا ارکسترال شده نیست، یعنی وقتی ما وارد فضای سمفونیک می شویم حتی اگر سمفونی هم می نویسیم که با ارکستر سمفونیک اجرا شود، خطا است.
وی تاکید کرد: موسیقی ایرانی به قدری غنی است که نیاز نیست بخواهیم با ارکستر سمفونیک، چیزی را به رخ بکشیم چراکه دنیا از ما موسیقی خودمان را می خواهد.
مهدوی افزود: ما شاید با یک موسیقی ساده یکی از اقوام ایرانی؛ کردها، لرها، بلوچ ها، گیلکی ها، آذری ها یا خراسانی ها می توانستیم یک موسیقی بانشاط ریتمیک بسازیم که همه به دنبال آن باشند، اتفاقا غربی ها هم به دنبال آن هستند و خود ایرانی ها هم همین طور، اما خطای مدیریتی برخی مسئولان این است که غرب‌شیفتگی دارند و این موضوع اکنون در دانشگاه ها و آموزش های ما بیداد می کند و هر روز در فرهنگ روزمره ما بیشتر می شود.
وی گفت: به نظر من هر موسیقی ای که به عقیلی می دادند او به نحو احسن اجرا می کرد، آثار شاد و ریتمیک سالار بسیار زیباست و این توانایی را دارد اما در این کار، این آهنگساز است که به او هدف داده است؛ همچون بازیگری که کارگردان به او می گوید که این کار را انجام بده و فلان کار را انجام نده.
گزارش از زهرا امیری