سرعت‌گیرهای ایران و آمریکا برای به نتیجه رسیدن “مذاکرات وین”

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، کوروش احمدی در پاسخ به این سوال که با توجه به برگزاری دور جدید مذاکرات وین  در ۸ آذرماه ، فکر می کنید نقطه آغازین مباحث در این مذاکرات چه خواهد بود باتوجه به این که ایران معتقد است که آمریکا  در هفت دور گذشته این مذاکرات را به بن بست کشانده است وحتی در موضوع لغو تحریم ها با ارائه لیست هایی همچون لیست های سبز و قرمز تلاش دارد که به صورت یکجانبه عمل کند؟گفت: با توجه به تحولات سیاسی مهم در ایران بعد از خاتمه ادوار مذاکراتی پیشین در ۳۰ خرداد و تغییر بنیادی در تیم مذاکره کننده، طبعا طرفهای مقابل نخست مشتاق  خواهند بود بدانند که ایران به دنبال چیست و آیا سیاست و راهبرد ایران تغییر کرده یا خیر. آیا اراده سیاسی در نظام سیاسی جدید ایران برای نیل به توافق وجود دارد یا خیر. آیا مبنای کار ایران همان سیاست و راهبرد قبلی خواهد بود یا خیر؟ طرف ایرانی نیز طبعا کنجکاو خواهد بود بداند که آیا آمریکا اراده سیاسی لازم برای پیشبرد کار را دارد و تغییرات سیاسی در ایران تاثیری بر سیاست آمریکا گذاشته است یا خیر؟

وی ادامه داد: مثلا آیا لیست قرمز، سبز و زرد که میخائیل اولیانف، سفیر روسیه نزد آژانس و نیز سخنگوی وزارت خارجه ایران به آن اشاره کردند، همچنان مبنای کار آمریکا است و لیست قرمز همچنان غیرقابل  مذاکره است یا خیر. آیا با توجه به نزدیک به نهایی شدن رفع تحریم‌های بخشی، آیا تعدیلی در نظر آمریکا راجع به تحریم‌های اشخاص حاصل شده است یا خیر. البته با توجه به اینکه در هر مذاکره‌ای، اعم از چانه‌زنی درمورد قیمت یک جنس در یک مغازه تا چانه‌زنی‌های حساس دیپلماتیک، طرفها نخست یک موضع مذاکراتی دارند که در صورت وجود اراده لازم به تدریج قابل تعدیل و رسیدن به یک حد وسط است، در این جا نیز غیر  از این نخواهد بود. مهم این است که اعضای  مجربی در تیم ایران حضور داشته و احاطه لازم بر تاکتیک‌های مذاکراتی و لزوم اجتناب از اشتباه محاسبه وجود داشته باشد.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به تاکید ایران بر نتیجه محور بودن این مذاکرات و برخی از موانع پیش رو در راستای تحقق این موضوع ، به چه میزان می توان به  موفقیت این مذاکرات در یک پروسه کوتاه مدت امید داشت؟ افزود : زمان بر بودن یا نبودن این مذاکرات بستگی تام و تمامی به استراتژی و تاکتیک‌های طرفین دارد. اگر هدف طرفین بازگشت به برجام ۹۴ باشد، کار می‌تواند به سرعت انجام شود. اما با توجه به زمانی که سپری شده، سررسیدهای برجامی که به سرعت نزدیک می‌شوند، تحولات شگرفی که در داخل آمریکا و داخل ایران و در منطقه روی داده، دورنمای کمتر روشن تحقق هدف ایران از برجام یعنی عادی شدن رابطه اقتصادی با جهان و … اکنون بازگشت ساده به برجام ۹۴ نیز می‌تواند چندان آسان نباشد؛ خاصه آنکه برجام ۹۴ نیز از ابتدا در مورد یک موضوع واحد و محدود یعنی برنامه هسته ایران و تحریم‌های مربوطه بود و طیف گسترده‌ای از مسائل که در برجام به آنها پرداخته نشد، همیشه مستعد متلاشی کردن برجام بودند. از سوی دیگر، زیاده‌خواهی‌های آمریکا مانند “قوی‌تر و طولانی‌تر کردن برجام”، اصرار بر پرداختن به سایر مسائل و نیز سیاست داخلی آمریکا و … در سرعت کار تاثیر عمده خواهند داشت.

این کارشناس ارشد مسائل بین الملل در واکنش به این سوال که در برابر هر کدام از طرف های مذاکره کننده یعنی  ایران ، گروه ۱+۴ و آمریکا چه موانع و چالش های احتمالی در جریان برگزاری این مذاکرات وجود خواهد داشت؟گفت: دولت بایدن برای  نیل به نتیجه در این مذاکرات با چند سرعت‌گیر می‌تواند مواجه باشد. نخست سیاست داخلی آمریکا است. انتخابات چند روز پیش در دو ایالت ویرجینیا و نیوجرسی از نظر دموکرات‌ها پیش درآمد خوبی برای انتخابات میان دوره‌ای سنا و مجلس نمایندگان در ۲۰۲۲ و شاید انتخابات ۲۰۲۴ نبوده است. کاندیدای دموکرات در ویرجینیا در حالی به کاندیدای جمهوریخواه باخت که بایدن یک سال پیش ترامپ را در همین ایالت با فاصله ۱۰ پوان شکست داده بود. رقابت شانه به شانه کاندیداهای دموکرات و جمهوریخواه در ایالت اساسا دموکرات  نیوجرسی نیز هشدار مهمی برای دموکرات‌ها بود.

وی در ادامه گفت: در چنین وضعیتی ممکن است بایدن به صرف سرمایه سیاسی بیشتری برای هموار کردن راه در داخل آمریکا برای امتیاز دادن به ایران نیاز داشته باشد. مسائل منطقه‌ای نیز سرعت‌گیر بعدی برای آمریکا است. اسرائیل و برخی کشورهای عربی که در این اواخر در قالب “پیمان ابراهیم” به هم نزدیک شده و به احتمال زیاد مشغول همکاریهای اطلاعاتی  و امنیتی با هم هستند، ملاحظاتی دارند که دولت بایدن مشکل می‌تواند نادیده بگیرد.

به گفته وی، برای طرف ایرانی  نیز برخی مواضع و عصبانیت برخی طیف‌ها در مورد برجام می‌تواند سرعت‌گیرهای مهمی باشد. برخی طیف‌های سیاسی در طول ۵ سال گذشته هستی سیاسی خود را در گرو مقابله با برجام نهاده و پایگاه  اجتماعی‌شان عمدتا در این رابطه شکل گرفته، بطوری که ممکن است فکر کنند که عدول از این مواضع، هزینه سیاسی  بسیار بالایی برایشان خواهد داشت.   

احمدی در پاسخ به این سوال که نقش کشورهایی چون چین و روسیه در پیشبرد این مذاکرات چگونه خواهد بود ؟خاطرنشان کرد: برداشت من از  اظهارات سخنگویان روسیه و چین طی یکی دو ماه گذشته این است که آنها خواستار بازگشت ساده به برجام ۹۴ هستند و با هر چیزی بیشتر از آن از ناحیه ایران و آمریکا موافق نیستند. به ویژه طعنه‌ها و کنایه‌های  اولیانوف در این رابطه کاملا گویا است. او حداقل در ۵ توئیت اظهارات مقامات دولت سیزدهم در مورد زمان مذاکرات و نتایج شش دور مذاکره قبلی را به چالش کشید. چین و روسیه احتمالا فکر می‌کنند که فراتر رفتن از برجام توسط ایران و آمریکا عملی نیست و شرایطی ایجاد می‌کند که به سود منافع آنها در منطقه نخواهد بود. روسیه روابط گسترده‌تر اقتصادی و امنیتی با اسرائیل و کشورهای عربی دارد و چین نیز تا حد زیادی به نفت منطقه وابسته است. آنها ظاهرا نگران برخورد نظامی در منطقه هستند و مایلند تنش بین ایران و آمریکا تخفیف یافته اما همچنان در سطح قابل کنترلی ادامه یابد.