زنگ زدگی صنعت کفش تبریز

اولین کارخانه چرم سازی در ایران به سال ۱۳۰۸ شمسی در شهر تبریز شروع به فعالیت کرد و پس از آن در همدان، اصفهان و برخی شهرهای دیگر نیز کارخانه هایی تاسیس شد.
تبریز از دیرباز یکی از پیشگامان صنعت چرم و کفش بوده و قطب اصلی این صنعت در ایران شناخته می شود.
شهرت و نام آوری تبریز در صنعت چرم و کفش بیش از هرچیز مرهون تولیدکنندگانی است که امروز با مشکلاتی در مسیر فعالیت خود مواجهند.
قاچاق و واردات بی رویه از جمله مشکلات اصلی پیش پای ادامه فعالیت صنعت کفش تبریز است؛ هر چند بنا بر آمار رسمی سالانه حدود ۱۰ میلیون دلار کفش از مبادی گمرکی وارد کشور می شود، اما به گفته فعالان صنعت کفش تبریز، آمار کشورهای صادرکننده حاکی از صادرات ۳۰۰ میلیون دلار از این محصول به ایران است.
البته صنعت دیرپای کفش تبریز با مشکلات دیگری مانند کهنه بودن ماشین آلات، ضعف آموزش، ضعیف بودن کیفیت محصولات تولیدی صنایع پایین دست از قبیل زیره، چسب و میخ و یراق آلات و تبلیغات بی رمق در بازار داخلی و خارجی نیز مواجه است.
رسول افراشته، از تولیدکنندگان کفش تبریز در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه مواد اولیه مورد نیاز کفش که در داخل کشور تهیه می شود، کیفیت پایینی دارد، اضافه می کند: به ویژه زیره کفش ایرانی غیراستاندارد است و چاره ای جز واردات نداریم.
وی با اشاره به اینکه علاوه بر زیره، کیفیت چسب، میخ و یراق آلات ما هم خوب نیست، گفت: در صورت استفاده از این مواد اولیه، تولید ما حرفی برای گفتن در بازار خارجی نخواهد داشت.
این تولید کننده کفش با اشاره به جایگاه مناسب ترکیه در بازار جهانی کفش چرم دست دوز، خاطرنشان می کند: ترکیه هم مواد اولیه مورد نیاز خود را از کشورهایی همچون هلند و ایتالیا وارد می کند.
افراشته با اشاره به اینکه چرم گاومیش ایرانی مورد استفاده در کفش دست دوز سنگین و بودار است، گفت: دنیا از این چرم استقبال نمی کند.
وی با تاکید بر اینکه تولید کننده کفش نیازمند حمایت است، گفت: در صورتی که تعرفه مواد اولیه کاهش یابد و تسهیلات کم بهره به منظور بروز رسانی ماشین آلات در اختیار تولید کننده قرار گیرد، می توانیم بخشی از بازار جهانی این کالا را در اختیار گیریم.
یکی دیگر از تولیدکنندگان کفش تبریز نیز که افزون بر ۶۰ سال در این عرصه فعال است، استفاده از فناوری روز دنیا و توجه به بحث آموزش را مهم ترین نیاز این صنعت می داند و می گوید: باید اذعان کنیم که حداقل طی ۳۰ سال گذشته تولیدکنندگان کفش تبریز ورود جدی به عرصه فناوری و بهره مندی از دستاوردهای روز دنیا نداشته اند.
فتاح احمدی اظهار می کند: باید توجه داشت که بی توجهی و بی رغبتی نسبت به بهره مندی از تکنولوژی به ویژه در زیباسازی تولیدات کفش، لطمات جبران ناپذیری به کفش تبریز می زند و باعث از دست رفتن بازارهای جهانی و حتی بازار داخلی می شود که آثار منفی آن مجموعه های اقتصادی منطقه را تحت شعاع قرار خواهد داد و تاکنون نیز چنین بوده است.
وی اضافه می کند: همه مردم امروز به دنبال تنوع در کنار زیبائی در کفش هستند و وظیفه تولیدکنندگان است که بر اساس نظر و سلیقه مردم تولید کنند؛ توجه به این امر از رسالت های اصلی ماست و باید با تولیدات متنوع و زیبا که با بهره گیری از فناوری و ماشین ابزارهای مختلف و به روز دنیا میسر می شود، رضایت مشتری را جلب کنیم.
احمدی ادامه می دهد: خوشبختانه در تبریز نیروی انسانی مجرب و متخصص بسیاری وجود دارد که توانایی و مهارت تولید کفش هایی برای رقابت با کفش های ایتالیایی و ترکیه ای را دارند، اما برخی کمبودها در عمل صنعت کفش تبریز را با مشکل روبرو کرده که راهکار غلبه بر آن همت و عزم همگانی خود تولیدکنندگان برای ایجاد تحول در این عرصه است.
فعال دیگر صنعت کفش و از تولیدکنندگان این عرصه نیز بر لزوم ایجاد و راه اندازی شهرک صنعتی تولید کفش تبریز تاکید می کند و می گوید: سال قبل در این رابطه تصمیماتی ازسوی دولت و استانداری اتخاذ شد، اما تاکنون هیچ خبری نیست، در حالیکه اگر اقدامات اولیه آن آغاز می شد، امروز شاهد فعال بودن این شهرک بودیم که عواید و فواید فراوان اقتصادی برای استان داشت.
صمد گلمحمدی اضافه می کند: بدون تردید راه اندازی شهرک صنعتی کفش تبریز می تواند موجب رونق این صنعت و بازیابی بازار از دست رفته داخلی و خارجی شود، زیرا فعالیت در چنین شهرکی علاوه بر مزیت های خاص اقتصادی و کاهش هزینه های تولید، موجب هم افزائی تولیدکنندگان این عرصه و بهبود فضای کسب و کار در کنار ایجاد همکاری با کشورهای صاحب سبک از جمله ایتالیا می شود.
وی ، تبلیغات را از حوزه های فراموش شده صنعت کفش تبریز می داند و معتقد است با وجود اینکه کفش برای تبریز یک برند و نماد به شمار می رود اما هیچگاه تبلیغات این صنعت به اندازه سایر نمادها و کالاهای شهر از جمله آجیل و خشکبار، مواد غذائی و صنعت شکلات و شیرینی نبوده است.
گلمحمدی اضافه می کند: آنچه تبلیغات مناسب و حرفه ای یک کالا در محیط های شهری، مکان های پرجمعیت و پر رفت وآمد و ویژه از جمله فرودگاه ها، ترمینال ها و ایستگاه های راه آهن می تواند انجام دهد، شاید روزها و سال ها حرف زدن و از مزیت های آن کالا گفتن، نتواند به سرانجام برساند.
وی با ابراز تاسف از اینکه تاکنون هیچ قدمی برای تبلیغات کفش تبریز از سوی تولیدکنندگان و دولت حتی در رویداد تبریز ۲۰۱۸ برداشته نشده است، این سوال را مطرح می کند که آیا جای این صنعت و هنر اقتصادی تبریز در برنامه های تبریز ۲۰۱۸ خالی نیست؟
رییس اتحادیه کفاشان تبریز هم مالیات بر ارزش افزوده و تعرفه بالای مواد اولیه را از چالش های پیش روی صنعت کفش می داند و می گوید: این در حالی است که تولیدات خارجی به راحتی وارد می شود.
علیرضا جباریان فام تاکید می کند: تولیدات کفش در کشور به جهت وابستگی به مواد اولیه خارجی و قیمت تمام شده بیشتر، از قدرت رقابت ضعیفی در بازار جهانی برخوردار است .
وی فراهم کردن شرایط مناسب برای رقابت با تولید خارجی را ضرورت رونق صنعت کفش داخلی می داند و می گوید: تا زمانی که شرایط رقابت نابرابر است نمی توانیم انتظار موفقیت داشته باشیم.
وی با اشاره به خروج چرم ایرانی از کشور و دباغی در کشورهای همسایه نظیر ترکیه، یادآور می شود: متأسفانه در سال‌های اخیر، به صنایع چرم‌سازی بها داده نشده و حتی در مواردی چرم‌های بی‌کیفیت وارد کشور می‌شود؛ حال آنکه باید در جهت ارزش افزوده بالا و تامین نیاز تولید داخلی، واحدهای فراوری چرم تقویت شوند.
جباریان فام با اشاره به اینکه در شهر تبریز حدود ۲ هزار و ۴۰۰ کارگاه تولید کفش وجود دارد، می گوید: حدود ۶۰۰ واحد به علت فعالیت در منازل، فاقد پروانه کسب هستند.
وی با اعلام اینکه در صنعت کفش تبریز برای ۴۰ هزار نفر اشتغال فراهم شده است، خاطرنشان می کند: حدود ۵۵ واحد بزرگ صنعتی تولیید کفش در تبریز فعالند.
به نظر می رسد صنعت کفش ما با آسیب های فراوانی روبرو است و در صورتی که گره های موجود باز نشوند گام برداشتن با کفش ایرانی مشکل خواهد بود.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی کشور نیز معتقد است که کفش تبریز دارای نام و نشان بین المللی می باشد اما به دلیل بالا بودن قیمت آن با استقبال محدودی در بازار مصرف مواجه است.
صادق نجفی با اشاره به برنامه های دولت برای تحقق شعار سال، می گوید: فعالان این بخش باید از فرصتی که با دستور رییس جمهوری برای شکوفایی و رفع مشکلات این صنعت ایجاد شده است، استفاده کنند.
وی همچنین به قدردانی تولیدکنندگان و فعالان این بخش از رییس جمهوری اشاره و اضافه می کند: برای افزایش بهره وری و رونق تولید در این بخش می توان از کشورهای موفق الگوبرداری کرد.
معاون وزیر صنعت بر لزوم توجه به طراحی، رنگ بندی، بازاریابی و به روزرسانی تکنولوژی واحدهای تولیدی تاکید می کند و نقش اصناف را در برندسازی محصولات تولیدی بسیار حائز اهمیت می داند.
نجفی می گوید: کاهش قیمت تمام شده و بازاریابی مناسب از دیگر موانع برندسازی چرم و کفش تبریز است.
به گزارش ایرنا، هر چند چشم امید فعالان این بخش به حمایت مسئولان است، اما تولیدکنندگان باید خود نیز به فکر چاره باشند و با نوآوری و در نظرگرفتن سلیقه مشتری در مسیر تحول در این بخش گام بردارند.
حضور رییس جمهوری در بازار کفش تبریز در جریان سفر هفته گذشته به استان آذربایجان شرقی جان تازه ای به کالبد این صنعت با نام و نشان داده و تولیدکننده های این بخش را به حل مشکلات امیدوار کرد.
دکتر روحانی پس از حضور در این بازار دستور لازم برای حل مشکلات این صنف را صادر کرد و اکنون مردم و فعالان تولید و تجارت کفش تبریز منتظر ثمرات این حضور و همدلی رییس جمهوری در راستای تقویت تولید داخلی هستند.