«رکعت به رکعت عاشقی» در تعزیه

به گزارش پایگاه خبری”ججین” مجله مهر نوشت:

«ظهر عاشورا وقتی که آتش جنگ بالا می‌گیرد، عابس ‌بن شبیب شاکری یکی از یاران امام حسین رو به شوذب، غلام خودش می کند و از او می‌پرسد میخواهد چه کند…شوذب که شهید می‌شود، نزد امام حسین (ع) می‌رود و می‌گوید « یا ابا عبدالله (ع) به خدا سوگند روی زمین چه دور و چه نزدیک کسی نزد من عزیزتر و محبوبتر از شما نیست، اگر قدرت داشتم که ظلم را از شما به چیزی که عزیزتر از جان و خونم باشد دور کنم حتماً چنین می‌کردم.» عابس که میدان جنگ می‌رود کسی حاضر نمی‌شود پا در میدان بگذارد، او هم زره را از تن و کلاه‌خود را از سر برمی‌دارد و به سپاه عمربن‌سعد حمله می‌کند. به دستور عمربن‌سعد او را سنگباران و سپس سر از تنش جدا می‌کنند.»

بار دیگر تعزیه

در اینجا روایتی کوتاه از سرگذشت یکی از یاران امام حسین را خواندید، ولی از روزگاران دور تعزیه از شیوه‌های اجرایی تعریف کردن داستان‌های کربلا بوده است و هر شب داستان یکی از این افراد خوانده می‌شد. با اینهمه داستان عابس از آن‌هایی است که کمتر شنیده‌ایم و از همین رو سیاوش طهمورث و گروهش در سوگواره نمایش «رکعت به رکعت عاشقی» راه سختی را برای اجرای این شخصیت دارند.

وقتی تعزیه چشم‌رنگی‌ها را هم جذب خودش می‌کند

درفضای باز بنیاد روایت فتح، مخاطبان برای شنیدن این داستان‌ها جمع شده‌اند. روی  صندلی از هر قشر و سنی می توانید ببینید، حتی در میان آن‌ها چهره‌هایی را می توان دید که از کشورهای دیگر آمده‌اند و روی صندلی‌ها نشسته‌اند. شب سوم از تعزیه است، شب اول پرده مسلم و شب دوم پرده حُر خوانده شده و در شب سوم پرده عابس را می‌شنویم. پرده‌خوانی و تعزیه را با هم در این جا می‌توان دید. سیاوش طهمورث کارگردان این سوگواره می‌گوید که در تعزیه به ندرت شب عابس خوانده می‌شود، با این‌حال فضایی اپرایی و بسیار گیرا دارد.

روی صندلی‌ها پر شده است، برخی ایستاده کار را دنبال می‌کنند، اما در میان مردمی که نشسته‌اند، چشممان جلب چند نفری می‌شود که چشم آبی و پوست روشن دارند  و همه حواسشان به اجرای تعزیه است. بعد از تمام شدن اجرا پائول و آنتوان گفتند که از فرانسه به ایران آمده‌اند و در دانشگاه تهران درس می‌خوانند. هردوی‌شان سال اولی بودند و در جواب سوال که چه چیزی از عاشورا می‌دانند، هر دو گفتند که فقط روایت به شهادت رسیدن امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) را می‌دانند. برای‌شان توضیح دادیم که تعزیه هر شب به داستان شهادت یکی از یاران امام حسین (ع) می‌پردازد. از زبان فارسی چیزی نمی‌دانستند و فقط از آوا و موسیقی‌هایی که شنیده بودند، خوششان آمده بود، پائول می‌گفت حالا که ماجرای هرشب فرق می‌کند، باید هر شب به اینجا بیاییم تا همه را ببینیم!

به جز این دو نفر دو دختر دیگر هم از فرانسه بودند که آن‌ها از رنگ لباس‌ها و نحوه اجرای تعزیه و البته محل اجرای آن حرف می‌زدند و برای‌شان جالب بود که در چنین فضایی این نمایش اجرا شده است.

می‌خواهیم مخاطب امروزی را جذب تعزیه کنیم

سیاوش طهمورث را بیشتر از تلویزیون می‌شناسیم، او در مجموعه‌های زیادی از دهه ۶۰ تا امروز حضور داشته است. او که کارگردانی تئاتر هم می‌کند، در این‌سال‌ها تعزیه‌های مختلفی را روی صحنه برده است، اما این‌بار بعد از چند سال با سوگواره «رکعت به رکعت عاشقی» برگشته و به مدت ۱۰ شب این تعزیه را اجرا می‌کند. خودش تاکید می‌کند با وجود اینکه طی این سال‌ها مدل‌های متفاوتی از تعزیه را دیده‌ایم، اما مخاطب امروزی کمتر با شیوه سنتی اجرایی این هنر ارتباط برقرار می‌کند. «برای مخاطب امروزی مسایل تکنیکی خیلی جذابیت ندارد و حتی ممکن است او را خسته کند، به همین دلیل فکر کردم این اجرا را برای مخاطب گیراتر کنیم. برای مثال زمان آن را کوتاه‌تر کردیم، چون هر کدام از پرده‌هایی که در تعزیه اجرا می‌شود، بیشتر از سه ساعت زمان می‌برد و ما آن را به یک ساعت رساندیم. ما تازه این راه را شروع کردیم که بتوانیم مخاطبان تازه‌ای را به این هنر علاقه‌مند کنیم به طوریکه پای دیدن آثار بنشینند.»

طهمورث معتقد است زمانی در کارش موفق شده که بتواند مخاطب عام را به تعزیه جذب کند، به طوریکه هر شب برای دیدن پرده‌های مختلف حاضر شود و داستان‌ها را پیگیری کند.

او می‌گوید «متاسفانه این روزها کارهای مناسبتی بیشت به کاسبی بدل شده، در صورتیکه تعزیه از گونه‌های نمایشی است که همه روزهای سال می‌توان اجرا کرد، چون امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) را در همه روزهای سال داریم. نه فقط دهه محرم.»

این کارگردان معتقد است با هنر می‌توان اعتقادات مردم را درگیر کرد، «وقتی کسی با تماشای تعزیه اشک می‌ریزد، در حقیقت اثر هنری اعتقادات مردم را درگیر خودش می‌کند.»

برای دیدن این سوگواره می‌توانید ساعت ۲۰:۲۰ به بنیاد فرهنگی روایت فتح واقع در میدان فردوسی، ابتدای خیابان سپهبدقرنی سر بزنید.

telegram.me/jajinnews