روایت «اوج» از آخرین فیلم محمدعلی فردین

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، «مستند «برزخی‌ها» در باشگاه رویداد تولیدشده و محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است. برزخی‌ها ساخته‌شده در سال ۱۳۵۸ و اکران‌شده در سال ۱۳۶۱ یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های سینمای ایران در دهه اول انقلاب است؛ فیلمی به کارگردانی ایرج قادری که آخرین قاب مشترک تعدادی از ستارگان سینمای قبل از انقلاب نیز هست. فردین، ناصر ملک‌مطیعی، سعید راد و ایرج قادری در فیلمی که قرار بود نقطه اتصال گروهی از فعالان سینمای فارسی با فضای انقلابی آن سال‌ها باشد، عملا ضد خود عمل کردند. فیلم توقیف شد و بعدها تعدادی از بازیگرانش ممنوع‌الکار شدند. برزخی‌ها یک سال قبل از شروع جنگ تحمیلی ساخته شد ولی صحنه‌های جنگی فیلم که محصول تخیل فیلمنامه‌نویس و برداشتش از فیلم «دوازده مرد خبیث» بود وقتی پس از سه سال توقیف روی پرده آمد، رنگی از واقعیت به‌ خود گرفته بود. فیلم در سال ۱۳۶۱ و با اصرار مهدی کلهر، معاون سینمایی وقت، اکران عمومی شد که اقبال گسترده سینماروها را در پی داشت‌. مردم امکان تماشای فردین در شمایل مردی انقلابی را از دست ندادند؛ چنانکه حضور توامان ناصر ملک‌مطیعی، ایرج قادری و سعید راد در کنار فردین تجربه‌ای منحصربه‌فرد بود که بعد از آن هم دیگر تکرار نشد.

روزنامه‌های سیاسی در سال ۱۳۶۱ نوشته‌های تندوتیزی علیه فیلم منتشر کردند و هنرمندان جوان انقلابی‌ای که در حوزه هنر و اندیشه اسلامی حضور داشتند به رهبری محسن مخملباف، علم مخالفت با برزخی‌ها را برافراشتند. با ملتهب‌شدن فضا، نه‌تنها برزخی‌ها توقیف شد که عبدالمجید معادیخواه هم از وزارت ارشاد کنار رفت.

عبدالمجید معادیخواه، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت نیز در گفت‌وگویی که با خبرآنلاین داشته است، روایت جالبی از این اتفاقات دارد: «آن زمان یک دعوای مفصلی به‌ وجود آمد که از آقای مخملباف در آن شرکت داشتند و علیه من موضع می‌گرفتند تا آقای مسیح مهاجری. دعوا بر سر اکران فیلم «برزخی‌ها» بود. این مسئله خودش یک پرونده ‌است که جنجال زیادی درست کرد و به همه‌ جا از جمله مجلس هم کشیده شد. بسیجی هم علیه بنده راه افتاد که بخشی‌ از آن در مطبوعات آن دوران هست؛ هم مطبوعاتی که آقای خاتمی اداره می‌کردند، مثل کیهان به ما می‌تاختند و هم امثال آقای مخملباف فریاد «وا اسلاما» سر می‌دادند. در آن هیاهو هیچکس نیامد ببیند که اصلاً داستان فیلم «برزخی‌ها» چیست.»

معادیخواه در آن زمان به دو دلیل از اکران فیلم حمایت می‌کند؛ نخست به‌ دلیل محتوای فیلم که اعلام همکاری بازیگران سرشناس سینمای پیش از انقلاب با مردم و انقلاب اسلامی بود و دلیل دوم هم حفظ حرمت امضای وزیری بود که به تهیه‌کننده مجوز ساخت این فیلم را داده بود و تهیه‌کننده به اعتبار این امضا ۱۰ میلیون تومان سرمایه‌گذاری کرده بود. معادیخواه روایتی هم از جلسه‌ای که با آیت‌الله خامنه‌ای که آن زمان رئیس‌جمهوری بودند، داشته است، ارائه می‌دهد.

او می‌گوید: «ایشان را در جریان مسئله قرار دادم و فشارها را هم توضیح دادم. نظر ایشان این بود که به‌ صرف حضور یک بازیگر در فیلم نباید جلوی اکران آن گرفته شود و اگر فیلم اشکالی از نظر محتوایی ندارد، می‌تواند اکران داشته باشد.»

مهدی کلهر در گفت‌وگویی با سینمارسانه گفته است: «روزی که ما جلوی فیلم برزخی‌ها را گرفتیم، وزیر وقت که آقای معادیخواه بود، رفت پیش حضرت آقا که آن زمان رئیس‌جمهوری بودند. با من تماس گرفت و گفت: آقای خامنه‌ای می‌گویند به‌ دلیل بازی‌کردن فردین نباید جلوی فیلم گرفته شود. اگر فیلم اشکالی دارد، اشکالش را برطرف کنید و فیلم را نشان بدهید. بازی‌کردن فردین اشکالی ندارد!»

حالا و پس از چهاردهه از جنجال‌های برزخی‌ها ماجرای توقیف این فیلم دستمایه مستندی شده که سازمان اوج آن را تهیه کرده است.»