دست ارتش پاکستان از آستین دیوان عالی بیرون آمد

به گزارش پایگاه خبری ججین به نقل از مهر، دادگاه عالی پاکستان روز جمعه( ۶مرداد) با صدور حکمی «نواز شریف» نخست وزیر پاکستان را فاقد صلاحیت تصدی سمت خود دانست. به گفته دادگاه عالی پاکستان این حکم به دلیل دست داشتن خانواده شریف در پرونده های مختلف فساد مالی و ثروت اندوخته آنها که به گفته این دادگاه به صورت نامشروع اندوخته شده صادر شده است.

متعاقب این امر شریف در پی فشارهای وارد شده از سوی مخالفین و همچنین حکم دادگاه عالی پاکستان نسبت به عدم صلاحیت وی برای ادامه کار خود به عنوان سمت نخست وزیر این کشور از سمت خود استعفا کرد.

در همین راستا حزب متبوع نواز شریف با اعلام بیانیه ای اعلام کرد: نواز شریف تصمیم دادگاه عالی را خواهد پذیرفت.

برای بررسی تحولات کنونی پاکستان و علت برکناری شریف و همچنین ساختار دولت جدید پاکستان خبرنگار مهر گفتگویی با «سلیمان توده زارع» تحلیلگر مسائل هند و پاکستان انجام داده است، که در ادامه از نظر می گذرد.

*دلایل رد صلاحیت «نواز شریف» نخست وزیر پاکستان در دادگاه عالی این کشور چیست و چرا وی پس از رد صلاحیت استعفا داد؟

درباره کناره گیری «نواز شریف» از پست نخست وزیری باید گفت که  سرانجام پس از قریب به ۹ ماه کشمکش بین حزب مخالف که در راس آنها «عمران خان» و حزب «مسلم لیگ» شاخه قائد اعظم قرار داشت، بالاخره هیئتی ۵ نفره از دیوان عالی کشور پاکستان نواز شریف را به اتهام اخلال گر در مسائل اقتصادی نالایق تشخیص داد و وی را مجبور به استعفا کرد.

شریف متهم بود که در پرونده «پاناما کیس» به نام دخترش «مریم نواز شریف» قراردادهای کلانی به نفع خود بسته که البته به دور از صحیح یا غلط بودن این موضوع باید گفت در میان اکثر قدرتمندان سیاسی جهان زد و بندهای اقتصادی یک امر معمول است. ما در پرونده «آصف علی زرداری» سیاستمدار پاکستانی و همسر «بی نظیربوتو» نخست وزیر پیشین پاکستان، نیز شاهد اتهام ۹۰ میلیارد روپیه ای اختلاس از سوی نخست وزیر وقت پاکستان از حزب مردم این کشور بودیم و بنابراین باید گفت این پرونده اختلاس تنها بهانه ای بود که محمد نواز شریف بعد از ۳ دوره نخست وزیری که این بار با بیش از ۸۰ درصد آرای عمومی روی کار آمده بود کنار گذاشته شود.

این رای دیوان عالی در تاریخ ۷۰ ساله پاکستان بی سابقه بود. باید گفت در این  کناره گیری این بار دست نظامیان و ارتش و در راس آنان «ای اس ای» از آستین قوه قضایی پاکستان بیرون آمد. در دوره های قبل شاهد اقدام مستقیم ارتش بودیم به عنوان مثال در دوره دوم نخست وزیر شاهد کودتای ژنرال «پرویز مشرف» بودیم ولی همان گونه که ذکر شد به دلیل شرکت بالای ۸۰ درصد مردم در انتخاب دور سوم نواز شریف، ارتش جرات نکرد مستقیم وارد کار شود و دستگاه قضایی را عامل این امر قرار داد. این مسئله یعنی فشار ارتش بر دستگاه قضایی در برکناری نواز شریف از آنجایی قوت بیشتر می گیرد که ازحدود ۳ هفته گذشته شاهد موضع گیری های برخی از فرماندهان ارتش پاکستان مبنی بر دخالت نخست وزیر در مبارزه با تروریسم و اعمال محدودیت از سوی نواز شریف مطرح شده بود.

اگر دقت کنید در قضیه اعزام نیروی نظامی برای کمک به ارتش سعودی در سرکوب مردم و دولت قانونی یمن این پارلمان پاکستان بود که با اکثریت رای مخالف مانع از اعزام نیروهای نظامی پاکستان شد. جالب است که قبل از رای دیوان عالی کشور مبنی بر بی کفایتی محمد نواز شریف و فشار برای استعفا شاهد موضع گیری چند تن از سناتورهای پارلمان  پاکستان بودیم که این مسئله را گوشزد کرده بودند؛ پارلمانی که اکثریت آن در دست حزب حاکم یعنی حزب مسلم لیک شاخه نواز شریف است.

در هر حال اتخاذ این تصمیم از سوی دیوان عالی یک حرکتی شد که پس از این انتظارات مردم و افکار عمومی از قوه قضاییه بیش از پیش خواهد شد. مردم بعد از این منتظر بهبود اوضاع اقتصادی در مرحله اول و ثبات سیاسی در مرحله دوم خواهند شد. واقعیت دیگر این است که اکنون بیست و سومین نخست وزیر پاکستان در حالی مجبور به کناره گیری می شود که در بیست و دو دور گذشته نیز همچون این دوره هیچگاه هیچ نخست وزیر دوره قانونی خود را کامل بسر نبرده بود و هر بار دلایلی در اکثر موارد به دلیل کودتای نظامی کنار رفته بود ولی در این دوره تفاوت زیادی با دوره های گذشته را شاهد هستیم به این معنی که اگر چه محمد نواز شریف از پست خود مجبور به استعفا شده ولی این به این معنی نیست که حزب مسلم لیک قدرت را واگذار کرده، چرا که همانگونه که اشاره شد اکثریت پارلمان ۲ مجلس در دست حزب حاکم است و ما تنها شاهد تغییر افراد و اشخاص در راس قدرت حزب حاکم هستیم.

اکنون «شاهد خاقان عباسی» به عنوان نخست وزیر موقت انتخاب شده و «شهباز شریف» سروزیر ایالت «پنجاب» برادر محمدنواز شریف نیز به عنوان نامزد نخست وزیر دایمی معرفی شده است و البته برداشت من این است که چنانچه حزب مسلم لیک شاخه نواز شریف به حزب «جنبش قومی مهاجر» این کشور نزدیک شود و مواضع خودشان را به هم نزدیک کنند واختلافات خود را در این مرحله حساس کنار بگذارند و مشترکا وارد انتخابات آتی شوند احتمال قدرتمندتر شدن حزب مسلم لیک بیشتر نیز خواهد شد در این راستا زمزمه هایی مبنی بر رایزنی های شیخ «آفتاب» و «عبدالقادر بلوچ» نیز شنیده می شود.

*نقش ارتش پاکستان در برکناری شریف تاچد حد برجسته است؟

نقش ارتش و در راس آن سازمان اطلاعات امنیت پاکستان یعنی «آی اس آی» بیش از هر فاکتو ی در کناره گیری نواز شریف به چشم می خوردهمانگونه که اشاره شد نقش ارتش و در راس آن سازمان اطلاعات امنیت پاکستان یعنی «آی اس آی» بیش از هر فاکتوری در کناره گیری نواز به چشم می خورد. درباره نقش ارتش در تمام تحولات سیاسی اقتصادی امنیتی و اجتماعی و فرهنگی پاکستان همین بس که سرویس اطلاعات امنیت پاکستان وابسته به ارتش پاکستان قادر است در شب ظلمانی در آب گل الود محل یک سوزن را تشخیص دهد چه رسد به تحولات مهم تر و بزرگتر.

در این میان البته دخالتهای قدرتهای خارجی نیز بی تاثیر نیست. شما ببنید که غرب و آمریکا به بهانه مباره با تروریسم توسط ژنرال مشرف وارد افغانستان می شوند و بعد از بیش از یک دهه مجبور به خروج می شوند. اکنون دوباره می بینید که شعار مبارزه با تروریسم شعاری مناسب برای بازگشت است ولی دولت غیر نظامی و قانونی پاکستان مانع از بازگشت بازیگران اصلی تروریسم به منطقه است پس این مهره را کنار می گذارند به این امید که دوباره برگردند و منافع نیمه تمام خود را تمام کنند اما شایان ذکر است که هنوز قدرت در پاکستان در دست حزب مسلم لیک شاخه نواز شریف است و سیاست های داخلی و خارجی از جمله مبارزه با تروریسم باید از زیر امضای نمایندگان پارلمانی عبور کند که اکثریت مدافع حزب مسلم لیگ و نواز شریف هستند.

*نواز شریف بردارش «شهباز شریف» را برای سمت نخست وزیری پیشنهاده داده است، آیا وی صلاحیت های لازم برای سمت نخست وزیری را دارد؟ با توجه به اینکه شهباز شریف سروزیر ایالت پنجاب است و عضو مجلس نیست، آیا می تواند نامزد نخست وزیری این کشور شود؟

باید گفت مسیر حرکت شهباز شریف کاملا قانونی است و وی می تواند از سوی حزب مسلم لیگ به عنوان نامزد پست نخست وزیری معرفی شود و در انتخابات شرکت کند اما برای این کار  شهباز شریف باید از پست سر وزیری ایالت پنجاب کنار گیری کند.

*رد صلاحیت نواز شریف در دیوان عالی مادام العمر است یا اینکه وی می تواند در دوره های بعدی نیز نامزد نخست وزیری شود؟  

رای دیوان عالی به این معنی نیست که محمدنواز شریف حق فعالیت سیاسی ندارد و چنانچه حزب مسلم لیگ بتواند در انتخابات آینده نخست وزیری پاکستان پیروز شود و در آینده قدرت بیشتر نسبت به دیگر احزاب کسب کند، چه بسا شریف بتواند پرونده اختلاس خود را دوباره باز کند و در پی رفع اتهام و در نهایت به قدرت برگردد.

همه اینها منوط به کم شدن قدرت نظامیان در تمام دستگاه های حکومتی پاکستان است. قبل از این پیش بینی می شد که دوره نخست وزیری محمد نواز شریف پر تلاطم و عادی نخواهد بود چرا که وی در همان روزهای اول علنا اعلام کرد که نظامیان باید به پایگاههای خود برگردند و نباید در مسائل سیاسی واقتصادی دخالت کنند.

معلوم است که این مسئله برای نظامیان گران تمام شده بود. در آخر شاید مسائل خارجی از جمله تحولات قطر نیز در کناره گیری نوازشریف دخیل بود به این نحو که تا قبل از این زمزمه حضور نظامیان پاکستان در کنار نظامیان سعودی برای سرکوب یمن مورد بحث بود ولی در این اواخر سیاست خارجی پاکستان نه تنها اجازه این امر را نداد بلکه اجازه داد پاکستان از نظر سیاسی و نظامی در کنار قطر و ترکیه و ایران قرار بگیرد.

https://telegram.me/jajinnews

بیشتر بخوانید:

پویش “یه نخ سیگار کمتر”