دریاچه ارومیه از کما خارج شد

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، آذربایجان شرقی نیز امسال مانند اغلب مناطق کشورمان، «ترسالی» را تجربه کرد و افزایش بارش ها در آن علاوه بر امیدآفرینی نزد مردم برای داشتن سالی نیکو از منظر آب و کشاورزی، زمینه ساز افزایش تراز آبی و مساحتی دریاچه ارومیه، معروف به «نگین فیروزه ای» آذربایجان شد.
افزایش بارش ها در آذربایجان شرقی همچنین نوستالژی برف های سه چهار دهه قبل را در اذهان زنده کرد و سالخوردگان این خطه از آن به عنوان مشابه بارش دهه های پربرفی یاد کردند.
باران و برف فراوان موجب افزایش حجم آب دریاچه به بیش از سه میلیارد مترمکعب برای نخستین بار در حدود یک دهه اخیر، رهاسازی آب سدها و بیشتر شدن وسعت دریاچه و در نهایت امیدواری مردم به احیای کامل دریاچه در سال های آتی در صورت تداوم این روند شده است.
افزایش میزان بارندگی در ماه های اخیر، باعث شد آب در سواحل گمیچی، جزیره اسلامی، محدوده پل شهید کلانتری در بخش شرقی و مرکزی دریاچه، گولمانخانه، باری، کاظم داشی، سواحل نزدیک شهرستان سلماس در غرب و شمال غرب دریاچه، شیخ ولی و بندر شرفخانه در شمال آن به شکل محسوسی افزایش یابد، هر چند که هنوز بخش جنوب شرقی دریاچه ارومیه و بندر رحمانلو در شهرستان عجب شیر خشک است.
البته همان گونه که محمدرضا پورمحمدی، استاندار آذربایجان شرقی نیز به تازگی اظهار داشت، با وجود اینکه تراز نرمال آب دریاچه ۱۵ میلیارد مترمکعب بوده و هنوز تا رسیدن به آن فاصله زیادی است، اما ۲ برابر شدن میزان آب این پهنه آبی در فروردین امسال نسبت به مدت مشابه پارسال، نشان دهنده خروج «نگین فیروزه ای» آذربایجان از کماست.
بارندگی ها همچنین موجب پرآب شدن تالاب های حوضه آبریز دریاچه ارومیه شد، به گونه ای که محمد باقرخانی، فرماندار ملکان، در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از انتقال ۲ میلیون مترمکعب آب از رودخانه «مردق چای» به تالاب «قره قشلاق» خبر داد و پیش بینی کرد که این رقم تا پایان اردیبهشت به بیش از پنج میلیون مترمکعب افزایش یابد.
تالاب قره قشلاق در کناره های جنوب شرقی دریاچه ارومیه به وسعت۲۲ هزار و ۲۵۰ هکتار در ۱۵ کیلومتری شهرستان بناب واقع شده و به دلیل زیبایی و تنوع گونه های جانوری و گیاهی به عروس تالاب های شمال غرب کشور شهرت یافته است.
تالاب بین المللی «قوری گول» بستان آباد نیز از ترسالی آذربایجان شرقی بی بهره نماند و مقدار آب آن با افزایش بیش از سه برابری به یک میلیون و ۵۷۰ هزار مترمکعب رسید، در حالی که این رقم پارسال در همین موقع حدود ۴۷۰ هزار مترمکعب بود.
کارشناسان پیش بینی می کنند که با توجه به افزایش بارندگی و به تبع آن پر آب شدن دریاچه ارومیه و تالاب های حوضه آبریز این پهنه آبی، آذربایجان شرقی و دیگر استان های پیرامونی دریاچه تابستان امسال با پدیده ریزگردها مواجه نشوند.
بارش چشمگیر برف و باران همچنین موجب شد که ۱۰ میلیون مترمکعب آب از سد قلعه چای عجب شیر، ۱۵ میلیون مترمکعب از سد آیدوغموش میانه و ۲۵ میلیون مترمکعب از سد سهند هشترود رهاسازی شود؛ علاوه بر این مقدار قابل توجهی آب از سدهای بوکان و مهاباد نیز برای دریاچه ارومیه رها شده است.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی اعلام کرد: اکنون سه میلیارد و ۱۳۰ میلیون مترمکعب آب در دریاچه ارومیه وجود دارد، در حالی که پارسال در همین موقع مجموع آب دریاچه معادل یک میلیارد و ۹۹۰ میلیون مترمکعب بود.
یوسف غفارزاده اظهار داشت: حجم آب دریاچه ارومیه در سال جاری نسبت به مدت مشابه پارسال بیش از یک میلیارد و ۱۴۰ میلیون مترمکعب افزایش نشان می دهد.
وی افزود: بر اساس پیش بینی های سازمان هواشناسی، بارش ها در شمال غرب کشور در اردیبهشت ماه امسال بیشتر از حد نرمال خواهد بود که به طور طبیعی تاثیر مناسبی در افزایش حجم آب دریاچه ارومیه و ذخایر سدهای آذربایجان شرقی خواهد داشت.
در همین حال، اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی نیز اعلام کرد که متوسط بارش استان در سال آبی جاری (اول مهر تا ۱۷ فروردین ۹۸) نسبت به بلند مدت، ۶۲٫۳ درصد افزایش یافته است.
همچنین بر اساس آمار رسمی، ۱۴۶ سد با ظرفیت ۵۸۱ میلیون مترمکعب در آذربایجان شرقی وجود دارد که در بارندگی های اخیر بیش از ۵۷ درصد ظرفیت آنها پر و ۳۳۰ میلیون مترمکعب آب پشت سدهای استان ذخیره شده است.
تراز آبی این دریاچه سال گذشته ۱۲۷۰٫۷۴ متر بود که امسال به ۱۲۷۱متر و ۲۰ سانتی متر در ۱۵ فروردین رسید.
در نهایت باید گفت همان طور که استاندار آذربایجان شرقی تاکید کرده است ‘نباید احیای دریاچه ارومیه تمام شده تلقی شود’.
تراز دریاچه ارومیه از سال ۱۳۴۴ تا سال ۱۳۷۲ در حد فاصل یکهزار و ۲۷۴ متر تا یکهزار و ۲۷۸ متر متغیر بود، اما از این تاریخ به بعد روند کاهشی تراز دریاچه آغاز شد و تا سال ۱۳۹۳ کاهش متوسط سالانه ۴۰ سانتی متر و در مجموع ۸ متر از تراز دریاچه ارومیه به ثبت رسید.
پس از تصویب طرح نجات دریاچه ارومیه و با وجود تغییر نداشتن چشمگیر بارش های حوضه در چهار سال گذشته تراز دریاچه ارومیه نسبت به تراز احتمالی از روند گذشته با افزایش ۹۰ سانتیمتری همراه شد که این نشان ‌دهنده توقف روند کاهشی و تثبیت وضعیت دریاچه است.
دریاچه ارومیه یکی از مهمترین و ارزشمندترین زیست‌ بوم‌های آبی در شمالغرب ایران است که ۵۵۰ گونه گیاهی یک ‌ساله و چند ساله در ناحیه اکولوژیک آن شناسایی شده و پوشش گیاهی بیشتر این منطقه شامل گونه‌‌های شورپسند، خشکی ‌دوست و آبزی است.
این دریاچه به ‌دلیل برخورداری از ویژگی‌های طبیعی و اکولوژیکی منحصر به فرد از سال ۱۳۴۶ به عنوان پارک ملی و به همراه جزایر کبودان و قویون داغی جزو مناطق حفاظت شده اعلام شد.
دریاچه ارومیه در سال ۱۳۵۴ به عنوان سایت رامسر( تالاب بین ‌المللی) ثبت و در سال ۱۳۵۶ از سوی یونسکو جزو مناطق حفاظت ‌شده نیز اعلام شد.
حوضه آبریز این دریاچه با مساحت ۵۱ هزار و ۸۷۶ کیلومترمربع یکی از ۶ حوضه آبریز اصلی کشور است.