خورهای بندرعباس در انتظار ساماندهی

خورها جزو مناطق مستعد و مساعد برای زیست بسیاری از آبزیان به خصوص ماهیان و یا سخت پوستان به شمار می‌روند، به همین علت جزو مناطق بسیار مهم از نظر حیات آبزیان تلقی می‌شوند و دارای اهمیت ویژه‌ای در تقویت ذخایر شیلاتی دریاها هستند.

از طرف دیگر خورها کاملا در معرض انواع آلودگی های وارده از دریا مانند آلاینده‌های نفتی و یا فاضلاب‌ها قرار دارند و به دلیل بسته بودن محیط آن‌ها، عواقب زیست محیطی در آن‌ها بسیار بیشتر از دیگر مناطق باز اقیانوسی است، به همین خاطر خورها از نظر محیط زیست دریایی جزو مناطق حساس ساحلی تلقی و حفاظت از آن‌ها جزو اولین اولویت‌ها محسوب می‌شود.

۸۰ خور در استان هرمزگان وجود دارد که از این تعداد پنج خور شامل خورهای “شیلات”، “گورسوزان”، “سورو”، “هتل امین” و “زندان” در شهر بندرعباس است.

فاضلاب بندرعباس از طریق خور ‘”گورسوزان” وارد دریا می‌شود که این فاضلاب به دلیل حاشیه نشینی اطراف شهر و ورود فاضلاب شهری بسیار آلوده ‌است.

در حال حاضر خور گورسوزان به یکی از ورودی‌های اصلی فاضلاب شهری به دریا تبدیل شده است که از تصفیه خانه بندرعباس که در منتهی الیه خور گورسوزان قرار دارد، وارد دریا می‌شود.

علاوه براین مقدار بسیار زیادی از فاضلاب‌های خام که در بالا دست شهر قرار دارند و سیستم تصفیه فاضلاب در آنها اجرا نشده است، نیز از طریق این خور وارد دریا می‌شود.

هم اکنون بیش از ۲۰ نقطه عمده که فاضلاب از آنجا وارد خور و سپس به دریا می‌ریزد، شناسایی شده که با تخمین‌هایی که زده شد، حدود ۹۵۰ لیتر در ثانیه پساب و فاضلاب خام از طریق این خور و کانال‌های منتهی به دریا، وارد دریا می‌شود.

در بیشتر فصول سال و به ویژه با تشدید گرمای هوا در تابستان و ورود بی‌سابقه فاضلاب تصفیه نشده به خورگورسوزان (خور همجوار با هتل هرمز) بوی بسیار مشمئزکننده‌ای محلات همجوار با این خور را فراگرفته است به طوری شرایط زندگی را نیز برای بسیاری از مردم ساکن در واحدهای مسکونی همجوار با این خور در طول بیش از یک کیلومتر از دهانه آن دشوار کرده است. بسیاری از ساکنان محلات همجوار با این خور در این روزها به‌شدت گرفتار بوده و حتی کودکان آنان متأثر از بوی متعفن این خور بیمار شده‌اند و تردد در جوار این خور تا فاصله بیش از ۵۰۰ متری از شدت بوی بد آن سخت و بسیار ناگوار است.

اجمد مرادی، رئیس مجمع نمایندگان هرمزگان در مجلس در ۹ دی ماه ۱۳۹۵ از وزیر نیرو درخواست کرد که هرچه سریع‌تر ظرفیت دو آبشیرین‌کن ۲۵ هزار مترمکعبی بندرعباس تکمیل شده و پساب فاضلاب شهر بندرعباس که معادل ۷۰۰ لیتر در ثانیه به دریا ریخته می‌شود، تعیین تکلیف شود و از ظرفیت بخش خصوصی در این زمینه استفاده شود.

در تاریخ ۱۱ تیر ۱۳۹۶ مدیرعامل آبفای هرمزگان عدم اجرای طرح تفصیلی را دلایل ورود فاضلاب به خور گورسوزان دانست و عنوان کرد: علی رغم عدم تخصیص اعتبارات کافی جهت تکمیل و اصلاح تاسیسات، جمع آوری و تصفیه فاضلاب شهر بندرعباس، در حال حاضر۷۰۰ کیلومتر از شبکه فاضلاب شهر بندرعباس اجرا شده و ۸۴ درصد از جمعیت این شهر از شبکه فاضلاب بهره‌مند هستند.

قصمی افزود: فاضلاب جمع آوری شده از قسمت‌های تحت پوشش شبکه شهری فاضلاب پس از انجام عملیات  فیزیکی و بیولوژیکی و گندزدایی به روش لجن فعال تصفیه شده و پساب حاصل با داشتن کیفیت مطلوب و مطابق با استانداردهای زیست محیطی از تصفیه خانه خارج و از طریق خط لوله به موازات خور گور سوزان به دریا به عنوان منبع پذیرنده آب وارد می‌شود.

وی تصریح کرد: فاضلاب محلات فاقد معابر مناسب که اجرای شبکه فاضلاب در آنجا ممکن نیست، در مسیر حرکت به سمت دریا در بستر خور گورسوزان توسط آلاینده‌های مختلف از جمله رواناب‌های سطحی، دستخوش تغییرات نامطلوب در ورودی به دریا می‌شود.

به گفته وی، کنترل تخلیه غیرمجاز فاضلاب‌های خام بهداشتی و صنعتی تاسیسات و مراکز مستقر در حاشیه ساحل در حیطه اختیارات این شرکت نیست.

مدیرعامل آبفای استان در خصوص دلایل ورود فاضلاب‌های خام شهری به خور گور سوزان گفت: از بسیاری ‌کانال‌های منتهی به دریا، روان آب‌هایی با آلودگی بالا و بدون تصفیه وارد دریا می شود که عمدتا مربوط به روان آب‌ها و فاضلاب‌های سطحی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیر رسمی شهر است.

قصمی در این رابطه افزود: عمده روان آب‌های سطحی و فاضلاب‌های خام خانگی از محلاتی نظیر چاهستانی‌ها، آیت‌الله غفاری، شمال درخت سبز و… وارد خور گورسوزان و دریا می‌شود که در این محلات اجرای طرح تفصیلی و اصلاح بافت‌های فرسوده جهت اجرای طرح فاضلاب بسیار ضروری است.

وی تاکید کرد: همچنین اجرای طرح فاضلاب در این محلات مستلزم همکاری و مساعدت دستگاه‌های ذیربط  شهرداری‌، راه و شهر سازی و همچنین نیازمند حضور موثر و اِعمال نقش نظارتی شورای اسلامی شهر بندرعباس بر تمامی دستگاه‌های ذیربط است.

همچنین استاندار هرمزگان در نشست خبری به مناسبت ایام الله دهه فجر افزود: ساماندهی فاضلاب شهر بندرعباس را با بخش خصوصی عملیاتی کردیم تا ظرف دوسال به پایان برسد.

فریدون همتی با بیان اینکه اشک شرکت پیمانکار را درآوردم اما قول دادند که عملیاتی شود و به معاون عمرانی ام اعلام کرده ام به صورت روزانه گزارش بدهد، تصریح کرد: ساماندهی خورهای بندرعباس در حال مطالعه است و خورهای بندرعباس به جای بوی تعفن و زباله باید محلی برای جذب گردشگر باشد و این مهم امیدوارم محقق شود.

آلودگی دریا عبارت است از ورود مستقیم یا غیر مستقیم هرگونه ماده یا انرژی به محیط زیست دریایی که منجر به ایجاد کاهش تولید و همچنین کاهش رشد و نمو جانداران شده و اثرات سوء بر سلامت و بهداشت آبزیان و انسان داشته باشد.

هر ماده یا انرژی ناشناس برای طبیعت که به مقدار بیش از اندازه ظرفیت طبیعی برای محیط باشد و به تبع آن توازن را در محیط برهم بزندرا آلاینده گویند.بسیاری از زباله هایی که در اوایل دهه ۱۹۹۰ به آب اقیانوس‌ها ریخته شدند هنوز وجود دارند. یک از دلایل عمده ای که باعث ایحاد این نوع آلودگی می گردد آن است که با بارش باران آب از کانال‌های فاضلابی شهر سرریز می کند و آلاینده های موجود در فاضلاب‌ها وارد رودخانه ها و دریاها و به دنبال آن اقیانوس‌ها شوند که این امر منجر به مرگ گیاهان و جانوران می شود.