خطیب‌زاده: در وین بن‌بست لاینحلی نداریم

به گزارش پایگاه خبری “ججین” به نقل از ایسنا، سعید خطیب‌زاده صبح روز دوشنبه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران که با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی برگزار شده بود در پاسخ به سوالی در خصوص آخرین روند مذاکرات وین اظهار کرد: مذاکره‌کنندگان ارشد طبق توافق صورت گفته برای انجام مشورت‌ها و همچنین انجام تنفس پس از چند روز گفت‌وگوهای فشرده به پایتخت‌ها بازگشته بودند و اکنون شاهد بازگشت مجدد مذاکره‌کنندگان به وین هستیم. البته در این چند روز جلسات کارشناسی برگزار شده و تمرکز جلسات بر روی چهار متن اصلی در خصوص موضوعات مختلف بوده است.

وی ادامه داد:‌ در راستای گفت‌وگوهایی که تاکنون انجام شده بسیاری از جداول آماده شده است. ستون‌های این جداول نیز آماده است. بخشی از پرانتزها پاکسازی شده‌اند. در مورد ایده‌ها نیز تا حدود بسیار زیادی توافقاتی انجام شده است و در حال تبدیل شدن به جملات و کلمات هستند. البته موضوعات باقی‌مانده،‌موضوعات کلیدی هستند که نیاز به اخذ تصمیمات خاص سیاسی دارد به خصوص از طرف واشنگتن و آن‌ها باید تصمیمات خود را در مورد مسائل باقی‌مانده به خصوص موضوع رفع تحریم‌ها اعلام کنند.

این دیپلمات ارشد کشورمان گفت:‌ اگر این اتفاقات در بازگشت تیم‌های مذاکره‌کنندگان کشورها به وین رخ دهد می‌توان گفت با سرعت خوبی به سمت رسیدن به یک توافق پایدار و قابل اتکا در حال حرکت هستیم.

خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد سفر اخیر وزیر امور خارجه به پکن و موضوع اجرایی شدن تفاهم ۲۵ ساله بین ایران و چین اظهار کرد:‌ منطق این تفاهم‌نامه ایجاد یک نقشه راه برای همکاری‌های بلندمدت بین ایران و چین و ارتقای روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف به سطح مشارکت جامع راهبردی است.

سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه در پنج ماه گذشته پس از امضای این تفاهم‌نامه وزارتخانه‌های مختلف مسئول شده‌اند که روی بخش‌های مختلف این تفاهم‌نامه جهت اجرایی کردن آن کار کنند، افزود:‌ این تفاهم‌نامه نیازمند اجرایی شدن بندهای مختلف در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، پارلمانی و… بود که کار جدی احتیاج داشت و همان طور که اشاره شد در پنج ماه گذشته در دولت،‌وزارتخانه‌های مختلف مسئول این شدند که روی قراردادهای مختلف کار کنند و از این زمان این تفاهم‌نامه باید وارد فاز اجرایی و قراردادی می‌شد و با تمرکز ویژه‌ای که دولت گذاشت این اتفاق افتاد.

وی با اشاره به گفت‌وگوهای وزیران امور خارجه ایران و چین در روز جمعه گفت:‌ وزرای خارجه دو کشور بعد از چندین ساعت گفت‌وگوهای تفصیلی در چین تفاهم کردند که مشترکا آغاز اجرایی شدن این تفاهم را اعلام کنند. معاون بانک مرکزی،‌ معاون وزارت نفت و معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه نیز در این سفر حضور داشتند و در مورد ابعاد مختلفی که آغاز شده گفت‌وگو و رایزنی داشتند.

خطیب زاده تصریح کرد:‌امیدواریم قراردادهایی که مذاکرات اجرایی شدن آن آغاز شده بتواند افق جدید همکاری‌ها را در روابط راهبردی دو کشور ایران و چین باز کند.

سخنگوی وزارت خارجه در ادامه گفت‌وگوی خود با خبرنگاران در مورد اظهارات یکی از نمایندگان مجلس مبنی بر اینکه به زودی سفارتخانه‌های ایران و عربستان بازگشایی می‌شوند خطاب به خبرنگار پرسش‌کننده با بیان اینکه مناسبت در مورد این اظهارات از خود نماینده‌ای که این موضوع را مطرح کرده است بپرسید و من اظهارات ایشان را به طور کامل ندیده‌ام،‌ اظهار کرد: آنچه که در حال حاضر مطرح است تمرکز بر آغاز فعالیت نمایندگی ایران نزد سازمان همکاری اسلامی در جده است و دیپلمات‌های ما در این زمینه ویزا گرفته‌اند.

وی ادامه داد:‌همان طور که آقای رئیسی رئیس جمهور در اولین مصاحبه مطبوعاتی خود پس از انتخاب‌شان به این سمت اظهار کردند ایران آمادگی گشایش سفارت خود در عربستان را دارد و البته این بستگی به طرف سعودی دارد که چه اقدامات عملی را انجام دهد و ما تمام تمهیدات را خواهیم اندیشید که این مسیر به سمت اجرایی شدن حرکت کند.

این دیپلمات ارشد کشورمان همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه به تازگی ۱۱۰ قانون‌گذار آمریکایی در نامه‌ای به دولت این کشور خواستار این شده‌اند که واشنگتن میز مذاکرات وین را ترک کند، تأکید کرد: سیاست داخلی آمریکا مربوط به خودشان است و ما در مورد سیاست داخلی آمریکا اظهار نظر نمی‌کنیم. ما یک حاکمیت بیشتر در ایالات متحده نمی‌شناسیم و آن هم مسئولیت قطعی آمریکا در عمل به تعهداتش در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است.

وی افزود: متأسفانه آمریکا تا به امروز گردن‌کشانه از انجام تعهدات ذیل این قطعنامه سر باز زده است.

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با اشغال قسمتی از سرزمین‌های سوریه توسط ترکیه و آیا در جریان سفر نماینده سازمان ملل در امور سوریه به تهران در این ارتباط رایزنی و گفت‌وگویی انجام شده است، گفت:‌ ما بر این موضوع تأکید داریم که حاکمیت ملی و تمامیت ارضی سوریه باید توسط تمامی کشورها به رسمیت شناخته شود.

وی با اشاره به سازوکار روند آستانه که بین ایران،‌ ترکیه و روسیه وجود دارد، گفت: در چارچوب این روند رایزنی‌ها بین سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در مورد موضوعات مختلف مربوط به سوریه انجام می‌شود.در خصوص موضوعات سخت اختلافی نیز در آن سازوکار گفت‌وگوهای خود را چه به صورت دوجانبه و چندجانبه انجام می‌دهیم.

خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد سفر رئیس جمهور به روسیه اظهار کرد:‌ سفر آقای رئیسی به روسیه به دعوت رئیس جمهور این کشور صورت می‌گیرد. چندین بار این دعوت انجام شده است. سفر حائز اهمیتی است و در ادامه مسیر سیاست خارجی متوازن دولت سیزدهم انجام می‌شود. طبق برنامه‌ریزی انجام شده آقای رئیسی در این سفر ملاقات و گفت‌وگوی مفصلی با همتای روس خود در مسکو خواهد داشت و رایزنی در حوزه‌های مختلف فرهنگی،‌ سیاسی، اقتصادی،‌تکنولوژی و… در دستور کار این دیدار قرار دارد. البته با توجه به پاندمی کرونا در جهان و روسیه دو طرف در تلاش هستند که رعایت پروتکل‌ها انجام شود.

وی افزود: وزارت خارجه نیز طی چند هفته گذشته تیم مشخصی را برای پیگیری مسائل این سفر مأمور کرده است و این تیم رایزنی‌های مختلفی را انجام داده و انشاءالله این سفر به عنوان سفر مهم کاری دستاوردهای خودش را برای دو کشور به همراه داشته باشد.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد برگزاری کارگروه ترتیبات اجرایی در جریان برگزاری مذاکرات وین تصریح کرد:‌ اختلافات مهمی در وین باقی مانده که مهمترین اختلاف سرعت نامناسب حرکت طرف‌های مقابل به ویژه آمریکا در ارائه ابتکارات است. ایران در موضوعات مختلف ابتکارات خوبی داشته است. در موضوعات فنی مذاکرات پیشرفت‌های خوبی داشته است ولی در بحث رفع تحریم‌ها،‌ گفت‌وگوها منوط به تصمیمات سیاسی شده که در طرف مقابل هنوز اتخاذ نشده و معطل مانده است. ابتکاراتی از سوی آن‌ها دیده نمی‌شود و بیشتر شنونده بوده‌اند. ایران در این مدت تلاش کرده ابتکارات خوبی ارائه دهد و براساس این ابتکارات پیشرفت‌هایی حاصل شده است.

وی همچنین گفت:‌ در مورد جلسات کارگروه‌ها نیز براساس نیازی که ایجاد می‌شود جلسات برگزار می‌شود و در هر چهار متن نیاز به جلسات و گفت‌وگوهایی داشته‌ایم که البته در برخی از موضوعات این جلسات کمتر برگزار شده است.

خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سوالی در مورد سفر اخیر وزیر امور خارجه به کشورهای عمان و قطر و نوع نگاه ایران به ترتیبات  منطقه‌ای و سرنوشت ابتکاراتی که ایران تاکنون در این زمینه ارائه کرده است، گفت: موضوع همسایه‌گرایی و حسن همسایگی به عنوان سیاست قطعی دولت موضوعی است که طی چند ماه گذشته در فرمول‌های مختلف پیگیری شده و گفت‌وگوهایی انجام شده است. در حوزه خلیج فارس شاهد سفرهای وزیر خارجه کشور به تعدادی از این کشورها بوده‌ایم. گفت‌وگوهای تلفنی و رایزنی‌هایی انجام شده است. شاهد سفر برخی از مقامات کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای منطقه به ایران بوده‌ایم و همه این اقدامات در راستای ایجاد ترتیبات فراگیر در این منطقه به صورت چندجانبه بوده است. البته این ترتیبات فراگیر در حوزه خلیج فارس به عنوان قدم اول و هدف‌گذاری هشت کشور حوزه خلیج فارس است و برادران در برخی از کشورها پیشنهاداتی داشتند که این ترتیبات بتواند به مناطق پیرامونی و شامات گسترش پیدا کند. از جمله دوستان در عراق و همان طور که پیش از این گفته شد ما از هر گونه ترتیبات درون‌زا که توسط کشورهای منطقه مطرح و پیگیری شود حمایت کرده و می‌کنیم.

وی افزود: حصول چنین تصمیمات منطقه‌ای و فراگیر در ملاقات و رایزنی‌های صورت گرفته بحث شده از جمله احترام به حاکمیت کشورها،‌جلوگیری از فرایندهایی که به دخالت بیانجامد. عدم تجاوز، به رسمیت شناختن خطوط قرمز و همچنین درخواست‌های ملی.

سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص اظهارات وزیر خارجه آمریکا در مورد مذاکرات وین و همچنین  برخی از ددلاین هایی که در مورد زمان باقی مانده برای رسیدن به توافق مطرح می‌شود،‌ گفت:‌ما به وزیر امور خارجه آمریکا توصیه می‌کنیم که تمام تلاش خود را به کار بگیرد که پلان A به نتیجه برسد فکر می‌کنم پلن B برای هیچ کشوری جذابیت ندارد و وزیر خارجه آمریکا بهتر از هر کسی می‌داند که هر کشوری برای خودش پلن B دارد و شاید پلن B ایران برای آن‌ها جذابیت نداشته باشد.

وی ادامه داد:‌در مورد برخی از ددلاین‌ها و ضرب‌الاجل‌های ساختگی نیز باید عرض کنم رئیس جمهور فعلی آمریکا، تیم سیاست خارجی این کشور و مذاکره‌کنندگان در این کشور می‌دانند که اگر امروز برجام زنده است این موضوع به خاطر ایران است نه آمریکایی که از برجام خارج شد و تمام تلاشش را انجام داد که برجام را از بین ببرد.

خطیب‌زاده افزود: اگر آن‌ها دچار فراموشی هستند نظام بین‌الملل دچار فراموشی نیست و ما متأسفانه همچنان شاهد پیگیری مسیر اشتباهی هستیم که آن‌ها در گذشته طی کرده‌اند. بهتر است آن‌ها از مسیری که رفته‌اند برگردند. مادامی که در رفتار آن‌ها تغییر نبینیم نمی‌توانیم بگوییم به نقطه‌ای رسیده‌ایم که توافق پایدار و قابل اتکا در دسترس ما است.

سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد موضوع تجاوزات رژیم صهیونیستی به سوریه و اینکه گفته شده در این تجاوزات پایگاه‌های مقاومت مورد هدف قرار گرفته‌اند و همچنین اظهارات مقامات واشنگتن در مورد ادامه حضورشان در خاک سوریه نیز اظهار کرد: روابط ایران و سوریه چند لایه، چند بُعدی و با عمق استراتژیک خودش است.

وی با انتقاد از سیاست برخی از کشورها در مورد سوریه که منجر به کشته شدن تعدادی از مردم این کشور، اشغال بخش‌هایی از خاک سوریه و اعمال تحریم و محاصره علیه مردم این کشور شده است، در بخش دیگری از صحبت‌های خود اظهار کرد:‌ جمهوری اسلامی ایران به خوبی منافع خودش را می‌شناسد و هم به خوبی بلد است از جان و منافع خودش دفاع کند. هیچ طرفی تا به امروز در مناطقی که ایران به صورت مستشاری حضور داشته و جاهایی که ایران به حاکمیت ملی کشورها کمک کرده اجازه نداده که برخی طرف‌ها بزنند و در بروند. آن‌ها به خوبی می‌دانند که جمهوری اسلامی ایران درجا پاسخ آن‌ها را می‌دهد.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در پاسخ به سوال دیگری در مورد ترتیبات امنیتی و منطقه‌ای در خلیج فارس و اظهارات وزیر خارجه روسیه مبنی بر طرح این کشور برای انجام گفت‌وگو بین ایران و کشورهای عرب منطقه از جمله حوزه خلیج فارس تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره از ترتیبات منطقه‌ای حمایت کرده و طرح‌هایی را نیز در این زمینه ارائه کرده است. بیش از دو دهه است که روسیه طرحی را به عنوان طرح امنیت دسته‌جمعی در این حوزه ارائه کرده و در برخی از برهه‌ها این طرح را به روزرسانی کرده است. در این طرح مولفه‌های قابل توجهی وجود دارد که با طرح‌هایی که ایران ارائه داده مشترک است و مورد حمایت ایران بوده است.

وی افزود: ما باید حداکثر تلاش خود را بکنیم که منطقه این بلوغ را نشان دهد که توانایی ترتیبات درون‌زایی منطقه را دارد و برخی از کشورها که با کشورهای مختلف منطقه روابط حسنه‌ای دارند مثل روسیه می‌توانند در این مسیر کمک کنند و نقش سازنده‌ای داشته باشند.

خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به این سوال که تاکنون گفت‌وگوهای ایران و آمریکا در جریان مذاکرات وین به صورت غیررسمی و غیرمستقیم بوده است و این شاید یکی از دلایل تأخیر در به نتیجه رسیدن مذاکرات باشد. آیا در آینده نزدیک می‌توان شاهد مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکا در جریان این مذاکرات بود؟ گفت:‌ سیاست جمهوری اسلامی ایران تا امروز که من در خدمت شما هستم این بوده است که آمریکا باید نشان دهد که از مسیر غلط گذشته خود به صورت عملی برگشته است و تا مادامی که این اتفاق نیفتد در میز برجام جایی ندارد. این اعتماد و شناسایی را آمریکا باید با اصلاح رفتار خود کسب کند.

وی افزود: ما از طریق مسیر مطلوب و به صورت غیررسمی از طریق آقای مورا نکات مورد نظرمان را داده و گرفته‌ایم و کماکان این مسیر ادامه دارد و تا نقطه‌ای که لازم باشد این مسیر ادامه پیدا می‌کند.

سخنگوی وزیر خارجه ادامه داد: مسیر گفت‌وگوها کاملا روشن است. nonepaperهایی داده و گرفته می‌شود و تا به امروز به اندازه کافی پیشرفت‌هایی را ایجاد کرده و تا نقطه‌ای که باید ادامه پیدا کند انجام خواهد شد.

خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به این سوال که آیا در جریان سفر رئیس جمهور به روسیه توافق‌نامه ۲۰ ساله بین ایران و روسیه امضا خواهد شد، اظهار کرد:‌ در سفر آیت‌الله رئیسی به مسکو دستور کارهای متعددی در نظر گرفته شده است. در خصوص توافق بلندمدت همکاری‌ها بین ایران و روسیه همچنان توافق قبلی عملیاتی و اجرایی است و در مورد طرح جدید باید به جمع‌بندی نهایی برسد و بعد از آن امضا شود.

وی همچنین در مورد تلاش‌های صورت گرفته برای بهبود روابط بین ترکیه و ارمنستان و نگاه ایران به این موضوع تصریح کرد:‌ ایران از عادی سازی روابط همسایگانش با یکدیگر استقبال می‌کند و از تلاش‌هایی که در این زمینه انجام می‌شود حمایت می‌کند. منطقه ما به اندازه کافی از قطع روابط و نگاه‌های سلبی خسته شده است و باید کمک کنیم که رویکردها و نگاه‌های ایجابی ایجاد شود.

این دیپلمات ارشد کشورمان در مورد اظهارات وزیر خارجه فرانسه در مورد مذاکرات وین و ادعاهای مطرح شده از سوی وی علیه ایران تصریح کرد: بعضی وقت‌ها تروئیکای اروپایی فراموش می‌کنند که عضو برجام هستند و به نمایندگی از آمریکا در وین حاضر نیستند. ایران و ۱+۴ در وین در حال گفت‌وگوهایی هستند که مطمئن شوند که آمریکایی که تلاش کرد برجام را از بین ببرد و امروز هم فشار حداکثری خود را وارد می‌کند به نقطه‌ای خواهد رسید که به تعهداتش عمل می‌کند و رویکرد تنبیهی خود را نسبت به کشورها از جمله کشورهای اروپایی که مایلند روابط عادی در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه تجارت با ایران داشته باشند را قطع می‌کند.

وی با تأکید بر اینکه فرانسه می‌تواند رویکرد سازنده‌ای در این گفت‌وگوها داشته باشد، گفت: اگر از این اظهارات مقصرنمایی و فشار افکار عمومی فاصله بگیرد و بداند در اتاق مذاکرات گفت‌وگوها انجام می‌شود و در اتاق مذاکرات موضوعات کاملا روشن است که یکی از این موضوعات بی‌عملی و همراهی سه کشور اروپایی عضو برجام با آمریکا در اعمال تحریم‌ها علیه ایران است. متأسفانه سه کشور اروپایی عضو برجام در نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل تا به امروز واشنگتن را همراهی کرده‌اند.