خطر سونوگرافی های سه و چهار بعدی در کمین جنین / آسیب جدی به حلزون شنوایی

وی بیان کرد: دستگاههای سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی برای گرفتن تصویر مناسب حداکثر انرژی “آلتراسوند” را به داخل بدن می فرستند و چنانچه”prob” این دستگاه به میزان کافی بر روی شکم مادر باردار نگه داشته شود همانند میکروویو عمل کرده و از نظر تئوری حتی می تواند مایع آمنیوتیک (کیسه آب اطراف جنین) را به جوش بیاورد و بافتهای بدن وی را دچار آسیب کند.
دکتر محمد مهدی آرسته افزود: بر اساس موارد گزارش شده جنین هایی که به هر دلیلی بعد از انجام سونوگرافی های سه یا چهار بعدی رنگی، سقط شده اند در زیر پوستشان حبابهای هوا مشاهده شده و تاولهای پوستی داشته اند.
وی هشدار داد: در مطالعات مختلف ثابت شده به دلیل انرژی بسیار بالا امکان بروز آسیب جدی به حلزون شنوایی جنین نیز وجود دارد.
استاد بخش رادیولوژی دانشگاه علوم پزشکی خاطر نشان کرد: در حال حاضر به دلیل عدم آگاهی نسبت به خطرات جدی این نوع سونوگرافی ها، مادران اغلب برای تعیین جنسیت جنین یا تهیه عکس سه بعدی جهت استفاده در آلبوم وی، اقدام به انجام این سونوگرافی ها می کنند که هیچگونه کاربرد علمی ندارد.
دکتر آرسته ضرورت استفاده از این نوع سونوگرافی ها را در مواردی بسیار محدود مانند تشخیص لب شکری یا بیماری های استخوانی جنین ذکر کرد و گفت: در همه موارد در مرحله اول سونوگرافی معمولی انجام می شود و تنها به تشخیص پزشک متخصص سونوگرافی سه یا چهار بعدی تجویز می گردد.
این استاد بخش رادیولوژی افزود: به دلیل آموزشهای ارائه شده در اروپا و آمریکا مادران باردار حاضر به انجام سونوگرافی های حتی معمولی هم نیستند. در کشور انگلستان حداکثر یک بار و برای تعیین تاریخ زایمان سونوگرافی انجام می شود و در کشوری مثل آمریکا حتی این یکبار هم از طرف مادران تقاضا نمی شود.
وی گفت: این در حالیست که در ایران در طول دوره بارداری چندین مورد سونوگرافی انجام می شود که اغلب به اصرار بیمار و برای تعیین جنسیت جنین می باشد و هیچ ضرورتی برای انجام آنها وجود ندارد.
دکتر آرسته با تاکید بر لزوم آگاه سازی مادران بر تبعات جبران ناپذیر سونوگرافی های غیر ضروری بیان داشت: باید فرهنگ سازیهای لازم در این زمینه صورت گیرد و مادران آگاهی یابند که در استفاده از این وسیله برای تعیین جنسیت جنین در مواردی اشتباه صورت می گیرد و بر اساس آن سلامت جنین به طور جدی به خطر می افتد.
وی با اشاره به این که حدود سه سال است که سونوگرافی های سه و چهاربعدی به ایران آمده گفت: این وسیله در مراحل اولیه بررسی علمی قرار دارد که کاربرد علمی آن در بسیاری موارد ثابت نشده و ممکن است اثرات مخرب آن در سالهای آینده مشخص شود، بنابراین باید از استفاده از آن بدون نظر متخصص خودداری کرد.
معاون مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز با اشاره به این که اغلب سونوگرافی های سه و چهار بعدی به منظور تعیین جنسیت جنین یا تهیه تصویر وی با اصرار مادر صورت می گیرد.

دکتر نسرین چنگیزی، رئیس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت و در مان گفت: متأسفانه امروز بسیاری از سونوگرافی‌های انجام شده در دوران بارداری در ایران، غیرضروری و تنها به قصد تشخیص جنسیت است نه تشخیص ناهنجاری‌های مادرزادی و انجام سونوگرافی‌های بی‌مورد تنها بیمار را متحمل هزینه‌های بالا نموده و برای جنین نیز عوارض نامطلوبی درپی دارد.وی افزود: متأسفانه امروزه اغلب زنان باردار، سونوگرافی را به قصد تعیین جنسیت جنین انجام می‌دهند. درصورتی که در انجام سونوگرافی باید تعیین ناهنجاری‌های مادرزادی در اولویت قرار گیرد.از آنجا که جنین در این زمان در حال رشدتکاملی است، ناهنجاری‌ها بهتر شناسایی می‌شوند. همچنین درصورت تشخیص ناهنجاری که بنا به قانون منجر به عسروحرج والدین شود، سقط جنین باید قبل از ماه چهارم بارداری انجام پذیرد.وی انجام سونوگرافی را به زنان بارداری که در اعضای خانواده یا خویشاوندان آنها سابقه ابتلا به بیماری‌های مادرزادی وجود دارد، توصیه و تصریح کرد: در سایرین نیز اگر قصد انجام سونوگرافی تعیین جنسیت جنین است، آن را در هفته ۱۴ تا ۱۶ بارداری انجام دهد تا درصورت مشاهده ناهنجاری مادرزادی احتمالی امکان توقف بارداری وجود داشته باشد.مهم‌ترین موارد استفاده از سونوگرافی شامل مطالعه سن جنین، بررسی حالت طبیعی جنین، اندازه گیری استخوان‌ها، بررسی قلب، فرم سر، حرکات تنفسی، مقدار مایع آمنیوتیک، تشخیص برخی مالفورماسیون‌ها و در نهایت تعیین جنسیت است و تمام این بررسی‌ها باید در عرض ۳۰ دقیقه باشد و از انجام سونوگرافی‌های غیرضروری باید جدا پرهیز کرد چون با اندازه گیری ارتفاع رحم که یک روش غربالگری قابل اعتماد مؤثر و کارا جهت ارزیابی رشد جنین و تخمین سن حاملگی است در مقایسه با روشی سونوگرافی روشی بهتر و بی‌ضرر است و سونوگرافی تنها در حاملگی‌های پرمخاطره و به تشخیص پزشک باید انجام شود.دکتر حمید بهنیا، مدیر گروه زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز گفت: یکی از مشکلات کنونی در زمینه سونوگرافی و مامایی زایمان در کشور تقابل بین ۲ گروه متخصصان رادیولوژی و متخصصان زنان و زایمان است که بجای مشخص کردن ایرادات موجود در سونوگرافی‌ها سعی در ایجاد مانع تراشی برای یکدیگر می‌کنند.

وی اظهار داشت: هم اکنون بسیاری از آزمایش‌هایی که ضرورتی به انجام آن وجود ندارد، تجویز می‌شود و بالعکس آن انجام برخی آزمایش‌های ضروری برای بیماران تجویز نمی‌شود.