«حافظه شهری؛ تاریخ و فراموشی در شهر مدرن» منتشر شد

به گزارش پایگاه خبری “ججین” کتاب «حافظه شهری؛ تاریخ و فراموشی در شهر مدرن» نوشته مارک کرینسون با ترجمه رضا نجف‌زاده از سوی انتشارات علمی فرهنگی منتشر شده است.

به نظر می‌رسد به‌تازگی درخصوص شهرها و رابطه آنها با گذشته اتفاقاتی افتاده است. اگرچه در میان نظریه‌پردازان برجسته حوزه شهر توافق چندانی وجود ندارد، اما آنان اجماع دارند که تحول دوران‌سازی در حال وقوع است. پیش از این هرگز این‌همه گروه‌های خویشاوندی، انجمن‌های حفاظتی، تبارشناس، موزه، مورخ حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای، مناطق حفاظت‌شده و بناهای ثبت‌شده وجود نداشته است. گذشته در همه‌‌ جا هست و در هیچ کجا نیست.

گاهی به نظر می‌رسد غرق این احساس فراگیریم که بایگانی بی‌حدونصری [پیش روی ماست] که شهر فیزیکی‌ترین نمونه آن است و «حافظه» کامپیوترهایمان ظریف‌ترین و البته مطمئن‌ترین [نمونه] آن است. گاهی نیز دچار این ترسیم هستیم که ردّ و آثار مادی گذشته به‌کلی نابود شده و حافظه نیز به‌همراه آنها زایل شده است. پاک‌شدن، خرابی کامپیوتر، امحا و بازسازی همه اینها تهدیداتی به نظر می‌رسند که جای هم را می‌گیرند. در عین حال گویی برای تلافی اینها، تعمق و حتی تعمق در خود بسط می‌یابد و فعالیت‌ها را تقریباً برای هر موضوع و هر نوع حافظه ثبت‌شده متمرکز می‌سازد. حافظه هم بند است و هم رهایی.

این کتاب تلاشی در راستای تحلیل شکل‌ها، تجربه‌ها و فضاهای خاص حافظه شهری مدرن. مطالب آن بخش از آن هنری، رمان‌ها، بناها، رخدادها و فضاهای شهری‌ است که تناقض‌ها و توانمندی‌های علایق شهری کنونی ما را مفصل‌بندی می‌کند. اما پیش از تکوین بررسی، کار این مقدمه تمهید درکی اولیه از رابطه میان حافظه، حافظه شهری و تاریخ است. این امر را با جمع‌بندی برخی از نقاط عطف این مجلد نخست انجام می‌دهیم، نه با ارائه گزارش‌های ناقص و غیرضروری‌ای از فصول تشکیل‌دهنده کتاب.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «بناهای تاریخی ممکن است از فراموش همه‌گیری نیز رنج برند. همچنان که رخدادها یا اشخاصی که بناهای تاریخی یادآورشان هستند. نسبت خود را از دست می‌دهند یا فاقد اَعمالِ آغازگرِ تاریخ‌اند، به همین سان بناهای تاریخی نیز به زندگی خیابان متصل می‌شوند و وارد زمانِ موسّع زندگی روزمره و امور الزاماً نادیده گرفته شده می‌شوند. درک فروید از بناهای تاریخی به‌مثابه «نمادهای یادآورنده» بود که در اصل ساخته شده‌اند تا تجربه‌های دردناکِ خاصی چون مرگ یک ملکه (چَرینگ کراس) یا آتش‌سوزی بزرگ لندن (مانیومنت) را نشان دهند.

به این معنا فروید می‌گوید بناهای تاریخی شبیه نشانه‌های هیستریک هستند. اما اگر هر اهل لندنی با همان مالیخولیایِ عمیقی که سازندگان بناها داشتند در مقابل این بناها می‌ایستاد، شهر مملو از بیماران روان‌رنجو و هیستریک می‌شد. (به دلایلی دیگر نیز شهر پُر از روان‌رنجوران و هیستریک‌ها می‌شد، مانند فرافکنی خاطرات دردناک در بناهای آشنا) اما فروید از هرگونه نگرش مدرنیته به‌مثابه دردر و از هرگونه نگاه طبّی به زوال حافظه شهری دست می‌کشد.»

کتاب «حافظه شهری؛ تاریخ و فراموشی در شهر مدرن» نوشته مارک کرینسون با ترجمه رضا نجف‌زاده با شمارگان هزار نسخه در ۳۰۴ صفحه به بهای ۱۶ هزار تومان از سوی انتشارات علمی فرهنگی در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.