جیبوتی، کوچک اما راهبردی

به گزارش پایگاه خبری “ججین“ به نقل از خبرگزاری فارس، آغاز جنگ عربستان سعودی علیه یمن، که برخی آن را جنگ عربستان، آمریکا و اسرائیل علیه گروه انصارالله می‌دانند، مردم یمن را آواره کرد و هزاران آواره از راه دریا به آنسوی باب‌المندب، یعنی کشور جیبوتی رفتند.

کشوری کوچک اما راهبردی در شاخ آفریقا که محل فعالیت اطلاعاتی نظامی آمریکا، اسرائیل، انگلیس، فرانسه و آلمان است؛ کشوری که با اعزام کشتی امدادرسان شاهد، نامش بیشتر در بحران یمن به گوش رسید.

پس از فروپاشی شوروی و جنگ دوم خلیج فارس علیه عراق، میزان حضور نظامی کشورهای غربی به ویژه آمریکا در منطقه خاورمیانه به طور چشم‌گیری افزایش یافته است. پایگاه‌های مختلف در خلیج‌ فارس، خلیج عدن، اقیانوس هند و دریای سرخ صحنه حضور ناوگان دریایی و نیروهای نظامی آمریکا، انگلیس و فرانسه شده است.

تا کنون در مورد حضور نظامی در مناطق نام برده بسیار شنیده شده است، اما کشور کوچک «جیبوتی» بر خلاف وسعت کم و نبود منابع مهم انرژی در آن، از لحاظ ژئوپلتیک اهمیت بالایی دارد و این مسأله از دید کشورهای غربی پنهان نمانده است، به طوری که در ادامه به وسعت حضور نظامی دولت‌های بیگانه در این کشور اشاره خواهیم کرد.

ابتدا نگاهی به موقعیت جغرافیایی جیبوتی:

جیبوتی با ۲۳ هزار کیلومتر مربع مساحت و جمعیت ۸۱۸ هزار نفری در شاخ آفریقا و مشرف به دریای سرخ و باب‌المندب قرار گرفته است. کشوری لم یزرع اما مهم.

جیبوتی، مشرف به باب‌المندب

  نام باب‌المندب کافی است تا به اهمیت این کشور پی برد؛ باب‌المندب، آبراهی است که تمامی تجارت شرق و غرب زمین از آن عبور می‌کند و راهی است برای رسیدن به کانال سوئز، پس برای مصر اهمیت استراتژیک دارد. برای رژیم صهیونیستی نیز اهمیت بالایی دارد، چرا که  طبق تجریه تاریخی در جنگ ۶ روزه ۱۹۶۷، یمن با همکاری «جمال عبدالناصر» این آبراه را بر روی کشتی‌های به مقصد سرزمین اشغالی بست و این شد که تل آویو از آن پس به فکر کنترل باب‌المندب بیفتد.

از لحاظ حمل و نقل و ترانزیت انرژی (نفت و گاز) نیز برای عربستان و آمریکا و دیگر کشورهای غربی اهمیت استراتژیک دارد، بارها گفته شده است که منافع آمریکا و اروپا در خلیج عدن و دریای سرخ همان امنیت انرژی است؛ برای عربستان نیز در صو.رت هرگونه تنش در باب‌المندب و به خطر افتادن حمل و نقل انرژی، راه جایگزین انتقال نفت به غرب بسیار هزینه‌بر خواهد بود.

با توجه به اهمیت استراتژیک باب‌المندب پس جیبوتی نیز باید تحت کنترل درآید.

به همین منظور بخش برون مرزی ارتش رژیم اسرائیل، در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به جیبوتی داشته است:

رژیم صهیونیستی

بنا به گفته ژنرال «شای افیتای» فرمانده سابق بخش برون مرزی اسرائیل، حضور نظامی این رژیم در جیبوتی از این قرار است:

۱- زیردریایی سوم هسته‌ای بعلاوه زیر دریایی انگلیسی فیکرز

۲- سه قایق جنگی از نوع سعار۵ که از «حیفا» به سمت «بندر اسدود» و سپس به سمت «کانال سوئز» و از آن‌جا به سمت «جیبوتی» حرکت کرده‌اند.

۳- سه کشتی باری برای انتقال تانک‌ها و ادوات نظامی

۴- 5 پهباد از نوع RQ  و زیف

همچنین بنا به گزارش پایگاه پژوهشی «الناطور» منابع برون مرزی رژیم صهیونیستی از وجود دو زیردریایی و ۱۵ قایق حامل موشک بعلاوه چند جنگنده اف۱۶ در پایگاه «مومباسا» در کنیا خبر می‌دهند که  جیبوتی را نیز تحت کنترل دارند.

۵-  توافقنامه امنیتی بین اسرائیل و جیبوتی در سال ۲۰۱۰ که با وساطت آمریکا امضاء شد و «ماتای ویلنای» معاون وزیر دفاع اسرائیل در جریان سفر ژوئن۲۰۱۰ به جیبوتی آنرا به امضاء رساند که بنا به نوشته نشریه نظامی «معارخوت» در نوامبر ۲۰۱۱۱ پس از این توافق حضور نظامی اسرائیل در جیبوتی به قرار زیر است:

– ۵ ناوچه ریشو و از نوع پیشرفته و قایق گشتی سری از نوع «سوبر دفورا»
– هواپیماهای اف ۱۶ (تعداد آن مشخص نشده است)
– 2000 نیروی کماندوی مخصوص

بنابراین متوجه می‌شویم که جیبوتی به مرکز ثقل حضور نظامی اسرائیل در دریایی سرخ و باب‌المندب تبدیل شده است. که علاوه بر این، حضور جاسوس‌ها و کارشناسان اسرائیلی در جیبوتی نیز چشمگیر است.

فرانسه

جیبوتی تا سال ۱۹۷۷ تحت استعمار فرانسه قرا داشته است و پیش از آن در سال ۱۹۶۷ چندین توافقنامه نظامی دریایی، هوایی و زمینی با جیبوتی امضا کرده بود.

بنابراین در حال حاضر نیز، فرانسه در جیبوتی حضور نظامی بالایی دارد، به طوری که سومین حضور نظامی فرانسه از لحاظ حجم و نیرو در جیبوتی است.

همچنین در جریان جنگ دوم خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ فرانسه و جیبوتی بر سر ایجاد پایگاه «لامونیه» در این کشور به توافق رسیدند.

آمریکا

آمریکا پس از جنگ دوم خلیج فارس و همچنین در جریان حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ از جیبوتی به عنوان پایگاهی برای نیروهای دریایی و هوایی استفاده کرد.

     *     *     *     

با توجه به مسائل گفته شده، متوجه میشویم، «جیبوتی» بر خلاف لم یزرع بودن و نداشتن هیچ‌گونه منابع انرژی، اما اهمیت جغرافیایی آن به حدی است که کشورها برای کنترل اوضاع منطقه از جیبوتی به عنوان دیده‌بان  استفاده می‌کنند که با توجه به مشرف بودن باب‌المندب به دریای سرخ و سپس بندر ایلات در سرزمین اشغالی، مخصوصا برای اسرائیل اهمیت بالایی دارد.