جمشیدمشایخی / هنرمند، محصول تفکر جامعه است

به گزارش پایگاه خبری “ججین”  ، من با علی حاتمی از اوایل سال ۴۰ آشنا شدم. آن زمان او برای تئاتر نمایشنامه می‌نوشت. با آقای فخیمی که خدا رحمتش کند، یک دفتر تبلیغاتی درست کرده بودند که یک روز از من هم دعوت کرد. در آنجا گفت که می‌خواهم یک فیلم سینمایی بسازم و نفشی برای شما در نظر گرفته‌ام که متاسفانه این فیلم ساخته نشد. گذشت تا اینکه در فیلم «طوقی» قرار بود نقش مهمی به من بدهند؛ نمی‌گویم برای کدام نقش و بعدتر کدام بازیگر آن را ایفا کرد. به هرحال من با تهیه‌کننده به توافق نرسیدم و در آن فیلم بازی نکردم. علی از من دلخور شد و فکر کرد من نمی‌خواهم با او کار کنم. این مساله باقی بود تا سال ۱۳۵۲ که قصد داشت مجموعه‌ای بر اساس شش داستان از مولانا بسازد.

در این کار هم قرار شد باهم کار کنیم و برای هر شش قسمت، نقشی به من داده بودند. نشستیم و صحبت کردیم و درنهایت معلوم شد مسائل گذشته به چه شکلی بوده و کدورت‌ها برطرف شد. این مجموعه به شکلی بود که داستان هر قسمت در یکی از شهرها فیلمبرداری می‌شد و مجموعه برای تلویزیون تهیه می‌شد. سال ۱۳۵۳ ایشان سریالی ساختند به‌نام «سلطان صاحبقران» که من در آن نقش ناصرالدین‌شاه را بازی کردم. در سال ۵۴ هم «سوته‌دلان» را باهم کار کردیم. پس از انقلاب در سال ۵۸ بود که سریال «هزاردستان» را شروع کردند؛ سریالی که نقش اصلی آن را به من سپردند. بعد از این سریال که ساخت آن،زمان زیادی به طول انجامید، قرار بود در فیلم‌های دیگر او هم حاضر باشم و حتی برای دو فیلم گریم شدم که متاسفانه مسائلی پیش آمد و میسر نشد. در میان ‌آثار مشترکمان، «سوته‌دلان» را دوست دارم.

البته سریال «هزار‌دستان» هم اثری جاودانه است. به‌نظرم، اینکه بعد از فوت حاتمی، از روی آن دو فیلم تهیه شد، کار درستی نبود و اصلا نمی‌دانم چرا این کار را کردند. متاسفانه ما در بحث حقوق مادی و معنوی خالقاین اثر دچار مشکل هستیم و دیگر زمانی که یک نفر عمرش به دنیا نباشد و از میان ما برود، آش شورتر هم خواهد بود. نمی‌دانم آیا واقعا روح علی حاتمی راضی به انجام این کار بود یا نه! به عقیده من علی حاتمی یک نابغه بود. سال‌ها پیش، زمانی که هنوز در قید حیات بودند، گفتم که علی حاتمی سعدی سینمای ایران است.

این اعتقاد را هنوز هم دارم. در دیالوگ‌نویسی یگانه بود. این اواخر دیگر سناریو را از قبل به ما نمی‌داد، چون اتفاق افتاده بود که دیگران از دیالوگ‌های او در فیلم‌هایشان استفاده می‌کردند. برای همین دیالوگ‌ها را سر صحنه می‌گفت و چون دیالوگ‌هایش را دوست داشتم، همان‌جا سر صحنه از حفظ می‌شدم. دیالوگ‌های حاتمی زیبا و شاعرانه بود. هنرمند، محصول تفکر یک جامعه است. هر زمان که هنر به ابتذال کشیده شود، شک نکنید که جامعه این را خواسته تا هنر به این سمت کشیده شود. اگر امروز فیلمسازان ما مانند علی حاتمی نیستند، به ‌دلیل این است که شاید حتی اگر امروز علی حاتمی فیلمی به کیفیت سوته‌دلان بسازد، مردم ترجیح بدهند که به تماشای فیلم‌های دیگر بروند و این فیلم (مثل حسن‌کچل در دوران پیش از انقلاب اسلامی) با شکست مواجه شود.