اقتصاد صفویان
شاه عباس از حیث اقتصادی دریافت که ابریشم کالای تجاری مهمی است. او ارامنه را به جلفا و اصفهان کوچاند و آنها را درگیر تجارت با اروپا کرد که نتایج درخشانی هم در بر داشت. از طرف دیگر شاهعبـاس یکـم و جانشـینانش بـه دلایلی چون خصومت همسایه غربی (عثمانی)، فروش بیشتر ابریشم، افزایش درآمدها از طریق واردات پول و فلزاتقیمتی بیشتر و …، مبادلات تجاری خود را بـا همسایه شرقی، یعنی هنـد افـزایش دادنـد. بـا افـزایش حجم تجارت، کالاهای گوناگونی چون ابریشـم، انـواع پارچههای ابریشمی، کرک، میوهجات و خشکبار، مواد غذایی، روناس، چرم و دیگر کالاهای صنعتی و کانی به هند صادر میشد. در برابر، انواع ادویـه، انـواع پارچـههای کتانی با حجم زیاد، فولاد، کاغذ و دیگر کالاهـای صنعتی و سـنتی وارد ایـران میشـد. در ایـن چرخـه، بیشــترین نقــش را ارمنیــان ایرانــی، بانیــان هنــدی، کمپانیهای هند شرقی و سپس دیگر اقوام داشتهاند اما نقش برخی اقوام مانند یهودیان و پارسیان، در منابع این دوره کمرنگ است و پژوهشهای بیشتری را میطلبد.
در این میان، بانیان نقشی پررنگتر اما دوگانه- مثبـت و منفی- ایفا میکردند. آنـان هنگـامی کـه بهعنوان بازرگان در چرخه واردات و صـادرات بـین دو کشـور عمل میکردند، نقشی مثبت اما هنگامی کـه بهعنوان صراف و دلالان پول در ایران عمـل میکردند نقشـی منفـی در تجـارت ایـران داشـتهاند. زیـرا بسـیاری از مسکوکات خوش عیار و فلـزات گـرانبهـا را از ایران خارج میکردند و از این راه بـه زیـان موازنـه تجـاری ایران عمل میکردند. در بخشی دیگر، تنگناها و آسـیبهای روند تجاری دو کشور مورد مطالعه قرار گرفتند و مشــخص شــد کــه گذشــته از نقــش منفــی بانیــان، کارکردهای منفی برخی عناصر دیگر چون پرتغالیـان، کمپانیهای هند شرقی، راجههای هندی، اعراب مسقط و دیگر راهزنان دریایی از یکسو و از سوی دیگر، برخی جنبههای ژئـوپلیتیکـی بنـادری چـون هرمـز و بنـدر عبـاس، و در راه خشـکی چــون قنـدهار، در مجمــوع تنگناها و موانعی را در روند دادو ستد دو کشور ایجاد کرده بودند. از اینگونه تنگناها و هرجومـرجها در سالهای پایانی حکومت صفویان شدت یافته، از کنترل حکومت خارج شده بودند. در مجموع، میتوان گفـت که در دوره شاهعباس یکم و جانشـینان نخسـتین وی، مبادلات دو کشور افـزایش یافـت و در نتیجـه موازنـه تجاری ایران با هند به سطح قابلقبولی رسید.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰