تختی؛ اسطوره حماسه ساز

به گزارش پایگاه خبری “ججین“، شناخت اساطیر و سمبل‌ها، کلیدی برای شناخت فرهنگ‌ها و تمدن‌هاست. اساطیر و سمبل‌ها را بشر برای جواب به دغدغه و اضطراب مداومش خلق کرده است. انسان، همواره برای جبران عدم توانایی‌‌ای که در عالم هستی احساس کرده‌، دست به خلق و آفرینش می‌زده، همان شاهکاری که ابوالقاسم فردسی شاعر نامی ایران در شاهنامه از خود بر جای گذاشته است.
اسطوره و حماسه ارتباطی تنگاتنگ و بنیادین با هم دارند. به نوشته استاد میرجلال الدین کزازی استاد نامدار ادبیات فارسی، «حماسه، زاییده اسطوره است و اسطوره به مامی پرورنده می‌ماند که حماسه را می‌زاید و آن را در دامان خویش می پرورد و می‌بالاند. حماسه راستین و بنیادین جز از دل اسطوره بر نمی‌تواند آمد. تنها در فرهنگ و ادب مردمانی پدید می‌آید که دارای تاریخ کهن و اسطوره‌ای دیرینه‌اند.» بنابراین، اسطوره خاستگاه حماسه است و برای شناخت حماسه، ابتدا باید با اسطوره آشنا بود.
بین همه شخصیت ها و پهلوانان اساطیری شاهنامه فردوسی، نام هایی همچون رستم، سهراب، اسفندیار، زال، سام، نریمان، بهرام، بیژن، گیو، گودرز، توس، کیکاووس، گرشاسب، گشتاسب، کاوه آهنگر، آرش کمانگیر و سیاوش، بیش از دیگران می درخشد.
اما سیاوش که به «خون سیاوش» و «مرگ سیاوش» نیز معروف است، به خاطر زندگی پاک و منزه و مرگ مظلومانه و ناجوانمردانه اش می تواند شخصیتی نزدیک و مثال زدنی برای جهان پهلوان تختی دوران معاصر ما باشد؛ پهلوانی که نه به عنوان یک افسانه در شاهنامه، بلکه بزرگ مردی که در زمان حاضر می زیسته.
سیاوش دارنده والاترین شخصّیت انسانی در اساطیر ایرانی، بویژه در شاهنامه است. زایش، زندگی و مرگ او، مایه اسطوره ای کهن را در خود دارد و شخصیّت او آیینی و رازناک است. همچون غلامرضا تختی که در طول دوران پر فراز و نشیب ورزشی خود، با وجود اخلاق و کرامات والای انسانی، رازهای ناگفته زیادی را با خود به همراه برد و مظلومانه از بین ما رفت.
حکایت جهان پهلوان تختی، به مثابه شخصیت های اساطیری شاهنامه فردوسی به خصوص سیاوش می ماند که اکنون بعد از گذشت نیم قرن جزیی از فرهنگ این جامعه تبدیل شده است.
از این رو به جرات می توان گفت که تختی، از نسل پهلوانان اساطیری و ماندگار تاریخ ایران و نماد و سمبل ورزش ایران است. شخصیتی که واژهایی همچون پهلوانی، جوانمردی، گذشت، دینداری، مردانگی و فداکاری، به نام او گره خورده است.
ریا و چند چهرگی جایی در اخلاق جهان پهلوان نداشت و اهل سیاه نمایی، نقش بازی کردن و تملق گویی نبود. او شخصیتا فردی پهلوان، نجیب، آزاده و با حجب و حیا بود و بسیاری از پیشنهادات و پست های مهم زمان خود را رد کرد و در عین حال پهلوانی که مدال طلای جهان و المپیک را نخواست تا جوانمردی را معنا کند.
رفتارهای به جای مانده از او در زمینه های مختلف، هر یک حکایت های بزرگی است که پرداختن به آنها دارای ارزش های خاص خود است. تختی همانگونه که در ورزش استثناء است، در زندگی و پاسداری از ارزش های خود نیز کم نظیر است. تختی قبل از آنکه در روی تشک با حریفان دست و پنجه نرم کند، با نفس خود به مبارزه پرداخته بود.
جهان پهلوان «غلامرضا تختی» در پنجم شهریور سال ۱۳۰۹ در خانواده‌ای مذهبی و متوسط در محله خانی آباد تهران بدنیا آمد. رجب خان پدر تختی غیر از وی دو پسر و دو دختر داشت که همه آنها بزرگتر از رضا بودند. تختی از ۲۰ سالگی کشتی را در باشگاه پولاد زیرنظر «حبیب الله بلور» آغاز کرد.
او در رقابت های قهرمانی کشور طی سال های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۸در وزن های ۶-۷-۸ هشت بار قهرمان کشور شد و به غیر آن نیز سه مرتبه پهلوان ایران شد.
جهان پهلوان در نخستین حضور خود در تیم ملی در رقابت های جهانی ۱۹۵۱ هلسینکی در وزن ۷۹ کیلوگرم صاحب مدال نقره شد و در اولین حضور خود در المپیک در ۱۹۵۲ هلسینکی با شکست مقابل «کوریدزه» از شوروی صاحب مدال نقره شد.
افتخارات پهلوان بزرگ کشتی ایران در رقابت های جهانی ۱۹۵۹ و ۱۹۶۱ و ۱۹۶۲ تهران، یوکوهاما و تولیدو با کسب دو مدال طلا و یک مدال نقره ادامه یافت و در بازی های المپیک ۱۹۵۶ و ۱۹۶۰ ملبورن و رم صاحب یک طلا و یک نقره شد. غلامرضا همچنین در بازی های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو صاحب مدال طلا شد.
تختی آخرین بار در رقابت های جهانی ۱۹۶۶ تولیدو دوبنده تیم ملی را به تن کرد.
غلامرضا تختی اولین کشتی گیر ایرانی است که موفق شد در سه وزن صاحب مدال شود. وی همچنین پرافتخارترین کشتی گیر تاریخ کشتی ایران در المپیک است.
وایکینگ پالم سوئدی، عادل آتان ترک، بوریس کولایف روس، پیتر بیلر امریکایی، دیتریش آلمانی، ویحزیستیوک روس، عصمت آتلی ترک، حسن کنگور ترک، الکساندر مدوید بلاروس و احمد آئیک ترک مهمترین رقیبان تختی در ۱۴ سال حضور وی در عرصه بین الملی بودند.
تختی در لیست بهترین های قرن اتحادیه جهانی کشتی (فیلا سابق) در جایگاه سیزدهم قرار دارد و در رقابت های جهانی ۲۰۰۷ باکو نیز از وی بعنوان یکی از مشاهیر کشتی دنیا تجلیل شد.
او آبان ماه ۱۳۴۵ زندگی مشترک خود را آغاز کرد و بابک تنها یادگار تختی است. تختی سرانجام ۱۷دی ماه سال ۱۳۴۶در حالیکه بابک چهار ماهه بود در هتل آتلانتیک سابق درگذشت.
مراسم گرامیداشت پنجاه و یکمین سالگرد درگذشت جهان پهلوان غلامرضا تختی فردا دوشنبه ۱۷ دی در ابن بابویه شهر ری برگزار می شود.