رابطه لشگریان ایران در جنگ روس با علمای اسلام

به گزارش پایگاه خبری ججین  ،  همایش ملی بازتاب و پیامدهای معاهدات گلستان و ترکمانچای در منطقه آزاد ارس برگزار شد.

در این همایش حسین دوستی نویسنده و پژوهشگر تاریخ ایران اسلامی با مقاله ارشاد المجاهدین معرفی رساله جهادیه اثر عبدالکریم بن محمدصادق اهری اظهار داشت: در جنگ‌های ایران و روس در کنار حماسه شجاعانه دفاع مقدس، حماسه دیگری نیز توسط فقهای آگاه و غیرتمند حوزه‌های علمیه آفریده شد که آن حماسه شکوهمند جهادیه‌نویسی یعنی تصنیف رساله‌های فقهی جهادیه به صورت استدلالی و مستند به منابع فقه توسط عالمان بزرگ دینی و زعمای حوزه‌های علمیه نجف و کربلا و تهران و تبریز به نظر می‌رسد که در هیچ دوره‌ای از تاریخ و فقهای شیعه امامیه همانند دوره‌های جنگ ایران و روس در موضوع جهاد، تحقیق وسیع و کار علمی منطبق با واقعیت‌های عینی جامعه انجام نگرفته است.

وی افزود: بسیاری از مجتهدان و فقیهان طراز اول آن دوره مثل مرحوم سیدعلی طباطبایی، سیدمحمد مجاهد، شیخ جعفر کاشف‌الغطاء و… کتاب‌های تحقیقی و علمی از دیدگاه فقه تحت عنوان الجهادیه تعریف کرده، فتوا به جهاد و نبرد مسلمانان علیه دولت و لشکر متجاوز روس دادند.

دوستی گفت: این رسالات که تعدادی از آنها به حکم وظیفه شرعی و با تمایلات قلبی و اراده باطنی علما جهت حفظ مکتب اسلام و جهاد بر علیه کفار نوشته شد و تعدادی به درخواست مردم و تعدادی نیز بنا به تقاضای فتحعلی‌شاه قاجار نوشته شد، از نظر علمی و ادبی حائز اهمیت هستند.

وی افزود: به این ترتیب قسمت اعظم علما و شخصیت‌های روحانی رساله‌هایی مبتنی بر لزوم جهاد علیه روس‌ها نگاشته و به شهرها و روستاها و دربار فتحعلی شاه و دستگاه عباس میرزا ارسال داشتند. میرزا رضا قائم مقام فراهانی به دستور شاه این رساله‌ها را جمع‌آوری کرده و به صورت یک کتاب معتبر به حکام تمام شهرها فرستاد تا به اطلاع مردم و لشکریان برسد.

این نویسنده و پژوهشگر تاریخی ایران ادامه داد: مجموعه رساله‌های جهادیه توسط میرزابزرگ قائم مقام به نام احکام‌الجهاد و اسباب الرشاد نامگذاری و در سال ۱۲۳۵ هجری قمری در تبریز چاپ شد و به نام «جهادیه کبیر» معروف شد و بعدها خلاصه‌ای از این کتاب را به نام جهادیه صغیر به چاپ رساند که در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی به همت جهانگیر قائم مقامی نوه قائم مقام بزرگ تجدید چاپ شد.

وی ادامه داد: بسیاری از این رساله‌های جهادیه به دربار  قاجار راه یافت و در کتاب قدیم جهادیه کبیر یا جهادیه صغیر جای گرفت، لیکن تعدادی نیز در محدوده مناطق مربوطه یا در حوزه طرفداران عالم صاحب آن رساله گمنام و غریب ماندند و توفیق چاپ و نشر نیافت. امروزه به نام کتاب خطی دراختیار برخی افراد قرار گرفته‌اند.

دوستی ادامه داد: خوشبختانه تعداد هر چند اندک از همان رساله‌های خطی نیز اخیراً به زیور آراسته شده است.

دوستی گفت: یکی از رساله‌هایی که چاپ یا نشر نیافته، رساله جهادیه‌ای است به نام ارشادالمجاهدین که توسط یکی از علمای شهرستان اهر به رشته تحریر درآمده است.

وی افزود: عبدالکریم محمدصادق اهری یکی از علمای مبارزان شهرستان اهر بود که در سال‌های جنگ‌های ایران ـ روس ۲ جلد رساله در آداب و احکام جهاد براساس دستور قائم مقام فراهانی تدوین کرده و به وی تقدیم داشته بود.